Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը նոյեմբերի 16-ին հրապարակել է «Իլգար Մամմադովն ընդդեմ Ադրբեջանի» երկրորդ գործով վճիռը: Գործը վերաբերում է Ադրբեջանի ընդդիմադիր գործիչ Իլգար Մամմադովին, որը ներկայումս ազատազրկված է՝ 2014թ.-ին զանգվածային անկարգությունների մեջ մեղադրվելու ու 7 տարի դատապարտվելու պատճառով:

Այս երկրորդ գործով Մամմադովը բողոք էր ներկայացրել ՄԻԵԴ՝ հենվելով Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի՝ արդար դատաքննության իրավունք, 13-րդ հոդվածի՝ իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի իրավունք, ինչպես նաև ներկայացվել է մի շարք բողոքներ 14-րդ ՝ խտրականության արգելում, 17-րդ հոդվածի՝ իրավունքների չարաշահման արգելում, հիմքերով:

Մամմադովի վերաբերյալ երկրորդ վճռով ՄԻԵԴ-ը միաձայն գտել է, որ տեղի է ունեցել Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի՝ արդար դատաքննության իրավունք, խախտում:

ՄԻԵԴ-ը գտել է, որ տեղական դատարանները կամ չեն անդրադարձել կամ լուռ են մնացել Մամմադովին դատապարտելու համար կիրառված մի շարք ապացույցների անհամապատասխանության հարցերում՝ չնայած պաշտպանական կողմի բազմաթիվ առարկություններին, որ ապացույցները խեղաթյուրված են կամ խնդրահարույց:

Նշվում է, որ Մամմադովի դեմ ցուցմունքներ տված ոստիկանները հարցաքննվել են ցույցերից 5 ամիս անց: Մամմադովին դատապարտելու համար օգտագործված տեսանյութերից մեկում երևում են ցուցարարների միջև բախումներ, մինչդեռ մեկ այլ տեսանյութում հանգիստ վիճակ է՝ քիչ ցուցարարներով: Մամմադովի դեմ օգտագործվել են նաև նրա բլոգի ու սոցցանցերի գրառումները՝ ապացուցելու, որ նա պլանավորել էր զանգվածային անկարգություններ, որոնք, սակայն, ըստ ՄԻԵԴ-ի, «բռնություն հրահրող ոչինչ չեն պարունակում»: Նշվում է, որ հօգուտ Մամմադովի ներկայացրած ապացույցները սիստեմատիկորեն անտեսվել են՝ առանց պատշաճ պատճառաբանման:

ՄԻԵԴ-ը գտել է, որ Ադրբեջանը որպես ոչ նյութական վնասի փոխհատուցում Մամմադովին պետք է վճարի 10 հազար եվրո:

Ինչպես ասվում է գործի մանրամասներում, Մամմադովը մշտապես քննադատել է Ադրբեջանի իշխանություններին ու հայտարարել էր 2013թ.-ի նախագահական ընտրություններին մասնակցելու մտադրության մասին: Սակայն նա ի վիճակի չեղավ որպես թեկնածու հանդես գալ, քանի որ ձերբակալվեց ու նախնական կալանքի տակ հայտնվեց Ադրբեջանի Իսմայիլի քաղաքում 2013թ.-ի հունվարի 24-ին տեղի ունեցած անկարգություններից հետո՝ մեղադրվելով հասարակական կարգի խախտման մեջ: Մամմադովը դատապարտվեց 7 տարվա ազատազրկման:

Հաղորդվում է, որ տեղական դատարանները գործի քննության ժամանակ հենվել են ականատեսների հայտարարությունների վրա, որոնք հիմնականում եղել են ոստիկաններ, իրավապահ մարմինների նամակների, լրատվության, Մամմադովի բլոգի ու սոցիալական մեդիայի գրառումների վրա:

Դատարանը մերժել է Մամմադովի պաշտպանական հայտարարությունները՝ հիմնականում լրագրողներ, դրանք համարելով անվստահելի, գտնելով, որ նրանք ճանաչում են Մամմադովին անձնապես ու այդ պատճառով էլ ցանկանում են օգնել նրան:

Իլգար Մամմադովի առաջին գործը ՄԻԵԴ-ում վերաբերում էր Իսմայիլիի դեպքերից հետո իր ձերբակալմանն ու նախնական կալանքին:

2014թ.-ին «Մամմադովն ընդդեմ Ադրբեջանի» ՄԻԵԴ առաջին վճռով դատարանը գտել էր, որ Մամմադովը ձերբակալվել է անհիմն ու միակ նպատակը եղել է լռեցնել նրան կամ պատժել՝ կառավարությանը քննադատելու համար:

ՄԻԵԴ-ը պահանջել էր Մամմադովի անհապաղ ազատ արձակում, սակայն մինչև այժմ Ադրբեջանը չի կատարել վճիռը, որի արդյունքում ԵԽ նախարարների կոմիտեն ընդունեց  աննախադեպ որոշում, որը կարող է հանգեցնել ԵԽ-ին Ադրբեջանի անդամակցության կասեցման: