Փորձագետ. Երկրի տնտեսությունն իր վրա չպետք է զգա ԱԱԾ շունչը
«Մենք ունենք երևույթներ, երբ ԱԱԾ-ն փորձում է ինֆորմացիոն դաշում ինչ-որ ազդեցություն գործել, ներդրումների դաշտ մտնել։ Այս պարագայում բացարձակապես անհասկանալի է դառնում այդ պրոցեսների և Հայաստանում ակնհայտ երևացող ժողովրդավարեցման պրոցեսների կապը։ Տպավորություն է, որ երկու տարբեր երկրներում տեղի ունեցող պրոցեսներ են»,- «Ազգային անվտանգության ծառայության դերն ու նշանակությունը. ի նպաստ ո՞ւմ է օգտագործվում վարչական ռեսուրսը» թեմայով քննարկմանն ասաց Իրազեկ քաղաքացիների միավորման ծրագրերի համակարգող Դանիել Իոաննիսյանը։
Նրա կարծիքով, քանի դեռ ԱԱԾ-ն ունի օրենքով սահմանված այն լիազորությունները, որոնք ունի, ԱԱԾ ղեկավար պետք է լինի մարդ, ով հասարակության, նաև իրավապաշտպան հասարկության կողմից վստահություն է վայելում։ Նա նշեց, որ ԱԱԾ-ից քննչական ֆունկցիաները պետք է փոխանցվեն քննչական կոմիտեին, ԱԱԾ-ից սահմանապահ զորամիավորումը պետք է փոխանցվի ներքին գործերի նախարարությանը, ԱԱԾ-ն հակակոռուպցիոն որևէ ֆունկցիա չպետք է ունենա, պետք է փոխանցվեն դրանք հակակառուպցիոն մարմնին։
«ԱԱԾ-ն պետք է զբաղվի զուտ հետախուզությամբ, հակահետախուզությամբ, ոչ այլ ինչով»,- ասաց Դ. Իոաննիսյանը։
Քննարկմանը ներկա «Ազատ քաղաքացի» քաղաքացիական նախաձեռնությունների աջակցման կենտրոնի նախագահ Հովսեփ Խուրշուդյանը նշեց, որ համամիտ է, ԱԱԾ ֆունկցիաները պետք է կրճատել, բայց կարծում է, որ սահմանապահ զորքերը պետք է տրամադրվեն ոչ ներքին գործերին, այլ պաշտպանության նախարարությանը։
«Սակայն սա ապագայի հարց ենք քննարկում, կառավարության կառուցվածքն, ըստ էության, հաստատվեց, նաև ի հակառակ այն խոստումների, որոնք տրվել էր մինչ այդ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից, որ դրանք լինելու են նախարարություններ, նաև ՔՊ-ի մոտեցումն էր մինչև հեղափոխությունը, կարծում եմ հեղափոխության առաջին ամիսներին էլի նույն մոտեցումը կար, հետո, չգիտես ինչու, փոխվեց»,- ասաց նա։
Հ. Խուրշուդյանի կարծիքով, պատճառն այն է, որ փակ համակարգերի դեպքում կադրային լուրջ փոփոխություններ անելը դժվար է, բացի, երևի, առաջին դեմքերից։
«Նոր իշխանությունը ստիպված այդ համակարգերի ղեկավարների ընտրեց համակարգերի ներսից, կոմպրոմիսի գնաց այդ համակարգերի հետ։ Նիկոլ Փաշինյանը խնդիր դրեց, որ սկսեն սպասարկել նոր քաղաքականությունը։ Բնականաբար, առերևութ համաձայնվեցին, բայց ինչքան տևեց։ Էյֆորիայի շրջանում այդ համակարգը պետք է իրականացներ այդ քաղաքականությունը։ Ակտիվ շրջան էր, բայց հիմա արդյունավետությունը ոչ միայն շեշետակի նվազել են, հիմա այնպիսի քայլեր են ձեռնարկվում, որոնք հակասում են այդ քաղաքականության ոգուն»,- նշեց նա։
Հ. Խուրշուդյանի կարծիքով, վեթթինգ պետք է իրականացնել նաև ԱԱԾ-ում, ոստիկանությունում, դատախազությունում, հասկանալու, թե այնտեղի պաշտոնյաները որտեղից են կուտակել այդ հարստությունը, ինչ կապերի մեջ են նախկին իշխանության բարձրաստիճան անձանց հետ։
Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնի իրավական հարցերով փորձագետ Հայկ Մարտիրոսյանը համաձայն չէ սահմանպահ զորքերը ԱԱԾ համակարգից դուրս բերելուն։ Նրա կարծիքով, նման խոսակցությունները մակերեսային վերլուծության արդյունք են, որովհետև սահմանապահ զորքերի խնդիրներից մեկը հենց հետախուզական գործառույթի իրականացումն է։ Նա նաև համաձայն չէ, որ ներքին գործերի կամ ոստիկանության համակարգում ներքին զորքեր պետք է լինեն. «Ոստիկանության խնդիրը հասարարական կարգի պաշտպանությունն է։ Մենք գիտենք, թե ներքին զորքերն ինչ նպատակների են հիմնական օգտագործվել»։
«ԱԱԾ-ին պետք է հեռու պահել տնտեսությունից այնքանով, որքանով չի առնչվի ԱԱԾ հարցերին, այսինքն երկրի տնտեսությունն իր վրա չպետք է զգա ԱԱԾ շունչը։ Սա բերում է տնտեսության մեջ անկայունության, բնականաբար, օտարերկրյա ներդրումների տեսանկյունից բավականին լուրջ խոչընդոտներ կարող են առաջ բերել։ ԱԱԾ գործունեությունը պետք է լինի հրապարակային, թափանցիկ, բայց ոչ այնպիսի միջոցառումների իրականացման եղանակով, որ հասարակությունն անընդհատ զգա այդ ծառայության գործունեության ուղղությունները»,- ասաց փորձագետը։
Հ. Մարտիրոսյանը նշեց պատճառը, թե ինչու հասարակությունն այսօր տարբեր իրավապահ կառույցների նկատմամբ ունի անվստահության բավականին բարձր աստիճան. «Խոսքը գործընթացների թափանցիկության և դրանում նաև կոռուպցիոն ռիսկերի մասին է։ Օրինակ քննարկվում է ակտիվների վերադարձի խնդիրը, այսքան գումար նվիրաբերեցին, գումարներ տրամադրեցին պետությանը։ Որոնք են սրանց իրավական գործընթացները։ Հենց պարզաբանեն, թե իրավական գործընթացները որոնք են, նվիրատվությունների, գումարների վերադարձն ինչ իրավական տրամաբանությամբ են ընթանում, հասարակության վստահությունը, բնականաբար, կբարձրանա»։
Նա ասաց, որ ԱԱԾ համակարգից քննչական ստորաբաժանման դուրս բերումը պետք է դիտարկել այսօր ընթացող գլոբալ ծրագրերի շրջանակում։
«Արդյոք պետք է մեր նախաքննական մարմինները լինեն նաև օպերատիվ ծառայություններ իրականացնող մարմինները, պետք է հասկանալ, քննչական կոմիտեն պատրա՞ստ է ընդունել այդ կառույցը, թե ոչ, հնարավորություն ունի՞ սպասարկել այն խնդիրները, որոնք ԱԱԾ քննչական ստորաբաժանումն է անում։ Մինչև այս հարցերին պատասխաններ չտրվեն, մի մարմնից այդ գերատեսչությունը հանել ու տեղափոխել այլ մարմին, կոպիտ սխալ կլինի»,- նշեց փորձագետը։
Հ. Մարտիրոսյանի խոսքով. պետք է խորհրդարանական վերահսկողություն հաստատվի կոնկրետ ուժային կառույցների նկատմամբ, հատկապես հաշվի առնելով, որ Հայաստանն անցում է կատարել խորհրդարանական կառավարման։
Լրահոս
Տեսանյութեր
«Հավերժի ճամփորդներ». Զոհված տղաների պատմություններն ու երազանքները՝ առցանց ցուցադրությամբ
