Քաղաքական 12:00 21/03/2019 Հայաստան

The Washington Post. Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջապես կարող է խաղաղությունը հնարավոր լինել

Տասնամյակներ շարունակ էթնիկ հակամարտությունից հետո Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդները պատրաստվում են հանդիպել՝ փորձելու լուծել իրենց երկարատև հակամարտությունը՝ Լեռնային Ղարաբաղի վիճահարույց անկլավի շուրջ: Այս մասին գրել է The Washington Post-ը։

Նշվում է, որ պատճառներ կան թերահավատ լինելու, սակայն այնուամենայնիվ, զգալի փոփոխություն է տեղի ունեցել՝ մեջբերելով նախորդ տարվա արտահերթ ընտրություններն ու նոր վարչապետին։

«Որոշ ապացույցներ ցույց են տալիս, որ ժողովրդավարական հասարակությունները ավելի հակված են խաղաղություն փնտրելու իրենց հարևանների հետ և ավելի հավանական է դրան հասնել, եթե քաղաքացիական հասարակության խմբերին թույլատրեն ձևավորել շփումներ սահմանին՝ մինչև պաշտոնական բանակցությունները»,-ասվում է հոդվածում:

Հոդվածագիրը ներկայացնում է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության համառոտ պատմությունը՝ նշելով, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև գտնվում է վիճելի տարածք, որը վերահսկվում է Լեռնային Ղարաբաղի չճանաչված Հանրապետության կողմից, որին աջակցում է Հայաստանի կառավարությունը, սակայն չի ճանաչում, իսկ Ադրբեջանն էլ հավակնություններ ունի դրա նկատմամբ:

Նշվում է, որ 1921 թ.-ին Խորհրդային Միությունը մեծամասնությամբ հայերով բնակեցված անկլավը միացրեց խորհրդային վերահսկողությամբ Ադրբեջանին։ 1980-ականների վերջին, երբ Մոսկվան մեղմացրեց Խորհրդային Միության նկատմամբ վերահսկողությունը, Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ հայերն արշավ սկսեցին, որպեսզի վերամիավորվեն Հայաստանին՝ քարոզելով ժողովրդավարություն, մարդու իրավունքներ և ինքնիշխանություն։ Երբ Խորհրդային Միությունը փլուզվեց, Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը պաշտոնապես քվեարկեց Ադրբեջանից դուրս գալու համար՝ հանգեցնելով հակամարտության մի կողմից Հայաստանի և մեծամասամբ հայերով բնակեցված Ղարաբաղի, մյուս կողմից Ադրբեջանի միջև: 1994 թ.-ին, երբ արդեն երկու կողմից սպանվել էր 30.000 մարդ և ավելի քան 1 մլն-ը փախստական էր դարձել, երկու երկրները ստորագրել են անկայուն հրադադարի համաձայնագիր: Դիտորդներն իրավիճակը համարում են ոչ  պատերազմը, ոչ խաղաղություն։

Այնուհետ անդրադարձ է կատարվում  Հայաստանում ապրիլի ժողովրդավարական ալիքին, որի արդյունքում տեղի ունեցան ազատ ընտրություններ ու իշխանության եկավ Նիկոլ Փաշինյանն ու իր կուսակցությունը։ Նշվում է, որ սա որոշակի հույս է տվել դիտորդներին, որ ղարաբաղյան հակամարտությունը կարող է լուծվել:

Անդրադարձ է կատարվում վերջին ամիսներին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի միջնորդական դիվանագիտական ջանքերին։ Նշվում է, որ նախորդ տարի Հայաստանում ժողովրդավարական անցումից հետո դադարել են սահմանային միջադեպերը, սակայն Ռուսաստանը, միջնորդ կողմերից մեկը, շարունակում է զենք վաճառել ինչպես Հայաստանին, այնպես էլ Ադրբեջանին: Ադրբեջանը շարունակում է սպառնալ պատերազմով ու տնտեսական մեկուսացմամբ` փորձելով ստիպել բանակցային զիջումների գնալ, իսկ Հայաստանն էլ շարունակում է պնդել, որ դուրս չի գա Լեռնային Ղարաբաղի կողմից վերահսկվող 7 վիճահարույց տարածքներից:

Հոդվածագիրը նշում է, որ տարածաշրջանում Հայաստանն ու Վրաստանն ընդունում են ժողովրդավարություն, իսկ վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ երբ տարածաշրջանն ավելի շատ ժողովրդավարություններ ունի, հակամարտությունների և ագրեսիայի հավանականությունը նվազում է:

«Ժողովրդավարական հասարակությունները հակված են իրենց հարևանների հետ խաղաղ փոխհարաբերությունների: Նրանք հակված են զարգացնել համագործակցությունը և փոխզիջումը իրենց տարածաշրջաններում: Եվ դեմոկրատական հասարակություններն ավելի հավանական է, որ մեծ շուկաներում միմյանց աջակցեն մարդու իրավունքների և տնտեսական շահերի ընդհանուր նպատակներում: Դա թուլացնում է հակամարտությունների ռազմական «լուծումները»»,-գրել է հոդվածագիրն ու ընդգծել, որ, սակայն, դա ինքնին բավարար չէ:

Հետազոտությունները նաև ենթադրում են, որ խաղաղ համաձայնագրերն ավելի հավանական է, որ կիրականացվեն, եթե հակամարտության մեջ ներգրավված բոլոր կողմերը ներառվել են խաղաղ գործընթացում:

«Հիմա հրատապը հակամարտությունից տուժած բոլոր խմբերի՝ շփման գծի մոտ ապրող գյուղական համայնքների, կանանց, փախստականների ու հենց Լեռնային Ղարաբաղի ներգրավումն է կարգավորման գործընթացում, որոնք տարիներ շարունակ դուրս են մնացել բանակցություններից», - գրում է The Washington Post-ի հոդվածը։

«Իհարկե, մարդկանց միջև շփումների կոչը, երբ զինվորականները շարունակում են հսկել սահմանները և տարածաշրջանում անվտանգության երաշխիքներ չկան, անիրատեսական կարող է թվալ։ Տարածաշրջանում բոլոր կողմերը՝ ներառյալ Հայաստանը, Ադրբեջանը, Վրաստանն ու Լեռնային Ղարաբաղը, հասարակական կազմակերպություններն ու քաղաքացիական խմբերը պետք է ներգրավվեն տարածաշրջանում առավել ընդարձակ անվտանգություն ապահովող համաձայնագրերի ու ինստիտուտների կայացման գործում: Հակառակ դեպքում հակամարտությունների գծով կապերը կմնան սահմանափակ, և կառավարությունների միջև ֆորմալ համաձայնագրերը՝ կարճատև»,-ասվում է հոդվածում։

Դրանք կարող են լինել տարածաշրջանով մեկ գործող կանոններ, պայմանագրեր ու դաշնագրեր, որոնք թույլ կտան համայնքների առաջնորդներին համագործակցել միմյանց հետ՝ ընդհանուր խնդիրների, օրինակ՝ թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության, գյուղական աղքատության դեմ պայքարի, առևտրային ուղիների վերականգնման, ջրի փոխանակման կամ մշակութային ժառանգության պահպանման շուրջ:

Նշվում է, որ տարածաշրջանում նման կապերի ստեղծումը կարող է օգնել դիվանագիտությանը կարճատև փոխզիջումների փոխարեն կենտրոնանալ առավել երկարատև, ամբողջ տարածաշրջանին վերաբերող խնդիրների վրա: Նման բազմակողմ երկխոսությունը կարող է նաև նվազեցնել թշնամությունը Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև և հնարավորություն տա, որ միջագային միջնորդներն ու երկու կողմերի առաջնորդներն առավել նպաստավոր պայմաններում դիմեն իրենց հանրություններին՝ փոխզիջման հարցով։ Ասվում է, որ տարածաշրջանային անվտանգության երաշխիքները կարող են հստակեցնել ու ամրագրել ոչ բռնի միջոցները որպես տարածաշրջանի հիմնարար սկզբունբ և ստեղծել քաղաքական կայունություն՝ հնարավորություն տալով առավել խորքային դիվանագիտություն հակամարտության շուրջ։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

15:42
Կրեմլը մեկնաբանել է Ստոլտենբերգի հարավկովկասյան շրջագայությունը
«Կովկասում իր ազդեցությունն ու ներկայությունն ընդլայնելու ՆԱՏՕ-ի փորձերը դժվար թե կայունություն հաղորդեն տարածաշրջանին»,- այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
15:36
Սևանի տարածաշրջանի ավտոճանապարհները դժվարանցանելի են
«Ճանապարհային դեպարտամենտ» հիմնադրամը տեղեկացնում է, որ մարտի 19-ին՝ ժամը 15։00-ի դրությամբ, առատ ձյան պատճառով Սևանի տարածաշրջանի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:34
Եվրադիտորդները Հայաստանում են, բայց երկրի ղեկավարը Տավուշում սպառնում է նոր պատերազմով. Գեղամ Մանուկյան
«Եվրադիտորդները Հայաստանում են, բայց երկրի ղեկավարը Տավուշում սպառնում է նոր պատերազմով, նոր օկուպացիայով»,- հայտարարեց...
Աղբյուր` Panorama.am
15:06
Նիկոլ Փաշինյանին ցեխն ենք կոխել, հանել, վախենալու բան չունեմ. Ոսկեպարցի
«Նիկոլ Փաշինյանին ցեխն ենք կոխել, հանել »,-Մեդահաբի հետ զրույցում հայտարարել է Տավուշի մարզի Ոսկեպար գյուղի բնակիչներից մի տղամարդ։...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Զախարովան նշել է պատճառը՝ ինչու է Փաշինյանը Տավուշում հայտարարել Ադրբեջանի հետ մոտալուտ պատերազմի սպառնալիքի մասին
«Ուշադրություն դարձրեք՝ այս հայտարարությունը ոչ մի կերպ կապված չէ Ռուսաստանի հետ»
Աղբյուր` Panorama.am
14:55
Առանց արցունքների. Վալերի Լեոնտևը 75-ամյակին հայտարարել է բեմից հեռանալու մասին
Ռուս երգիչ Վալերի Լեոնտևը հայտարարել է բեմից հեռանալու մասին։ Նա նշում է  իր 75-ամյակը։ «Հեռանում եմ առանց արցունքների ու խռպոտ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Հայկական կողմը մեծապես կարևորում է ԵՄ-ի հետ անվտանգային ոլորտում համագործակցության խորացումը. Մնացական Սաֆարյան
«Հայաստանը մեծապես կարևորում է ինչպես Հայաստանում ԵՄ քաղաքացիական առաքելության գործունեությունը, այնպես էլ ԵՄ-ի հետ անվտանգային ոլորտում...
Աղբյուր` Panorama.am
14:38
Ըստ ՔՊ-ական Հովիկ Աղազարյանի՝ Տավուշում կան բնակավայրեր, որոնք պետք է վերադարձվեն Ադրբեջանին
«Տավուշի մարզում չկան գյուղեր, որոնք պետք է հանձնվեն Ադրբեջանին։ Տավուշում կան բնակավայրեր, որոնք պատկանել են Խորհրդային Ադրբեջանին...
Աղբյուր` Panorama.am
14:26
Տավուշցիները Փաշինյանին ասել են՝ թշնամուն բերում ես, հասցնում գյուղի մեջ, այստեղ մա՞րդ է մնալու, ի՞նչ է՝ խրամատը խոհանացում փորենք
«Հարցեր են ուղղել՝ ինչ տարածքներ ես զիջում, այդ տարածքների վրա դու ամագ ունե՞ս, որևէ մի պատերազմի, ազատագրական պայքարի մասնակցած կա՞ս, քրտինք, արյուն թափած կա՞ս»։
Աղբյուր` Panorama.am
14:18
Անգլերենի մոլուցքները հանեք, օրենքում «ՍԵՅՖ» բառը մի գրեք. Թադևոս Ավետիսյան
«Էկոնոմիկայի նախարարության պատասխանատուները գնալով ինձ ավելի շատ են զարմացնում, բերում են նախագիծը, սակայն որոշ հարցերի վերաբերյալ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:00
Հայ-գերմանական արշավախմբի ստացած տվյալները նոր լույս են սփռում Արտաշատ մայրաքաղաքի գործընթացների վրա
ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գիտնականները Գերմանիայի Մյունսթերի համալսարանի գործընկերների հետ Արտաշատ մայրաքա­ղաքի պեղումների...
Աղբյուր` Panorama.am
13:45
Սա պատմական այց է Հայաստան. Խավիեր Կոլոմինան՝ ՆԱՏՕ-ի քարտուղարի այցի մասին
«Հաճելի է վերադառնալ Կովկաս՝ այս անգամ ուղեկցելով ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարին՝ Ենս Ստոլտենբերգին»,- X-ի իր միկրոբլոգում գրել է...
Աղբյուր` Panorama.am
13:39
Ինչպես Սյունիքում «ճշգրտումներից» հետո Հայաստանը բան չստացավ, նույնը լինելու է Տավուշի դեպքում. Տիգրան Աբրահամյան
«Հայաստանյան իշխանության հիմնական քաղաքական  վարքագծային առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ բոլոր խնդրահարույց իրավիճակներում,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:36
Փոսն ընկած տրոլեյբուսը չի վնասվել
«Տերյան-Կորյուն փողոցների  խաչմերուկում այսօր  համայնքային ենթակայությամբ գործող տրոլեյբուսը հայտնվել էր շինարարի կողմից փողոցը...
Աղբյուր` Panorama.am
13:25
Թաթոյան. Տավուշում տեղի ունեցողը որևէ առնչություն չունի պետական սահմանի դելիմիտացիայի կամ դեմարկացիայի հետ
Տավուշում տեղի ունեցողը որևէ առնչություն չունի պետական սահմանի դելիմիտացիայի կամ դեմարկացիայի հետ: Ահազանգում է Հայաստանի նախկին ՄԻՊ Արման...
Աղբյուր` Panorama.am
13:15
Այս տարի պարենային ապահովվածությունը ցորենի գծով իջնելու է 20 %-ից էլ ներքև, ինչը մարտահրավեր է. Աշոտ Հարությունյան
Սոցիալական ցանցերում օգտատերերը մտահոգություն են հայտնում, որ մեղմ ձմեռվա արդյունքում հանրապետությունում վնասված կիլինեն աշնանացան ցորենի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:02
Գլխիվայր շրջված մեքենաներ. Ինչ է կատարվում հանրապետության ճանապարհներին
Առատ տեղումներով պայմանավորված վթարային ու դժվարին իրավիճակ է  ստեղծվել հանրապետության ճանապարհներին։ ՆԳՆ փրկարար ծառայության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:55
Շտապօգնության ավտոմեքենան արգելափակվել է ցեխակույտի մեջ
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն  մարտի 19-ին, ժամը 08:12-ին ահազանգ է ստացվել, որ Կոտայքի մարզի Քանաքեռավան գյուղից դեպի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:49
Տեղի է ունեցել Փաշինյանի և ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի առանձնազրույցը
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կառավարությունում հյուրընկալել է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգին: Վարչապետի աշխատակազմից հայտնում են՝...
Աղբյուր` Panorama.am
12:38
Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին
 Նիկոլ Փաշինյանը շնորհավորական ուղերձ  է հղել Վլադիմիր Պուտինին՝ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի պաշտոնում վերընտրվելու առիթով:...
Աղբյուր` Panorama.am
12:22
Երևանում տրոլեյբուսը հայտնվել է հսկա փոսի մեջ
Երևանում տրոլեյբուսը հայտնվել է հսկա փոսի մեջ ու չի կարողանում շարժվել։ Ուղևորները ստիպված են եղել իջնել։ Դեպքի վայր է ժամանել փրկարար...
Աղբյուր` Panorama.am
12:10
Սերգեյ Խաչատրյանը, Անա Չումաչենկոն և մեծահամբավ այլ երաժիշտներ ընդգրկված են Խաչատրյանի անվան մրցույթի ժյուրիի կազմում
Արամ Խաչատրյանի անվան 20-րդ միջազգային մրցույթի ժյուրիի կազմում ընդգրկված են մեծահամբավ երաժիշտներ։ Հիշեցնենք, որ այս տարի մրցույթն անցկացվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
12:10
Սերժ Սարգսյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին
ՀՀ երրորդ նախագահ, ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել Վլադիմիր Պուտինին` ՌԴ նախագահի ընտրություններում համոզիչ հաղթանակի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:13
Պետությունից մինչև ինքնապաշտպանական ջոկատներ. Վահե Հովհաննիսյան
«Մենք գտնվում ենք պետական համապարփակ աննորմալության փուլում, սրանից պետք է դուրս գալ»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:06
Հայաստանին է մոտենում է հաջորդ ցիկլոնը
Հարավից հզոր ցիկլոնի ներթափանցմամբ պայմանավորված հանրապետության ամբողջ տարածքում դիտվել են առատ տեղումներ, Շիրակում, Լոռիում, Տավուշի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:58
Առաջարկվում է երկրորդ Հ1 ստեղծել՝ հանրապետական հեռարձակման
«Նախագծով առաջարկվում է հանրային հեռարձակողին հնարավորություն տալ առանց լիցենզիայի և մրցույթի հանրային մուլտիպլեքսում ուեննալ ևս մեկ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Եթե նույնիսկ արվի մի բան, որն ընկալեք ձեր դեմ, դա արտահայտում է ձեր լավագույն շահը. Փաշինյանը ալիևի լեզու է թափում
«Ես եկել եմ Ոսկեպար և Կիրանց, որովհետև սահմանագծման գործընթացը կարող է որոշակի խնդիրներ առաջացնել մեր որոշ բնակավայրերի համար, բայց մյուս...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
Աշխարհում վնասաբեր փոստային առաքումների քանակը նվազել է, ֆիշինգային գրոհներինը՝ ավելացել. «Կասպերսկի»
Գլոբալ փոստային տրաֆիկում սպամի միջին մասնաբաժինը 2023-ին նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանի համեմատ նվազել է 3,03 տ.կ.-ով և կազմել 45,60%: 2022-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:17
Եթե ճիշտ եմ հասկանում, «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունը չի գրանցվել, որպեսզի քվորում չլինի. Ռուբինյան
Այսօր մեկնարկում է Ազգային ժողովի հերթական քառօրյան։ Սակայն քվորում չլինելու պատճառով, նիստը քիչ ուշ մեկնարկեց։ Նախ գրանցվեց 47 պատգամավոր,...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Եթե մտանք նոր սահման գծելու տրամաբանության մեջ, մենք մեր բոլոր սահմանները կկորցնենք. Փաշինյան
12:08 19/03/2024

Եթե մտանք նոր սահման գծելու տրամաբանության մեջ, մենք մեր բոլոր սահմանները կկորցնենք. Փաշինյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}