Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ադրբեջանական կողմը ոչ մի կերպ չի ցանկանում հետևել միջազգային մարդասիրական իրավունքի պահանջներին և հերթական անգամ կոպտորեն խախտել է գործող նորմերը, իսկ միջազգային հանրությունը համարժեք արձագանք չի դրսևորում Ադրբեջանում գերության մեջ գտնվող հայ զինծառայող Հակոբ Ինջիուղլյանի ճակատագի հանդեպ, «Ընդդեմ իրավական կամայականության» ՀԿ նախագահ, ՀՀ առաջին օմբուդսմեն Լարիսա Ալվերդյանն ու «Սովորական ցեղասպանություն» նախագծի ղեկավար Մարինա Գրիգորյանը ստիպված են եղել երկրորդ նամակն ուղարկել Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեին, ինչպես նաև ՄԱԿ-ին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին ու Եվրոպայի խորհրդին` կառույցների ուշադրությունը խնդրին հրավիրելու նպատակով:

Նշենք, առաջին նամակը հրապարակվել էր օգոստոսի 17-ին: Նամակի հեղինակները կոչ էին արել Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեի ղեկավարությանը, ինչպես նաև Երևանի և Բաքվի գրասնեյակներին, ճնշումներ գործադրել ադրբեջանական իշխանությունների վրա` երաշխավորելու հայ ռազմագերու իրավունքներն և ապահովելու նրա անվտանգ վերադարձը Հայաստան:

Երկրորդ նամակի տեքստը, որը նույնպես բաց է ստորագրության համար, ներկայացնում ենք ստորև:

«Մենք` ներքոստորագրյալներս, խորապես մտահոգված ենք հայ զինծառայող Հակոբ Ինջիուղլյանի ճակատագրով, ով օգոստոսի 7-ի լույս 8-ի գիշերը տեղանքում չկողմնորոշվելու հետևանքով պատահաբար հատել էր Ադրբեջանի և Լեռնային Ղարաբաղի սահմանը: Այն փաստը, որ Ինջիուղլյանը պատահաբար է հատել շփման գիծը, հաստատվել է նաև Ադրբեջանի գերիների, անհետ կորածների և պատանդների հարցերով պետական հանձնաժողովի քարտուղար Շահին Սաիլով կողմից, ով հայտարարել էր, թե «Ճշտված է, որ հայազգի զինծառայողը, մոլորվել և անցել է ադրբեջանական զինուժի կողմից վերահսկվող տարածք»: Վրդովված ենք այն հանգամանքով, որ Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեի նեկայացուցիչները հնարավորություն են ունեցել հանդիպել ռազմագերու հետ դեպքից միայն 12 օր անց, ինչը 1949թ-ի օգոստոսի 12-ի ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին Ժնևյան կոնվենցիայի 70-րդ հոդվածի խախտում է:

Գերությունից մի քանի օր անց ադրբեջանական ինտերնետային կայքերը հրապարակել էին ռազմագերու հետ տեսահարցազրույց` ով եղել է ադրբեջանական զինվորական համազգեստով: «Հարցազրույցի» ժամանակ Ինջիուղլյանի խոսքերը հայերենով թարգմանվել էին ադրբեջաներեն` ակնհայտ աղավաղումներով: Ռազմագերուն էին վերագրվել հայտարարություններ «ադրբեջանական կողմ ինքնակամ անցնելու վերաբերյալ», որոնք նա չէր արել: 10 օր անց ադրբեջանական հեռուստաընկերություններից մեկի եթերով, ինչպես նաև ինտերնետային կայքերում, հայտնվեց երկորդ «հարցազրույցը» Հակոբ Ինջիուղլյանի հետ: Այս անգամ հայ ռազմագերին խելոքաբար արտաբերում է նախադասություններ, որոնք նրան էին վերագրվել առաջին անգամ: Ինջիուղլյանի պահվածքը և այն, թե ինչպես է նա խոսում, բժշկահոգեբանական փորձաքննության անհրաժեշտություն ունի, որն էլ կբացահայտի ռազմագերու կողմից երկրորդ հարցազրույցում ասվածի տոնի և բովանդակության կտրուկ փոփոխությունը: Այնուհանդերձ, միջազգային մարդասիրական իրավունքի ոգու և տառի առավել ակնառու խախտում է հանդիսանում այն փաստը, որ հարցազրույցն ամբողջապես հեռարձակվել է «հայ-ադրբեջանական հակամարտություն» թեմատիկ բաժնի շրջանակներում: Ավելին, հաղորդման վերջում հաղորդավարը ռազմագերու կոնկրետ խնդիրը կապում է տարածաշրջանում քաղաքական իրավիճակի` Լեռնային Ղարաբաբի և դրա ադրբեջանական մոտեցումների հետ: Այդպիսով, Ադրբեջանը ցուցաբերում է Ժնևյան կոնվենցիաների նորմերի և դրույթների աղաղակող արհամարանք` հօգուտ քաղաքական և քարոզչական նպատակների: Հարցազրույցի բովանդակությունը կրում է ռասիստական բնույթ, հակասում միջազգային բոլոր համաձայնագրերի պահանջներին և ուղղված է Հայաստանի և հայ ժողովրդի պախարակմանը:

Հակոբ Ինջիուղլյանի հետ արված երկու «հարցազրույցներն» ու տեսագրությունների լայն տարածումը հանդիսանում է 1949 թ-ի օգոստոսի 12-ի ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին Ժնևյան կոնվենցիայի 13(2) հոդվածի կոպիտ խախտում, որը ենթարում է ռազմագերու պաշտպանություն ոչ միայն ցանկացած բռնության ակտերից կամ ահաբեկելուցուց, այլև «ամբոխի հետաքրքրությունից»:

Նշենք, որ առաջին անգամ չէ, որ Ադրբեջանի կողմից կիրառվում են նմանօրինակ մեթոդներ: Բավական է 2010-ին գերի ընկած հովիվ Մանվել Սարիբեկյանի դեպքը, երբ միջազգային մարդասիրական ուշադրության բացակայության պայմաններում ադրբեջանական կողմն հայտարարեց, որ Սարիբեկյանն ինքնասպանություն է գործել, իսկ դին հայկական կողմին փոխանցելուց հետո փորձաքննության արդյունքում խոշտանգումների բազմաթիվ հետքեր էին հայտնաբերվել մարմնի վրա:

Այսօր տեսնում ենք, որ անպատժելիությունն ու միջազգային հանրության ոչ համարժեք արձագանքի բացակայությունը խրախուսում է Ադրբեջանին` մարդասիրական իրավունքի նորանոր խատումներ թույլ տալու համար:

Պահանջում ենք Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեից, ինչպես նաև համամարդկային և իրավապաշտպան արժռքներին հավատարմություն ցուցաբերող համապատասխան միջազգային կազմակերպություններից ու կառույցներից ստիպել Ադրբեջանին պատասխանատվություն ստանձնել միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերի սիստեմատիկ և կոպիտ խախտումների համար և ապահովել այդ երկրի իշխանություններից միջազգային բոլոր կոնվենցիաների կատարումը, որոնց Ադրբեջանը միացել է: Ռազմագերու իրավուքների պաշտպանությունն ապահովելու նպատակով, բացառել նրա նկատմամբ ճնշումների բանեցումը և ազգային ու մարդկային արժանապատվության նսեմացումը: Մենք կոչ ենք անում Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեին, Մարդու իրավունքների հարցերով ԵԽ հանձնակատարին, Մարդու իրավուքների հարցերով ՄԱԿ-ի գերագույն հանձնակատարին, Փախստականների հարցերով ՄԱԿ-ի գերագույն հանձնակատարին, Ադրբեջանում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի երկրների դեսպանատներին այլ շահագրգիռ կազմակերպությունների հետ հանդիպում անցկացնել Հ. Ինջիուղլյանի հետ:

Միևնույն ժամանակ, 1949թ-ի օգոստոսի 12-ի ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին Ժնևյան կոնվենցիայի 126 (3) հոդվածի համաձայն, կոչ ենք անում հանդիպման թույտվություն ստանալ հայ ռազմագերու հայրենակիցների հետ ևս:

Հուսով ենք, որ բոլոր շահագրգիռ կազմակերպություններն ու երկրները հավատարմություն կցուցաբերեն միջազգային մարդասիրական իրավունքի նորմերին և կստիպեն Ադրբեջանի իշխանություններին հետևել այդ նորմերին` 1949թ-ի օգոստոսի 12-ի ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին Ժնևյան կոնվենցիայի պահանջներին համաձայն», - ասված է նամակում:

Նախորդող հրապարակումներ`  Ապահովել գերի ընկած զինվորի վերադարձը. Բաց նամակ ԿՄԽԿ-ին

ՊՆ-ն կոչ է անում ԿԽՄԿ ուժերով կազմակերպել և ապահովել ՀՀ քաղաքացու անվտանգ և շուտափույթ վերադարձը Հայաստան

Ադրբեջանի տարածքում հայտնված հայ զինծառայողը զենքով չի եղել. Ընտանիքն անհանգիստ վիճակում է