Ձեր վստահելի աղբյուրը

Շվեյցարական արխիվներում պահող Հայոց ցեղասպանության մասին բազմաթիվ վկայությունները ամփոփվել են Աբել Մանուկյանի «Մարդասիրության վկաները. Շվեյցարիայի մարդասիրական աջակցությունը Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության տարիներին, 1894-1923 թթ.» գրքում, որի շնորհանդեսը տեղի ունեցավ այսօր՝ ԳԱԱ պատության ինստիտուտում։

Ֆիրբուրգի համալսարանի դոկտոր, Շվեյցարիայի կրոնների խորհրդի ընդհանուր քարտուղար Աբել Մանուկյանը գիրքը արխիվային հետազոտության  արդյունք է համարում։

Մինչ գրքի շնորհանդեսը՝ լրագրողների հետ զրույցում հեղինակը պատմեց. «Գիրքը նախատեսված էր ստեղծել Ցեղասպանության 100-ամյակի կապակցությամբ, առաջարկը եղել է Շվեյցարիայի ավետարանական բարեկարգյալ եկեղեցու կողմից։ Այս եղեկեցին ցեղասպանության տարիներին  հայանպաստ շարժում կազմակերպեց Շվեյցարիայում, բողոքի ցույցեր ու ստորագրահավաքներ, որպեսզի իրենց իշխանությունը միջամտի մեծ տերությունններին՝ Սուլթան Համիդի վրա ճնշում գործադրելու և հայկական կոտորածները դադարեցնելու համար»։

Հեղինակը շեշտեց, որ Շվեյցարիան միշտ քաղաքական չեզոքության սկզբունք է ունեցել, բայց մարդասիրական օգնությունների հզոր հնարավորություններ շատ է դրսևորել։

«Մինչ այս գիրքը շվեյցարական արխիվի հետ մոտիկից առնչություն չէի ունեցել։ Ուսումնասիրել եմ թե ազգային արխիվը, թե Բեռնի, Ցյուրիխի, Ժնևի, Լոզանի արխիվները։ Այնպիսի արխիվային նյութեր կային՝ նամակներ, օրագրություններ, ականատեսների վկայությունները, որտեղ ներկայացված էին այդ ընթացքում Արևմտյան Հայաստան այցելած մարդկան պատմությունները։ Այդ բոլորն ամենայն բծախնդրությամբ Շվեյցարիայի արխիվներում պահպանվան են»,- ասաց Աբել Մանուկյանը՝ նշելով, որ գիրքը ստեղծելու համար շուրջ երեք հազար արխիվային նյութ է ուսումնասիրել։

Նա նաև հայտնեց, որ դեռ շատ չուսումնասիրված նյութ կա Շվեյցարիայի արխիվներում։

Նշենք, որ գիրքը լույս է տեսել գերմաներենով ու անգլերենով, ներկայումս գրքի ֆրանսերեն թարգմանությունն է կատարվում։

Լրագրողների հարցին, թե չեն պատրաստվում հայերեն թարգմանել գիրքը, հեղինակը պատասխանեց. «Այս պահին զբաղվածության առումով չեմ կարող զբաղվել հայերեն թարգմանությամբ, թարգմանելու դեպքում էլ՝ միայն արևմտահայերենով կարող եմ։ Շատ ուրախ կլինեմ, որ այստեղ կարողանան թարգմանել»։

«Սյս գիրքը կարևորվում է նրանով, որ այստեղ ներկայացված են ոչ միայն անժխտելի փաստեր ցեղասպանության մասին, այլև ներկայացված է հայ ժողովրդի ողջ քաղաքակրթության մակարդակը։ Օտար ընտերցողը պետք է իմանա թե ինչ քաղաքակրթական մակարդակ ունեցող ժողորդի հետ է ցեղասպանություն տեղի ունեցել»,- շնորհանդեսի ընթացքում նշեց ԳԱԱ պատմության իստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանը։