Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Երկրաշարժից 31 տարի է անցել, սակայն խնդիրները չեն լուծվել։ Որոշ մարդիկ կարծում են, որ այդ խնդիրները նվազել են, բայց դա էլ չկա»,- այս մասին այսօր «Մարդու իրավունքների միջազգային օր․ մարդու իրավունքների վիճակը Շիրակի մարզում» թեմայով քննարկման ժամանակ նշեց Սախարովի անվան իրավապաշտպան կազմակերպության Շիրակի մարզի ղեկավար Սեյրան Մարտիրոսյանը։

Մարտիրոսյանի խոսքով, մարդիկ ապրում են տնակներում, և դա մարդու իրավունքների թիվ մեկ խախտում է. «Խոսքը և նրանց մասին է, ովքեր անօթևան են երկրաշարժում։ Եվ ինչպես երևում է, պետության մշակած օրենքները չեն օգնում խնդիրը լուծել։ Խոսքը 1000-ավոր տնակների մասին է։ Հաճախ մարդիկ իրենք են փորձել իրենց խնդիրները լուծել։ Երկրորդ խնդիրը աղքատությունն է։ Մյուս մարզերի համեմատ Շիրակում աղքատությունը կրկնակի գերազանցում է ՀՀ միջին աղքատության թիվը՝ 45-47%: Դրա համար մեկ պատճառն էլ գործազրկությունն է։ Իսկ որոշ անհատ սեփականատերերի կամայական գործողությունները, երկրի Սահմանադրությունից դուրս նոր օրենքներ ի հայտ բերելն էլ ավելի մեծ ազդեցություն է ունենում. գործատուն իր պայմաններն է թելադրում, իսկ աշխատողը եթե դրանք չի ընդունում, ապա նրան սպառնում են, որ աշխատանքից կազատեն։ Իրավունքների ոլորտի համարյա բոլոր ոլորտներն էլ Շիրակում կան, բայց հիմնականում գործազրկությունն ու անօթևանությունն են»։

Անդրադառնալով Շիրակի մարզում առկա իրավական խնդիրներին՝ Ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբի նախագահ Լևոն Բարսեղյանը նշեց, որ մարդու սոցիալական իրավունքներն են հիմնականում ոտնահարվում մարզում։

«Գյումրին աչքի է ընկնում սոցիալական իրավունքի ոտնահարմամբ։ Հայատանի բոլոր մարզերն էլ ունեն նույն խնդիրը, բայց Գյումրիում այն կրկնակի արտահայտված է։ Նաև մարդկանց հիվանդության մակարդակն է բարձր, որի պատճառը ևս սոցիալական խնդիրն է։ Այս առումով իշխանությունն անելիքներ ունի։ Իշխանությունը բացի երկրաշարժից տուժած մարդկանց օթևանների խնդիրներից, չի դիտարկել և չի դիտարկում մյուս անօթևանների խնդիրները։ Արդյունքում՝ փոքր ուշադրությունն ու Հայաստանում վարվող կենտրոնացված քաղաքականությունը բերել են հարցի չլուծմանը։ Եվ բնականաբար, Երևանում ամեն ինչի հասանելիությունն ու հարմարավետությունը քաղաքացիների ներգաղթ է ապահովել, և հյուծված մարզերը ավելի են սկսել տուժել։ Հիմա ժամանակն է, որ այդ խնդիրները կրկին վերանայվեն։ Իմ կարծիքով կան անօթևաններ ընդհանրապես, այդ թվում նաև նրանք, ովքեր բնակարան են կորցրել անմիջապես երկրաշարժից։ Սա ավելի փոքր տոկոս է կազմում, քան անօթևանների 2-րդ խումբը։ Կարծում եմ, որ իշխանությունն ունի անելիք, որ այս խմբերի արժանապատիվ կյանքի իրավունքը վերականգնվի»,- նշեց Լևոն Բարսեղյանը։

Փաստաբան Թամարա Յայլոյանը նշում է, որ պայմանները, որոնցում ապրել են մարդիկ երկրաշարժից հետո, արդեն իսկ մարդու իրավունքները ոտնահարում են։

«Աղետից հետո մի որոշ ժամանակահատված դա ներելի էր, բայց 31 տարի անց նույն պայմանների առկայությունը ցույց է տալիս, որ մարդկանց իրավունքները պետությունը ոտնահարվել է։ Ինչ վերաբերում է Կառավարության 432 որոշմանը, ապա այն լավ կերպով էր անդրադառնում անօթևանների խնդիրներին, որովհետև բոլոր նրանք, ովքեր երկրաշարժի ընթացքում կորցրին իրենց բնակարանը կամ կացարանը, ապահովվեցին բնակարաններով։ Բայց հետագայում նկատելով, որ այդ բեռը չափազանց մեծ է, պետությունը որոշեց, որ մարդիկ, ովքեր օրինակ ստացել են 3 սենյականոց բնակարան, բայց իրենց ընտանիքի անդամների թիվը պակասել է, պետք է պակաս բնակարան տան, բայց ում ընտանիքի անդամների թիվն ավելացել է, նրանց ավել բնակարան այլևս չէր հատկացվում։ Եվ այս իրավիճակում ընտանիքները մեծանում էին, և մարդիկ չգիտեին՝ ինչպես 1 սենյակում 10 անձով ապրել։ Եվ եղավ այնպես, որ մարդկանց մի մասը տեղափոխվեց, մյուսներն էլ՝ մնացին տնակներում։ Դրանից հետո էլ որոշվեց բնակարան հատկացնել միայն նրանց, ովքեր հաշվառվել են մինչև 2008 թվականը, ինչը շատ մեծ խնդիր է։ Եթե կառավարությունը հայտարարում է, որ պետք է լուծի անօթևանների խնդիրը, ինքը չի նշում խնդիրը՝ արդյոք այն անձինք, ովքեր փաստացի երկրաշարժին անօթևան են դարձել, բայց 2008 թվականի նոյեմբերի 1-ով չեն հասցրել հաշվառվել, նրանց պետք է բնակարան տա»,- նշեց Թամարա Յայլոյանը։