Ձեր վստահելի աղբյուրը

Օրերս ՏՄՊՊՀ ներկայացուցիչը հպարտորեն հայտարարում էր, որ մեկուկես տարվա  ընթացքում միջազգային շուկաներում կարագի գինը բարձրացել է 130%-ով, մինչդեռ Հայաստանում այն բարձրացել է ընդամենը 44-50%-ով: Պաշտոնյան ներկայացված թվերի հարցում չի ստում, իրապես՝ միջազգային շուկաներում կարագի գները գրեթե 2,3 անգամ աճել են: Սակայն վերջինս թաքցնում կամ լռում է ստվերային իրականության մասին. կարագի գները Հայաստանում 2016-ի ողջ ընթացքում գրեթե 2 անգամ (88,1%-ով) ավելի բարձր են եղել, քան միջազգային գները: Իսկ 2017-ին այդ տարբերությունը նվազել և կազմել է միջինը 37,2%:

Դրա շնորհիվ կարագ ներմուծողները (և վերավաճառողները)  նախորդ տարվա ընթացքում ապահովել են միլիոնավոր դոլարների գերշահույթ: Ասվածը հիմնավորվում է հենց պաշտոնական վիճակագրությամբ:

Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով՝ 2016թ-ի ընթացքում Հայաստան է ներմուծվել 4650,4 տոննա կարագ, որի ընդհանուր արժեքը կազմել է 16,5 մլն դոլար: Դրանից հետևում է, որ 1 կիլոգրամ կարագը ներմուծվել է միջինում 3,55 դոլարով, ընդ որում տրանսպորտային ծախսերը կազմել են կիլոգրամի համար շուրջ 0,3 դոլար (2016-ին կարագի միջազգային գինը կազմել է միջինը 3,3 դոլար/կգ): Նույն տարվա ընթացքում ԱՎԾ տվյալներով՝ Հայաստանում կարագի մանրածախ միջին գինը կազմել է 6,17 դոլար՝ 1 կիլոգրամի դիմաց: Սրանից հետևում է, որ Հայաստանում վաճառված յուրաքանչյուր 1 կգ կարագից ներմուծողները և վերավաճառողները շահել են 2,6 դոլար կամ 1256 դրամ: Ընդհանուր առմամբ՝ բնակչությանը վաճառված թանկ կարագի հաշվին մենաշնորհ ունեցողները 2016թ-ի ընթացքում ներմուծված 16,5 մլն դոլար արժեքով կարագի հաշվին ստացել են 12,2 մլն դոլարի շահույթ. ինչպես ասում են՝ գրեթե «մեկին մեկ»:

Պաշտոնյաների տրամաբանությամբ՝ պետք է շնորհակալ լինել կարագ ներմուծողներից, որ 2017թ-ի ընթացքում «բարի են գտնվել»՝ նվազեցնել իրենց գերշահույթի մարժան, որը գործել է առնվազն ողջ 2016թ-ի ընթացքում: Սակայն ինչպես երևում է ներկայացված գծապատկերից՝ այն գնալով կրկին մեծանում է և միտում ունի վերադառնալ նախորդ տարվա վիճակին: ՏՄՊՊՀ-ին այս պարագայում մնում է կանխել նման զարգացումը և ոչ թե գովաբանել մենաշնորհների «բարի կամքը»:

Այս առնչությամբ կա ևս մեկ՝ գրեթե աննկատ նրբություն. ի տարբերություն մյուս ապրանքների՝ կարագի գինը խիստ տարբերվում է Երևանի և հանրապետության մյուս բնակավայրերի միջև: Մասնավորապես` Երևանում 2016թ-ին կարագի մանրածախ վաճառքի միջին գինը կազմել է 8,15 դոլար՝ 1 կիլոգրամի դիմաց: Մինչդեռ հանրապետության մյուս համայնքներում ԱՎԾ տվյալներով միջին գինը կազմել է ընդամենը 5,9 դոլար:

Եթե նկատի ունենանք, որ ներմուծված կարագի սկզբնական գինը կազմել է 3,55 դոլար և Երևանում վաճառվել է միջինում 8,15 դոլարով, ապա ստացվում է, որ Երևանում վաճառված ամեն մեկ կիլոգրամ կարագից ստացվել է 4,6 դոլար կամ 2200 դրամ գերշահույթ: Ինչ խոսք՝ սա ավելին է քան «մեկին մեկը»:

Նշենք, որ Հայաստանում կարագի ներմուծմամբ և վաճառքով զբաղվող հիմնական կազմակերպություններն են «Ալֆա Ֆուդ Սերվիս» ՍՊԸ-ն, "Մառանիկ" ՍՊԸ-ն, «Լակտալիս Արմա» ընկերությունը, «Ար-Բե» հայ-բելառուսական առևտրի տունը:

Մասնագետները կանխատեսում են, որ 2018թ-ի սկզբից կարագի միջազգային գները նշանակալիորեն կնվազեն՝ վերադառնալով նախկին սահմաններին: Մնում է հետևել, որ Հայաստանում այն ևս նվազի ու սահմանվի խելամիտ մակարդակում: Հակառակ պարագայում՝ ներկայացված գերշահույթները կհասնեն առավել ցնցող չափերի: