Տնտեսություն 12:35 05/03/2018 Տարածաշրջան

Աշխատավարձի «եռանիշ» աճ՝ գնողունակության «անկարողության» ֆոնին

Հեղինակ` Գոռ Ծառուկյան, տնտեսական վերլուծաբան

Տնտեսությունը տարեցտարի աճ է գրանցում, աշխատավարձերը բարձրանում են, սակայն շարքայիններս կյանքի որակի բարձրացում, ի հակադրություն պաշտոնյաների պնդումների, թե «ժողովուրդ ջան, արդեն լավ եք ապրում»՝ գրեթե չենք նկատում: Պատճառն օբյեկտիվ է. թղթաբանությունն ավելանում է, մինչդեռ բովանդակությունը մնում է նույնը:

Վերջին տասնամյակում Հայաստանում գնաճով ճշգրտված աշխատավարձն աճել է ընդամենը 17%-ով, մինչդեռ «կեղտոտ» աշխատավարձը 10 տարվա ընթացքում բարձրացել է 122%-ով կամ՝ 2.2 անգամ: Երբ օրերս նախագահ Սերժ Սարգսյանը մատնանշում էր «հասարակության լայն շրջանակների վրա տնտեսական աճի ազդեցության» բացակայությունը, այդ պնդման պատճառը հենց աշխատավարձի իրական աճի չնչին մակարդակն է: Իսկ Հայաստանում վերջին 10 տարիների ընթացքում իրական աճի չնչին մակարդակ  ունեցել է ոչ միայն աշխատավարձը, այլ՝ տնտեսությունն ամբողջությամբ:

2008թ-ին Հայաստանում միջին անվանական աշխատավարձը եղել է 87.4 հազար դրամ, իսկ արդեն 2017թ-ին այն հասել է 194.2 հազար դրամի՝ աճելով 122%-ով: Այդ նույն 10 տարիների ընթացքում գնաճով ճշգրտված միջին աշխատավարձը 63.5 հազար դրամից աճել է մինչև 74.8 հազար դրամ՝ բարձրանալով ընդամենը 17%-ով: Դա նշանակում է, որ այս տարիներին թեկուզև վարձու աշխատողի դրամապանակը զգալիորեն հաստացել է, սակայն այդ դրամապանակի գնողունակությունը մնացել է գրեթե նույնը, ինչ 2008թ-ին էր:

 

Գնաճով ճշգրտված աշխատավարձի և անվանական աշխատավարձի միջև նման մեծ «ճեղքվածքի» ի հայտ գալը պայմանավորված է որոշ օրենսդարական փոփոխություններով, կառավարության նորամուծություններով, ինչպես նաև՝ ինֆլյացիայով: Նախ «Եկամտային հարկի մասին» օրենքի նոր կարգավորումներով  2013թ.  հունվարի 1-ից աշխատավարձի մեջ ներառվեցին նաև գործատուի կողմից վճարվող պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարները, ինչի շնորհիվ անվանական աշխատավարձի չափը «երկնիշ աճ» գրանցեց: Դրանից հետո 2014թ-ից ներդրվեց կուտակային կենսաթոշակային համակարգը, և որպեսզի այդ համակարգի պարտադիր բաղադրիչի կիրառումից պետական աշխատողների աշխատավարձերը 5%-ով չկրճատվեն, կառավարությունը որոշում կայացրեց նույն թվականի հունվարից աշխատավարձերը բարձրացնել այնքան, որ 5% պահումից հետո «մաքուր» աշխատավարձի մակարդակը պահպանվի: Նույն քայլին դիմեցին նաև մի շարք խոշոր կորպորացիաներ ու առանձին կազմակերպություններ: Արդեն 2017թ-ից իրական աշխատավարձի վրա ծանրացավ նաև զինծառայողների կյանքի և առողջության ապահովագրությանն ուղղվող 1000 դրամների պահումը:

Եվ այս գործոնների հետ համատեղ վերջին 10 տարիների ընթացքում աշխատավարձերին վճռական հարված հասցրեց ինֆլյացիան, որն այդ ամբողջ ժամանակահատվածում կազմել է շուրջ 40%: Այդպիսով նախորդ տասնամյակում աշխատավարձերի «եռանիշ» աճն ամենևին շոշափելի ազդեցություն չունեցավ աշխատավարձով ապրող քաղաքացիների բարեկեցության բարձրացման վրա. թվերն ու թղթաբանությունն ավելացան, իսկ բարեկեցությունը մնաց նույնը:

Պատկերն ավելի խոսուն և միևնույն ժամանկ հայաստանցիներիս համար ավելի ցավոտ է դառնում, եթե համեմատություն ենք անցկացնում Հայաստանի հարևան և մեզ հետ քիչ թե շատ համադրելի երկրներում նույն ժամանակահատվածում իրական աշխատավարձի աճի մակարդակները:

2008-2016թթ-ին Հայաստանում իրական աշխատավարձի աճը կազմել է գրեթե 17%: Նույն ժամանակահատվածում հարևան Ադրբեջանում իրական աշխատավարձն աճել է 39%-ով, իսկ Վրաստանում՝ 76%-ով: Մերձբալթյան երկրներում՝ Լատվիայում նույն ցուցանիշն աճել է 62%-ով, Լիտվայում՝ 66%-ով, իսկ էստոնիայում՝ 61%-ով: Փաստացի՝ իրական աշխատավարձի աճի տեմպերով Հայաստանը, կարծես, «համակցված» լինի Ռուսաստանին, որտեղ իրական աշխատավարձի աճը կազմել է ընդամենը 14%:

Այս համատեքստում հանուն արդարության պետք է նկատել, որ միայն 2017թ-ին է հաջողվել Հայաստանում ապահովել իրական աշխատավարձի փոքր-ինչ շոշափելի աճ՝ շուրջ 8%, որը 2008թ-ից այս կողմ գրանցված ամենաբարձր ցուցանիշն է: Դժվար է միանշանակ պնդել, թե այդ տեմպը կհաջողվի պահպանել նաև ընթացիկ և առաջիկա տարիներին, սակայն խիստ կարևոր է կառավարության այն գիտակցությունը, որ սոցիալական լարվածության մեղմացման ամենաառանցքային գործիքը հենց իրական աշխատավարձի կայուն բարձրացումն է, և ոչ թե «կեղտոտ» աշխատավարձի շարունակական ուռճացումը:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

12:38
Գիտենք, որ ինչքան սաղարթ՝ այնքան տերև, ինչքան տերև՝ այնքան շատ ֆոտոսինթեզ. Արմեն Բեգոյան
Երևանում քաղաքապետարանը լայն թափով փողոցների ողջ երկայնքով իրականացնում է ծառերի փոխարինման ծրագիրը։ Բնապահպաններն ահազանգում են, որ փոշու բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
12:29
Գևորգ Դաբաղյանը ծիրանափողի հնչյունները կհասցնի Նովոսիբիրսկ, ապա Ամստերդամ
Երաժշտական արվեստի 11-րդ փառատոնի շրջանակում Նովոսիբիրսկ երկրամասում ապրիլի 3-5-ը կայանալու է «Դուդուկի առեղծվածը» խորագրով համերգ,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:28
Այսօր աշխատանքից ազատվելու դիմում եմ ներկայացրել․ «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն
«Այսօր դիմում եմ ներկայացրել աշխատանքից ազատվելու մասին»,-հայտարարել է «Երևան ավտոբուս» ՓԲԸ տնօրեն Հովհաննես Մանուկյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
12:22
Վարոսյանը՝ Ռշտունու որոշման մասին. Իշխանությունները ո՞նց լուծեցին այդ հարցը, ժամանակը ցույց կտա
Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում դադարեցվեցին չորս դատավորների լիազորություններ, երեկ Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Վազգեն Ռշտունին էլ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:46
Ռուբեն Մխիթարյանը՝ ՔՊ-ականներին. Դուք վախեցած եք, դա ակնհայտ է
Հայտնի պրոդյուսեր Ռուբեն Մխիթարյանը գրում է. «Դուք վախեցած եք: Դա երևում է: Դա ակնհայտ է: Դա զգացվում է նույնիսկ ձեր հազիվ բռնվող...
Աղբյուր` Panorama.am
11:44
Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը. Սուրեն Պետրոսյան
«Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհն անցնում է ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ։ Գյուղից մի փոքր աջ գազատարն է, որը ևս անցնում է ադրբեջանցիներին»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:35
Օդային ճանապարհով փորձ է արվել Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ
ՊԵԿ էլեկտրոնային առևտրի և օդային տրանսպորտով իրականացվող փոխադրումների վարչությունում օրերս հայտնաբերվել է մաքսային կանոնների խախտման նոր դեպք։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:53
Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է. Քաղաքագետ
Քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը գրում է. «Զելենսկին, թերևս, առաջին անգամ բաց տեքստով խոստովանել է, որ Ուկրաինան պատերազմում պարտվում է:...
Աղբյուր` Panorama.am
10:48
Հայաստանում արգելափակվել են «Երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» և «Կիրակի երեկոն Վլադիմիր Սոլովյովի հետ» հաղորդումները
«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց» (ՀՀՌՑ) ՓԲԸ-ն արգելափակել է հանրային մուլտիպլեքսով սփռվող «ՌՏՌ-Պլանետա»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:37
Իմ անունից սուտ հայտարարություններ են արվում. Լևոն Քոչարյան
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանը հայտարարել է, որ իր անունից սուտ հայտարարություններ են տարածվում։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:22
Պետք է կոնկրետ հողի վրա կազմակերպել այդ ինքնապաշտպանությունը. Արմեն Այվազյան
«Տավուշի այդ բնակավայրերի բնակիչներն արեցին ամենագլխավորը, ասացին՝ մենք համաձայն չենք, կռվելու ենք»,-Aysor.am-ի «Հարցեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:16
Խուզարկում են Ժիրայր Սէֆիլյանի ու այլոց բնակարանները
«Այս պահին ոստիկանությունը խուզարկություն է իրականացնում Բևեռի խորհրդի անդամ Ժիրայր Սէֆիլյանի բնակարանում»։ Այս մասին հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:14
Արցախի նախագահը այլ դիրքորոշում ունի և դրա մասին բաց խոսում է. Աբրահամյան
«Փաշինյանը հավաստիացրել է ադրբեջանցի գործընկերներին՝ անհանգստանալու բան չկա, իրենք չեն ճանաչում Արցախի վտարանդի կառավարությունը, Արցախի հարցը փակելու ճանապարհին պատրաստ են ծայրահեղ քայլերի»։
Աղբյուր` Panorama.am
09:51
Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը զարմանցել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը Պրահայում  Արցախի Հանրապետությունը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:46
Հռոմի պապը խախտել է ավանդույթն ու լվացել միայն կին բանտարկյալների ոտքերը
Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը հինգշաբթի օրը Հռոմի բանտում լվացել է 12 կանանց ոտքերը՝ ոտնլվայի արարողության ժամանակ։ Սա առաջին անգամն է, որ Հռոմի պապն...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
Վաղ առավոտյան խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը
Գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում հայտնում է, որ առավոր շուտ եկել են իր տունն են խուզարկում՝ զենք -զինամթերք հայտանաբերելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Ռուսաստանը պատրաստ է նպաստել Երևանի և Բաքվի հարաբերությունների կարգավորմանը. Լավրով
«Հայաստանի ղեկավարությունը, ծանոթ է Մոսկվայի տեսակետին, գիտի Ռուսաստանի Դաշնության պատրաստակամության մասին՝ նպաստելու Ադրբեջանի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:33
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:24
«Հրապարակ». Ոսկեպարցիներն անհամբերությամբ սպասում են Փաշինյանի այցին
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ լրացավ տասնօրյա ժամկետը, երբ Նիկոլ Փաշինյանը Տավուշի Ոսկեպար, Բաղանիս և հարակից...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Փոխանակման կետերում ռուբլին, եվրոն և դոլարը էժանացել են
ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 29-ին ժամը 09:10-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 390.72 դրամ՝ էժանանոլով 0.57 դրամով։ Ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
«Ժողովուրդ». Փոքրիկ Հայաստան, բայց 29 հազար 800 կմ² ձգվող կոռուպցիոն սկանդալներ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Արցախի ներդրումային հիմնադրամը, որպես «Զարգացման արցախյան գործակալություն» ՊՈԱԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:12
«Ժողովուրդ». Գյումրիում ՔՊ-ականներին շատ «ջերմ» ընդունելություն են ցույց տվել տեղացիները
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ինչպես արդեն հայտնի է, շաբաթ օրը՝ մարտի 23-ին, իշխանական վերնախավը, Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Հրապարակ». Իշխան Սաղաթելյանի հո նկատմամբ դատախազությունը հարուցել է հանրային քրեական հետապնդում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ, ԱԺ պատգամավոր Իշխան Սաղաթելյանի հոր` Վաչիկ Սաղաթելյանի նկատմամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:07
«Ժողովուրդ». Պաշտոնային ոչ հարիր պահվածքը ազդելու է Հայաստանի կողմից արտերկրում նշանակված 51 պատվավոր հյուպատոսների գործունեության վրա
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ ԱԳՆ արարողակարգի ղեկավար Գագիկ Վանոյանը, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
«Հրապարակ». Ինչ պաշտոն կստանա Դիանա Գալոյանը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Տնտեսագիտական համալսարանի արդեն նախկին ռեկտոր Դիանա Գալոյանը, մեր տեղեկություններով, շուտով...
Աղբյուր` Panorama.am
09:00
«Հրապարակ». Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանության համար
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Պատերազմից ի վեր Նիկոլ Փաշինյանը ջանք, եռանդ և ֆինանս չի խնայում իր անձնական պաշտպանությունն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:56
«Ժողովուրդ». Ովքե՞ր են ընդգրկված Հայկ Մարությանի կուսակցությունում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Երեկ հայտնի դարձավ, որ Երևանի նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնել՝...
Աղբյուր` Panorama.am
08:54
«Ժողովուրդ». Կարճ ասած՝ Նիկոլ Փաշինյանը խաբել է
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «2019թ ապրիլի 17-ին ՀՀ Ազգային ժողովում Նիկոլ Փաշինյանը այսպիսի միտք արտահայտեց. «Մենք...
Աղբյուր` Panorama.am
08:51
Գյանջայի Ալիևի անվան պողոտայում խոշոր հրդեհ է բռնկվել
Ադրբեջանի Գյանջա քաղաքի՝ Հեյդար Ալիևի անվան պողոտայի հինգհարկանի շենքերից մեկում խոշոր հրդեհ է բռնկվել։ Այս մասին գրում են ադրբեջանակն...
Աղբյուր` Panorama.am
08:30
Ավագ ուրբաթ
Ավագ ուրբաթը Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրն է:
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան
12:39 29/03/2024

Իշխանությունը շատ լավ գիտեր, որ Վազգեն Ռշտունին ընտրվելու էր ԲԴԽ անդամ. Փաստաբան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}