Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հունվարի 12-ին ՀՀ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը «Ազգային ժողովի մեծամասնական ընտրատարածքներ կազմավորելու, ընտրատարածքները համարակալելու և ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովների նստավայրերը սահմանելու մասին» որոշում էր կայացրել:

Հիշյալ որոշման անունը թեև հուշում է, թե կոնկրետ ինչ է սահամվում դրանով, այնուամենայնիվ մամուլում որոշման ընդունումը արծարծվեց հիմնականում այն կոնտեքստում, թե որոշ անձանց քմահաճույքին տուրք տալով, ԿԸՀ-ն վերանայում է մեծամասնական ընտրատարածքների սահմանները:
 
Panorama.am-ի հետ զրույցում ԿԸՀ նախագահ Տիգրան Մուկուչյանը զարմանք արտահայտեց` նշելով, որ որոշման ընդունումը պայմանավորված է Ընտրական օրենսգրքով, մասնավորապես բխում է 2011 թվականին ընդունված փոփոխություններից:
Նրա խոսքով, օրինակ, եթե նախկինում Ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովի  նստավայրը որոշվում էր Կառավարության կողմից, ապա օրենսգրքի փոփոխության արդյունքում այդ լիազորությունը տրված է ԿԸՀ-ին, որն էլ իրացնելով` հունվարի 12-ին համապատասխան որոշում է կայացվել:

Ինչ վերաբերում է ընտրատարածքներ կազմավորելուն, ապա Տիգրան Մուկուչյանի փոխանցմամբ` այստեղ ևս ընդամենը կատարվել են Ընտրական օրենսգրքում իրականացված փոփոխությունների պահանջները:

«Առաջինը` օրենքով ուղղակի ամրագրվում է, որ ընտրատարածքը չի կարող ընդգրկել տարբեր մարզերի համայքներ:
 Այսինքն, եթե մենք ունենք կոնկրետ մարզ և այդ կոնկրետ մարզի տարածքում լինում է ընտրատարածք, այն չի կարող իր մեջ ունենալ բնակավայրեր հարևան մարզից»,- նշեց Տիգրան Մուկուչյանը` վկայակոչելով Ընտրական օրենսգրքի 17-րդ հոդվածի 2-րդ կետը, որտեղ ամրագրված է.

«Ընտրատարածքը միասնական տարածք է և չի կարող ընդգրկել տարբեր մարզերի համայնքներ, իսկ մարզում` ոչ սահմանակից բնակավայրեր: Երևան քաղաքի ընտրատարածքները չեն կարող ընդգրկել այլ համայնքներ»:

Ըստ ԿԸՀ նախագահի` նախկինում նման պահանջ օրենսդրորեն չկար և արդյունքում առկա էին ընտրատարածքներ, որոնք ընդգրկում էին երկու տարբեր մարզերի համայնքներ. օրինակ` Վայոց Ձորի մարզն ընդգրկող ընտրատարածքի մեջ էին Արարատի մարզի մի շարք համայնքներ, Լոռվա մարզի Թումանյանի տարածաշրջանի որոշ գյուղեր ներառված էին Տավուշի մարզն ընդգրկող ընտրատարածք, իսկ Արմավիրի մարզի Բաղրամյանի և Արագածոտնի մարզի Թալինի տարածաշրջաններն էլ կազմում էին մեկ ընտրատարածք: Տիգրան Մուկուչյանի խոսքով` ընտրատարածքների սահմանները վերանայելու անհրաժեշտության առաջին պատճառը հենց այս իրավիճակն էր:

Մյուսը օրենսգրքի նույն` 17-րդ հոդվածի 3-րդ կետն է, որով սահմանվում են ընտրատարածքի կազմավորման գործոնները, այդ թվում` ընտրատարածքի ընտրողների թիվը. «Ընտրատարածքները կազմավորվում են` հաշվի առնելով մարզերի սահմանները, տարածքի աշխարհագրական, տեղագրական և ֆիզիկական առանձնահատկությունները, հաղորդակցության միջոցների առկայությունը, գոյություն ունեցող սոցիալական և այլ գործոններ»:

Ընտրողների թվի վերաբերյալ էլ օրենքը սահմանում է հետևյալ բանաձևը` «Մարզում (Երևան քաղաքում) կազմավորված ընտրատարածքներից յուրաքանչյուրում ընտրողների թիվը չպետք է ավելի քան 10 տոկոսով գերազանցի կամ պակաս լինի մարզի (Երևան քաղաքի) ընտրողների ընդհանուր թվի և այդ մարզում (Երևան քաղաքում) կազմավորված ընտրատարածքների թվի հարաբերությունից»:

«Երբ մենք հաշվարկում էինք այս բանաձևով և հիմք էինք ընդունում այսօր նշված ընտրողների թվերը, ստացանք նույն պատկերն, ինչ որ ունենք այսօր: Այսինքն` 13 ընտրատարածք պետք է լինի Երևանում, երկուսը, օրինակ, պետք է լինի Արագածոտնում, 4-ը` Լոռիում և այլն: Այսինքն յուրաքանչյուր մարզի համար նախատեսված մանդատների թիվը մնում է նույնը: Այստեղ որևէ փոփոխության խնդիր չի ծագում»,- նշեց Տ. Մուկուչյանն ու հավելեց, որ հենց այդ պատճառով էլ ընտրատարածքների հերթական համարները փոփխություն չեն կրել: Որոշակի փոփխություններ կրել են մի քանի ընտրատարածքների սահմաններ` նրանք, որոնք չէին համապատասխանում օրենքի վերը նշված պահանջներին:

ԿԸՀ նախագահը մանրամասն ծանոթացրեց փոփոխություններին ու դրանց արդյունքում ձևավորված քարտեզին, որն էլ ներկայացնում ենք մեր ընթերցողներին:

Մայրաքաղաք Երևանը, ինչպես նախկինում, այսօր էլ բաժանված է 13 ընտրատարածքների: Հոււնվարի 12-ի ընդունված որոշմամբ փոփոխություններ նախատեսված են դրանցից միայն 7-ում:

Դավթաշեն վարչական շրջանն ու Արաբկիրից մեկ հատված ընդգրկող թիվ 5 ընտրատարածքից ընդամենը մի քանի շենք` 342 ընտրողով, տեղափոխվել է Արաբկիրի վարչական շրջան ներառող թիվ 4 ընտրատարածք: Պատճառը` տվյալ շենքի բնակիչների հարմարավետությունն է. շենքի անմիջապես հարևանությամբ գտնվում է 4-րդ ընտրատարածքի տեղամասերից մեկը: Այս փոփոխության արդյունքում ընտրողների թիվը թիվ 4-ում այսօրվա դրությամբ կազմում է 58791, իսկ թիվ 5-ում` 62463:

Նման փոփոխություն է արձանագրվել է նաև Կենտրոն վարչական շրջանում, որը նախկինի պես կազմում է երկու ընտրատարածք` թիվ 9-ը և 10-ը: Այստեղ 10-րդ ընտրատարածքից մի ամբողջ տեղամաս` 1636 ընտրողներով, փոխանցվել է 9-րդին: Արդյունքում` ընտրատարածքներում ընտրողների թիվը գրեթե հավասարվել է. 55674-ը` 9-ում և 55439-ը` 10-ում:

Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանները ներառող թիվ 13 ընտրատարածքից 2 տեղամաս` 3378 ընտրողներով, փոխանցվել է Շենգավիթի մի մասը ներառող թիվ 12 ընտրատարածք: Առաջացած խզվածքը հարթելու նպատակով էլ թիվ 11-ից մեկ տեղամաս` 1382 ընտրողներով, կցվել է թիվ 13-ին: Այս փոփոխությունների արդյունքում ընտրողների թիվը համապատասխան ընտրատարածքներում կազմել է թիվ 11-ում` 65976, թիվ 12-ում` 65986, թիվ 13-ում` 66171:

Երևանի մյուս ընտրատարածքներ իսահմանները մնացել են անփոփոխ և այսօրվա դրությամբ ունեն ընտրողների հետևյալ քանակը. թիվ 1` 63454 (ներառում է Ավան վարչական շրջանն ու հատված Նոր-Նորքից), թիվ 2` 61672 (Նոր-Նորք), թիվ 3` 64306 (Քանաքեռ-Զեյթունը և փոքր հատված Նոր-Նորքից), թիվ 6` 59259 (Աջափնյակ), թիվ 7` 59836 (Մալաթիա-Սեբաստիա), թիվ 8` 60807 (Մալաթիա-Սեբաստիա և հատված Շենգավիթից):

Արագածոտնի մարզը բաժանված է երկու ընտրատարածքի: Սակայն եթե նախկինում դրանցից մեկը հատված էր ներառում նաև Արմավիրի մարզից, ապա Ընտրական օրենսգրքի նոր պահանջով այս հնարավորությունը բացառված է: Արդյունքում որոշում է կայացվել թիվ 14 ընտրատարածքի որոշ գյուղական համայնքներ (Աղձք, Անտառուտ, Բյուրական, Ոսկեհատ, Ոսկևազ, Սասունի, Տեղեր, Օշական, Օրգոտ) փոխանցել թիվ 15 ընտրատարածք: Այս փոփոխությունների արդյունքում 14-րդ ընտրատարածքում, որը ներառում է նախկին Արագածի, Ապարանի շրջաններն ու Աշտարակի շրջանի մի մասը` կազմում է 57041, իսկ նախկին Աշտարակի շրջանի մյուս հատվածն ու Թալինի շրջանը ներառող 15-րդ ընտրատարածքում` 56243:

Արարատի մարզում ընտրատարածքների թիվը ևս փոփոխություններ չի կրել և ապագա խորհրդարանում կունենա երեք մանդատ: Սակայն նախկինում մարզի մի հատված կցված էր Վայոց Ձորի մարզին, և իրողության վերացումն էլ պատճառ է դարձել, որպեսզի վերանայվեն մարզի ընտրատարածքների սահմանները: Արդյունքում Մասիսի տարածաշրջանը և նախկին Արտաշատի շրջանից մի հատված ներառող թիվ 16 ընտրատարածքից Արտաշատը ներառող թիվ 17 ընտրատարածքին են փոխանցվել Դիտակ, Հովտաշեն և Վերին Դվին համայնքները: Թիվ 17-ին միացվել է նաև նախկինում 18-րդ ընտրատարածքում ընդգրկված Այգեպատ համայնքը: Իսկ նախկինում Վայոց Ձորի թիվ 39 ընտրատարածքի մեջ ընդգրկված տասներկու համայնքները (Գոռավան, Դաշտաքար, Զանգակատուն, Լանջանիստ, Լանջառ, Լուսաշող, Շաղափ, Պարույր Սևակ, Վարդաշատ, Տիգրանաշեն, Ուրցալանջ, Ուրցաձոր) ներառվել են նախկին Արարատի շրջանը ներառող թիվ 18 ընտրատարածքին: Այս փոփոխությունների արդյունքում ընտրողների թիվը համապատասխանաբար կազմել է թիվ 16-ում` 67813, թիվ 17-ում` 66394, թիվ 18-ում` 73022:

Արմավիրի մարզը ևս 3 մանդատ կունենա: Սակայն ի տարբերություն նախորդ ընտրությունների, մարզին են վերադարձել նախկինում Արագածոտնի թիվ 15 ընտրատարածքի մեջ ընդգրկված` նախկին Բաղրամյանի շրջանի համայնքները: Սրա հետևանքով այս մարզում ևս ընտրատարածքների ներքին սահմանները որոշակի փոփոխություններ են կրել: Մասնավորապես, Էջմիածնի տարածաշրջանի թիվ 19 ընտրատարածքին միացել են Այգեշատ, Դաշտ, Ծաղկունք, Շահումյան, Շահումյանի թ/ֆ և Նորակերտ համայնքները, որոնք նախկինում ընդրկված էին թիվ 20 ընտրատարածքում: Սրա դիմաց թիվ 20 ընտրատարածքին հարևան 21-րդ ընտրատարածքից կցվել են Ալաշկերտ, Այգեշատ, գ. Արմավիր, Արևիկ, Հայկավան, Մայիսյան, Մրգաշատ, Ջանֆիդա և Տանձուտ: Նման կորուստը թիվ 21-րդ ընտրատարածքին փոխհատուցվել է Արագածոտնի մարզից վերադարձված համայնքներով, որոնք գործնականում կազմում են նախկին Բաղրամյանի ողձջ շրջանը: Այս փոփոխությունները միտված են եղել մարզի ընտրատարածքներում ընտրողների թվի համահարթեցմանը և արդյունքում նրանց թիվը 19-րդ ընտրատարածքում կազմել է 74224, 20-րդում` 72775, իսկ 21-րդում` 74108: Նշենք, որ Արմավիրի մարզի ընտրատարածքներն ընտրողների թվով ամենամեծն են ողջ հանրապետությունում:

Գեղարքունիքի մարզում` Գավառի տարածաշրջանը ներառող թիվ 22 ընտրատարածքի սահմանները մնացել են անփոփոխ: Ընտրողների թիվն այսօրվա դրությամբ այս ընտրատարածքում կազմում է 57029: Մարզի մյուս երկու ընտրատարածքների դեպքում որոշ փոփոխություն կա` կապված կոմունիկացիոն խոչընդոտների հաղթահարման հետ: Մասնավորապես, Վարդենիս քաղաքի մերձակա Ակունք համայնքը, որ նախկինում ներառված էր թիվ 24 ընտրատարածքում, այդ ընտրատարածքի հետ կապված էր Վարդենիս-Տորֆավան-Վանևան-Ծովակ ավտոճանապարհով, որոնք բոլորն էլ ներառված էին թիվ 23 ընտրատարածքում: Ուստի որոշում է կայացվել Ակունքն ընդգրկել է թիվ 23-ի մեջ, իսկ դրա դիմաց Ծովակ, Տորֆավան և Վանևան համայնքները փոխանցել թիվ 24-ին: Արդյունքում` Ճամբարակի տարածաշրջանը և Սևանի ու Վարդենիսի տարածաշրջաններից հատվածներ ներառող թիվ 23-ում ընտրողների թիվը կազմել է 61421, իսկ հիմնականում նախկին Մարտունու շրջանն ընդգրկող թիվ 24-ում` 63365:

Կոտայքի մարզում որևէ փոփոխություն չի գրանցվել: Այս մարզի նախկին բաժանումը` 4 ընտրատարածք, համապատասխանել է Ընտրական օրենսգրքի փոփոխություններով առաջ եկած պահանջներին: Նշենք, որ այսօրվա դրությամբ մարզի ընտրատարածքներում ընտրողների թիվը կազմում է թիվ 25-ում` 58699 (Ներառում է Հրազդան ու Ծաղկաձոր քաղաքները և նրանց հարակից գյուղերը), թիվ 26-ում` 58468 (Չարենցավան, Եղվարդ քաղաքներն ու հարակից գյուղերը), թիվ 27-ում` 56533 (նախկին Աբովյանի շրջանն ու Նաիրիի շրջանի մի հատված), թիվ 28-ում` 56477 (Աբովյան քաղաքն ու հարակից գյուղերը):

Լոռու մարզում թեև մանդատների քանակի փոփխություն չի եղել, սակայն ընտրատարածքների սահմանների վերանայում կայացել է ` կապված այն բանի հետ, որ մարզին են վերադարձվել Թումանյանի տարածաշրջանի այն վեց համայնքները, որոնք նախկինում ընգրկված էին Տավուշի մարզի թիվ 40ընտրատարածքում (Թեղուտ, Ճոճկան, Մեծ Այրում, Նեղոց, Շնող, Քարակոփ): Վերջիններս միացել են թիվ 31 ընտրատարածքին: Սրա դիմաց Թումանյանի տարածաշրջանին միացված նախկին Ստեփանավանի շրջանի մի շարք գյուղեր (Գարգառ, Գյուլագարակ, Կուրթան, Հոբարձի, Վարդաբլուր) տրվել են թիվ 32 ընտարատարածքին: Սրանից բացի, 31-րդ ընտրատարածքից Վանաձոր քաղաքի թիվ 30 ընտրատարածքին են փոխանցվել Գուգարք և Շահումյան գյուղական համայնքները: Վանաձոր քաղաքի սահմաններում` նախկինում եղած բաժանման համեմատ, որևէ փոփոխություն չի կատարվել: Վերջնահաշվարկում Լոռու մարզի ընտրատարածքներն ընտրողների թվով ունեցել են հետևյալ պատկերը. թիվ 29-ում` 65006 (նախկին Սպիտակի շրջանն ու հատված Վանաձոր քաղաքից), թիվ 30-ում` 61819 (Վանաձոր), թիվ 31-ում` 54658 (նախկին Թումանյանի ու Գուգարքի շրջանների մեծ մասը), թիվ 32-ում` 55158 (նախկին Ստեփանավանի ու տաշիրի շրջանները):

Շիրակի մարզում ընտրատարածքների փոփոխությունները պայմանավորված են եղել ընտրողների թվի համահարթեցման ու կոմունիկացիոն դժվարությունների խնդիրներով: Հիմնական փոփոխությունները կատարվել են Գյումրի քաղաքի սահմաններում: Թիվ 33 ընտրատարածքից (Ամասիայի, Աշոցքի շրջանները ու Ախուրյանի շրջանի ու Գյումրի քաղաքի մի հատված) Ախուրիկ համայնքը փոխանցվել է թիվ 35-ին, որն ընդգրկում է նախկին Ախուրյանի շրջանի մեծ մասն ու փոքր հատված Գյումրիից: Այս ընտրատարածքին են միացվել նաև թիվ 36-ում (Արթիկի և Անիի նախկին շրջանները) ընդգրկված Այգաբաց Բայանդուր, Գետք, Երազգավորս, Ղարիբջանյան համայնքները: Իսկ թիվ 34-ը ընդգրկում է Գյումրիի մեծ մասը: Նշենք, որ Գյումրի քաղաքի սահմաններում նախկին բաժանման հետ համեմատած կատարվել է սոսկ մեկ տեղամասի փոփոխություն: Կատարված փոփոխությունների արդյունքում մարզի ընտրողները բաշխվել են հետևյալ կերպ. թիվ 33-ում` 54161, թիվ 34-ում` 61902, թիվ 35-ում` 55993, թիվ 36-ում` 54899:

Սյունիքում, ինչպես և Կոտայքում, առկա իրավիճակը փոփոխություններ չի պարտադրել և ԿԸՀ-ն որոշել է այստեղ ևս ընտրատարածքների սահմանները չվերանայել: Արդյունքում մարզն ապագա խորհրդարանում կրկին երկու մանդատ կունենա: Թիվ 37 ընտրատարածքը, որ ներառում է Սիսիանի և Գորիսի տարածաշրջաններն, այսօրվա դրությամբ ունի 54766 ընտորղ, իսկ Կապանի և Մեղրիի տարածաշրջանները ներառող թիվ 38 ընտրատարածքը` 50387 ընտորղ:

Վայոց Ձորի մարզը, ինչպես նախկինում, նոր փոփոխություններով ևս կունենա մեկ մանդատ: Միակ տարբերությունն այն է, որ նախկինում մարզը ներառող թիվ 39 ընտրատարածքում ընդգրկված էին նաև Արարատի մարզի որոշ համայնքներ, որը նոր փոփոխություններով այլևս անհնար է: Արդյունքում` ողջ մարզը կազմում է մեկ ընտրատարածք, և բնակչության թվով պայմանավորված այն ամենափոքրն է ողջ հանրապետությունում` ընդամենը 46317 ընտորղ:

Տավուշի մարզը, որն իր հերթին կորցրել է Լոռվա մարզից նախկինում ընդգրկված համայնքները, երկու ընտրատարածք կազմելու հնրավարությունը պահպանել է: Այստեղ օրենքի պահանջները կատարելու համար բավարար է եղել, որպեսզի Իջևանի և Բերդի տարածաշրջանները միավորող թիվ 41 ընտրատարածքից ընդամենը մեկ համայնք` Չինչին, տեղափոխվի թիվ 40 ընտրատարածք: Արդյունքում 40-րդ ընտրատարածքում ընտրողների թիվը կազմել է 50758, իսկ 41-րդում` 54397:

Վերջում հավելենք, որ Ընտրական օրենսգրքում տեղի ունեցած փոփոխություններով, այսուհետ Ընտրատարածքային ընտրական հանձնաժողովների նստավայրը որոշելու է ԿԸՀ-ն: Այս լիազորությունը նույնպես ԿԸՀ-ն իրացրել էր հունվարի 12-ին կայացած նիստում և նույն որոշմամբ սահմանել ԸԸՀ-ների նստավայրերը: Ըստ այդմ` 41 ԸԸՀ-ներից 13-ի նստավայրն է մայրաքաղաք Երևանը (համապատասխանաբար 1-ից մինչև 13-րդն), 3-ական Գյումրիում (33, 34, 35) և Վանաձորում (29, 30, 31), և մեկական հետևյալ բնակավայրերը. Աշտարակ (14), Թալին (15), Մասիս (16), Արտաշատ (17), Արարատ (18), Վաղարշապատ (19), Մեծամոր (20), Արմավիր (21), Գավառ (22), Սևան (23), Մարտունի (24), Հրազդան (25), Եղվարդ (26), Նոր Հաճն (27), Աբովյան (28), Տաշիր (32), Արթիկ (36), Գորիս (37), Կապան (38), Եղեգնաձոր (39), Նոյեմբերյան (40) և Իջևան (41):