Ձեր վստահելի աղբյուրը

Կառավարությունն այսօրվա նիստում հաստատվեց 18 տարին լրացած որդեգրված անձին իր որդեգրման փաստի, ծննդավայրի և ժամանակի, ինչպես նաև իր կենսաբանական ծնողների անձնական տվյալների վերաբերյալ տեղեկությունների տրամադրման կարգը:

Ըստ այդմ՝ պետական, ինչպես նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների՝ ի դեմս ՔԱԿԳ մարմինների կողմից, 18 տարին լրացած որդեգրված անձանց՝ վերջիններիս կողմից ներկայացված դիմումի հիման վրա, տրամադրվելու են տեղեկանքներ իրենց որդեգրման փաստի, որը ներառում է որդեգրվածի՝ մինչև որդեգրումը անվան, հայրանվան, ազգանվան, ծննդյան ժամանակի, ծննդյան վայրի, ինչպես նաև իրենց կենսաբանական ծնողների անձնական տվյալների մասին, այդ թվում՝ ազգության, արյան խմբի, հիվանդությունների մասին տեղեկատվություններ:

Կենսաբանական ծնողների անձնական տվյալների վերաբերյալ տեղեկությունները տրամադրվելու են միայն ծնողների՝ իրենց տվյալները որդեգրված երեխային տրամադրելու համաձայնության առկայության դեպքում: Որդեգրվածը կարող է ցանկություն հայտնել ծանոթանալ միայն ծնողների հիվանդությունների, ազգության, քաղաքացիության և այլ տեղեկություններին՝ առանց նրանց նույնականացման:

Վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանն անդրադառնալով  որդեգրման ընթացակարգին, այդ ուղղությամբ տարվող քաղաքականությանը՝ նշեց, որ վերջին շրջանում նամակներ է ստանում այն մասին, որ որդեգրման գործընթացի պրոցեսում կան արհեստական խոչընդոտներ և գոյություն ունի իրավաբանական մեծ քաշքշուկ:

«Իհարկե, հարցը նուրբ է, բայց մեր քաղաքականությունն ի՞նչպիսին է, մենք ուզում ենք խթանե՞լ որդեգրման պրոցեսը, թե՞ ուզում ենք արգելակել: Հայաստանում կան անզավակ ընտանիքներ, որոնք ուզում են և կուզենային երեխաներ որդեգրել: Չե՞ք կարծում, որ մենք, իհարկե, ապահովելով համակողմանիորեն երեխաների շահերն ու երաշխիքները, պետք է այս առումով աշխատենք առավել նպաստող քաղաքականություն վարել»,- ասաց Նիկոլ Փաշինյանը:

Արդարադատության նախարարի պաշտոնակատար Արտակ Զեյնալյանը նշեց, որ իրենք համագործակցում են սոցիալական ծառայությունների հետ:

«Այս ոլորտը կարգավորող բազմաթիվ միջազգային փաստաթղթեր կան: Մենք պետք է առաջնորդվենք շահերի հավասարակշռման իրավունքների ապահովման սկզբունքով: Այս ոլորտում եղել են կասկածներ, որ որդեգրումն իրականացվում է երեխաների շահերի խախտմամբ: Մենք կատարել ենք հետազոտություններ, մշտապես այցելում ենք արտասահմանում որդեգրված երեխաներին, տեղում ծանոթանում ենք պահման պայմաններին»,- ընդգծեց  նախարարի պաշտոնակատարը՝ հավելելով, որ ևս մեկ անգամ կվերանայեն գործող ընթացակարգերի արդյունավետությունը և մատչելիությունը:
Նիկոլ Փաշինյանը հանձնարարեց տեղեկանք ներկայացնել արտասահմանում որդեգրված երեխաների կեցության վերաբերյալ:

ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի փոխնախարար Արսեն Մանուկյանը հայտնեց, որ ներկայումս կա որդեգրման ենթակա 300 երեխա, բացի այդ, կա մոտ 140 ընտանիք, որ ցանկանում է երեխա որդեգրել: Նա նաև նշեց, որ 47 օտարերկրացիների ընտանիքներ ևս ցանկանում են երեխա որդեգրել:

«Խնդիրն այն է, որ այդ երեխաները հիմնականում հաշմանդամություն ունեցող երեխաներ են, իսկ որպես կանոն հատկապես մեր հայրենակիցները ցանկանում են առողջ երեխա որդեգրել: Հենց որ առողջ երեխա է հայտնվում մեր բազաներում, ով առաջինը դիմում գրում է, իրենց էլ տրվում է նախապատվությունը»,- ասաց նա:

Վարչապետի պաշտոնակատարը հետաքրքվեց, թե ինչ սկզբունքով են երեխաները որդեգրվում, Արսեն Մանուկյանը պատասխանեց. «Եթե ծնողները հրաժարվել են երեխայից, երեխան հաշվառվում է որպես որդեգրման ենթակա: Մենք մանկատներում ունենք երեխաներ, որոնց  ծնողները չեն հրաժարվել իրենց ծնողական իրավունքներից, նրանք որդեգրման ենթակա չեն: Նախապատվությունը տրվում է տեղացի ծնողներին, բայց եթե նրանց որևէ մեկը ցանկություն չի հայտնել որդեգրելու, նրանց կարող են որդեգրել օտարերկրացիները»:

Նիկոլ Փաշինյանի խոսքով՝ եթե կա պոտենցիալ, որ հնարավորինս մեծ թվով երեխաներ տեղափոխվեն ընտանիք, ապա պետք է կարողանան այդ պրոցեսը խթանել ու այդ ճանապարհին արհեստական ոչ մի խոչընդոտ չհարուցել: Նա նաև նշեց, որ կան տեղեկություններ, որ երեխայի որդեգրումը փող արժե և պետք է լրջորեն անդրադառնալով այդ թեմային: «Բոլորը գիտեն, որ այդպիսի խնդիրներ կան: Պետք է ստուգել»,- ասաց նա:

Հարցի քննարկման ժամանակ առաջին փոխվարչապետ Արարատ Միրզոյանը նկատեց, որ տարիներ շարունակ որդեգրման գործընթացում առկա են կոռուպցիոն ռիսկեր։

«Չեմ ուզում որևէ մեկի անմեղության կանխավարկածը խախտել, բայց մենք էստեղ գործ ունենք մաֆիայի հետ։ Ես իմ գործունեության ընթացքում համառորեն փորձել եմ այդ կծիկը քանդել, շարունակաբար ունեցել եմ զգացողություն, որ ամեն ինչ մոտ է բացահայտման, բայց, ցավոք սրտի, վերջնարդյունք չեմ կարողացել գրանցել։ Ընդ որում՝  այն գումարների բաշխումը, որոնք սկսվում են ծննդատներից և շարունակվում մյուս հիմնարկներում միայն սառցաբեկորի գագաթն են: Մենք շատ ավելի ցավալի իրողության  հետ գործ ունենք, մասնավորապես՝ երեխաների օրգանների վաճառքի, այդ թվում՝ և արտասահման որդեգրվող։ Մենք արդարադատության նախարարի հետ խոսել ենք այս հարցով, այց է կատարվել և մինչ այս պահը եկած պատասխանները գոհացուցիչ են այն առումով, որ ոչ մի վատ դեպք չի բացահայտվել, բայց, այնուամենայնիվ,  հիմնավոր կասկածներ կան, որ արտասահման երեխաները երեք ուղղություններով են հիմնականում որդեգրվում, և այդ երկրները հայտնի են այդ վատ առումներով։ Խնդիրն այն է, որ կեղծ մարդիկ որդեգրում են տարբեր երկրների երեխաների և հետագայում այդ երեխաները կարող են զրկվել իրենց մեկ երիկամից»,- ասաց Արարատ Միրզոյանը:

Նիկոլ Փաշինյանի հարցին, թե այդպիսի դե՞պք է գրանցվել, Արարատ Միրզոյանը պատասխանեց. «Օդում կախված լուրեր կան: Մենք այստեղ լրջագույն վերահսկողության խնդիր ունենք»:
«Չէ, դրանք շատ զգայուն թեմաներ են, կներեք, բայց այս ընթացքում ճնշումս բարձրացավ մի քիչ», - արձագանքեց Նիկոլ Փաշինյանը։

ԱԱԾ տնօրեն Արթուր Վանեցյանն էլ նշեց, որ այդ գործընթացը մշտապես գտնվում է իրենց վերահսկողության ներքո և մինչև հիմա նման բան տեղի չի ունեցել, որ Հայաստանից երեխա որդեգրեն ու օրգանների համար օգտագործեն. «Ես ուզում եմ հավաստիացնել, որ այդ գործընթացը գտնվում է մեր խիստ հսկողության ներքո»: