Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մի քանի երևանցիների ծանուցումներ են ուղարկվել ընտանի կենդանիներ պահելու  թույլտվության տուրքը վճարելու մասին։ Ծանուցում ստացած  քաղաքացիները լուսանկարել են դրանք ու հրապարակել սոցցանցում, ավելի հստակ՝ ֆեյսբուքում։ Ու սկսվեց պայքարը քաղաքապետի, ավագանու, տուրքի ու մնացածի դեմ։

Ֆեյսբուքյան պայքարից, մեկնաբանություններից, քննադատություններից ավելի առաջ տեղական տուրքի մասին օրենքն  է, որը սահմանում է.

«Համաքաղաքային կանոններին համապատասխան Երևան քաղաքի և քաղաքային համայնքների տարածքում ընտանի կենդանիներ պահելու թույլտվության համար` տեղական տուրքը ընթացիկ տարվա համար սահմանվում է 5 000 դրամ»։

Երևանի բնակիչ Արտակ Գաբոյանը տանը կատու է պահում, որին զբոսանքի չի տանում, նշանակում է շրջակա միջավայրն էլ չի կեղտոտում։ Տուրքի մասին տեղեկացված չի եղել, դրա մասին նրան չեն հայտնել նաև կատվի համար անձնագիր հանելիս։ Panorama.am-ի հետ զրույցում քաղաքացին ասում է, կվճարեր, եթե տեղեկացնեին, պատրաստ է վճարել, եթե այն դառնա պարտադիր։

«Բայց կարծում եմ,  պետք է պարտադիր լինի այն  կենդանիների համար, որոնց հանում են դուրս ու այդ ընացքում դրսերը կեղտոտում են։ Տնային կատվի, խամյակի, ձկների, դեղձանիկի, թութակի համար տուրքը չպետք է գործի»,-ասում է նա։

Կան քաղաքացիներ էլ, որ նշում են՝ դեմ չեն վճարել տուրքը, բայց ի՞նչ  է պատրաստվում անել քաղաքապետարանը դրա փոխարեն՝ մաքրե՞լ շան թողած հետքերը, իսկ եթե շանը դուրս չե՞ն հանում։ Իսկ եթե-ները շատ են, դրանց պատասխաններն այս պահին չկան։

Գյուղատնտեսության նախարարության՝ Panorama.am-ին տրամադրած տվյալների համաձայն, Երևանում գյուղատնտեսական կենդանիների թիվը վերջին մեկ տարում ավելացել է։ Եթե 2017-ի հունվարի 1-ին հաշվառվել են  3 101 կովեր, ոչխարներ, այծեր, խոզեր, ապա 2018-ի հունվարի 1-ի դրությամբ նրանց թիվը հասել է 3 342-ի։  Մեկ տարի առաջվա դրությամբ, Երևանի տարածքում պահվում է 1 270 կով, 14 400 խոզ, 6 727 ոչխար և այծ։ Նախարարությունը չի հաշվառել ոչ գյուղատնտեսական կենդանիներին՝ շներին, կատուներին, ծովախոզուկներին ու այլոց։ Դրանով քաղաքապետարանը պետք է որ զբաղվի։

Ինչևէ, օրենքով նախատեսված այս տուրքը նախկինում էլ է գործել, նույնիսկ տուրքը վճարողներ են եղել։ Օրինակ, դեռ 2015-ին Երևան քաղաքի բնակիչները 448 ընտանի կենդանի պահելու թույլտվության համար վճարել են 2. 240.000 դրամ տեղական տուրք: Թարմ տվյալներ ստանալու վերաբերյալ հարցումն ուղարկվել է քաղաքապետարան։

Այստեղ նորությունը քաղաքացիներին ծանուցումներն ուղարկելն է։ Երևանի քաղաքապետի մամուլի խոսնակ Հակոբ Կարապետյանը Panorama.am-ին հայտնեց, որ ուղարկվել է ընդամենը չորս ծանուցում Աջափնյակ վարչական շրջանի բնակիչներին։ Վարչական շրջանի ղեկավարի կողմից ուղարկված ծանուցմանը նախորդել են այլ բանկիչների բողոքներ կենդանիների հետ կապված։

«Ծանուցումը պատժիչ մեխանիզմ չի, ուղղակի մարդիկ բողոքել են, ինքն էլ օրինական պարտականություններն է կատարել և ծանուցումն է ուղարկել»,-ասաց Հակոբ Կարապետյանը։

Ծանուցման օրինականության հետ կապված, սակայն, ամեն ինչ այնքան էլ միանշանակ չէ։

Ընտանի կենդանիներին պահելու թույլտվության տուրքը չվճարելու  մասին ծանուցումները ստիպել են Իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Թամարա Շաքարյանին ի մի բերել դրա վերաբերյալ իրավական ակտերն ու քաղաքացիների համար իրազեկում պատրաստել։ Նա իրավական սխալներ է գտել քաղաքացիների ստացած ծանուցումների մեջ, ծանուցումն ուղարկողը սխալ իրավական ակտ է մատնանշել։ Իրավաբանը նշում է՝ հիմնավոր չէ կամ պարզ չէ, ո՞ր իրավական ակտից է բխում վարչական շրջանի ղեկավարի սահմանած 5-օրյա ժամկետում վճարելու ընտանի կենդանի պահողի պարտականությունը, այս դեպքում վճարելը։

Այսպես, իրավաբանը գրում է. 

«Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 9-րդ հոդվածի 1-ին մասի 13-րդ կետի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետության համայնքներում սահմանվում է քաղաքային բնակավայրերում ավագանու որոշմամբ, սահմանված կարգին համապատասխան, տնային կենդանիներ պահելու թույլտվության համար տեղական տուրք: Ավելին, ինչպես նախորդ 2018 թվականի, այնպես էլ նախորդ մյուս տարիների համար Երևան քաղաքի ավագանին սահմանել է Երևանի վարչական տարածքում ավագանու որոշմամբ սահմանված տնային կենդանիներ պահելու թույլտվության համար` օրացուցային տարվա համար տեղական տուրք` յուրաքանչյուր տնային կենդանի պահելու համար, 5000 դրամ: Տեղական այս տուրքի չափը այս տարվա համար սահմանվել է նաև 2018 թվականի դեկտեմբերի 25-ի թիվ 42-Ն Երևանի ավագանու որոշման 1-ին մասի 12-րդ կետով:

Այլ է վարչական պատասխանատվության վկայակոչման խնդիրը, որի մասին, ըստ համացանցային տեղեկատվության, ՀՀ քաղաքացիներին ծանուցագրեր են ուղարկվում վարչական շրջանի ղեկավարների կողմից: Այսպես, նախ ծանուցագրեր ուղարկողները պետք է առնվազն իրազեկ լինեն, որ ՀՀ-ում գործում է Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգիրք (ՎԻՎՕ) և ոչ թե «ՀՀ ՎԻՎ օրենք» ինչպես գրված է ծանուցագրում, երկրորդ՝ իրավական որոշակիության հետ աղերսներ ունեցող հաջորդ խնդիրը այն է, որ պարզ չէ՝ ինչ իրավական նորմով է, ըստ վարչական շրջանի ղեկավարի, նախատեսված իր կողմից վկայակոչված վարչական պատասխանատվությունը:

Ըստ ծանուցագրում վկայակոչած տուգանքի չափերի՝ կարող եմ ենթադրել, որ խոսքը ՎԻՎ ՀՀ օրենսգրքի 113-րդ հոդվածով նախատեսված քաղաքային համայնքների տարածքում ընտանի կենդանիներ պահելու կանոնները խախտելու համար սահմանված վարչական պատասխանատվության մասին է, մինչդեռ հարկ է նկատել, որ տեղական տուրքը չվճարելը, չի կարող մեկնաբանվել որպես կենդանիների պահման կանոնի խախտում, որոնք հստակ սահմանված են Երևանի քաղաքի ավագանու 2011 թ. հոկտեմբերի 24-ի թիվ 312-Ն «Երևան քաղաքում ընտանի կենդանիներին հաշվառելու և պահելու կանոնները հաստատելու մասին» որոշմամբ:

Հարկ է նկատել, որ տեղական տուրքը վճարվում է ընտանի կենդանի պահելու թույլտվություն ստանալու համար: Ըստ «Տեղական տուրքերի և վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի 5-րդ մասի՝ օրացուցային տարվա համար տեղական տուրքի դրույքաչափը համամասնորեն հաշվարկվում է սույն օրենքով սահմանված թույլտվությունների տրամադրման օրվանից սկսած մինչև օրացուցային տարվա ավարտը:

Ուստի հիմնավոր չէ կամ պարզ չէ, որ իրավական ակտից է բխում վարչական շրջանի ղեկավարի սահմանած 5-օրյա ժամկետում վճարելու ընտանի կենդանի պահողի պարտականությունը: Ավելին` 2018 թվականի դեկտեմբերի 25-ի թիվ 42-Ն Երևանի ավագանու որոշման 2-րդ մասի 3-րդ կետի համաձայն՝ տեղական տուրքի գումարը չվճարելու դեպքում սահմանված թույլտվությունների տրամադրումը կարող է մերժվել: Այսինքն՝ չվճարման իրավական հետևանքը թույլտվության տրամադրման մերժումն է, որն էլ հայեցողական բնույթ ունի:

Որպես ի գիտություն նշեմ նաև, որ նշված օրենքի համաձայն՝ թույլտվությունն ստանալուց հետո տուրք վճարողի նկատմամբ, ըստ օրենքի 18-րդ հոդվածի 2-րդ մասի, համայնքի ղեկավարը ավագանու որոշմամբ սահմանված կարգով իրավունք ունի կիրառելու՝ նախազգուշացում, կամ թույլտվության կասեցում կամ թույլտվության դադարեցում տույժի տեսակները»։

Ծանուցագիրը՝ ֆեյսբուքից։