Միացյալ Թագավորության արտաքին քաղաքականությունը «Բրեքզիթից» հետո
Այսօր՝ հունվարի 31-ին, երկարատև ու ծանր բանակցություններից հետո Միացյալ Թագավորությունն ի վերջո դուրս է գալիս Եվրոպական Միությունից։ Վերլուծաբանների տեսակետից, «Բրեքզիթը» հիմնականում ոչ բարենպաստ ազդեցություն է ունենալու Միացյալ Թագավորության սոցիալ-տնտեսական կյանքի վրա։ Բացասական հետևանքներից առանձնացնում են ԵՄ հետ առանց սակագների ազատ առևտրի դադարեցման հետևանքով գների թանկացումը, Հյուսիսային Իռլանդիայում «կոշտ մաքսային սահմանի» հնարավոր վերականգումը, աշխատուժի տեղաշարժի սահմանափակումը, անշարժ գույքի գները, ճամփորդության ու հաղորդակցության գների հնարավոր աճը, միլիարդավոր եվրոները, որ Բրիտանիան պետք է վճարի և այլն։ Այս ամենին գումարած նաև Շոտլանդիայի խնդիրը, որտեղ քվեարկել էին ԵՄ կազմում մնալու օգտին, և հնարավոր է կրկին անկախացման հանրաքվե անցկացնեն։
«Բրեքզիթը» բնականաբար ազդելու է նաև Միացյալ Թագավորության արտաքին քաղաքականության և աշխարհում նրա ունեցած դերակատարության վրա։ ՄԹ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի անդամ է, ունի միջուկային զենք և բավականին ուժեղ բանակ, տիրապետում է լայն ֆինանսատնտեսական ռեսուրսների, ինչպես նաև «փափուկ ուժի» տեսակետից համաշխարհային առաջատարներից է։ Այս ամենով հանդերձ՝ ԵՄ-ից դուրս գալը և Շոտլանդիայի հնարավոր անկախացումը, ինչպես նշում են, Մեծ Բրիտանիային կարող են դարձնել «Փոքր Անգլիա»՝ նվազ գլոբալ ազդեցությամբ և սեփական շահը պաշտպանելու պակաս կարողությամբ։
ԵՄ-ից դուրս գալը չի նշանակում, որ ՄԹ դադարեցնելու է հարաբերությունները Եվրոպայի հետ։ Այս առումով կա երկու հնարավոր տարբերակ․ մեկը երկկողմ հարաբերությունների զարգացումն է ԵՄ ադնամ պետությունների և հատկապես մեծ երկրների՝ Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Իտալիայի, Իսպանիայի ու Լեհաստանի հետ, մյուսը՝ ԵՄ հետ արտաքին քաղաքականության ոլորտում առանձնահատուկ համագործակցության հաստատումն է։
«Բրեքզիթի» կողմնակիցները հնարավոր են համարում միջազգային հարաբերություններում Միացյալ Թագավորության ազդեցության պահպանումը «Անգլոսֆերայի» միջոցով, այն է՝ անգլախոս երկրների ու մասնավորապես ԱՄՆ-ի, Ավստրալիայի, Կանադայի և Նոր Զելանդիայի հետ համագործակցության խորացմամբ։ Կարևորվում է նաև 53 անդամ ունեցող «Բրիտանական ընկերակցության» (Commonwealth) երկրների հետ հարաբերությունների ընդլայնումը և ռազմավարական գործընկերությունը Ճապոնիայի և Հնդկաստանի հետ։
Բրիտանական արտաքին քաղաքականության մյուս հնարավոր տարբերակն է՝ էլ ավելի ամրացնել «հատուկ հարաբերությունները» ԱՄՆ-ի հետ, հարաբերականորեն մեկուսացվել միջազգային համակարգից և զբաղվել միայն սեփական խնդիրներով։ Այս դեպքում ևս ամեն ինչ միանշանակ չէ, քանի որ ԵՄ-ից դուրս գալուց հետո ՄԹ դժվար թե կարողանա խաղալ տրանսատլանտիկ «կամուրջի» դերը, և ավելի կենթարկվի ԱՄՆ ճնշումներին։ Իսկ միջազգային օրակարգի ոչ բոլոր հարցերում են այս երկու երկրների տեսակետներն համընկնում (օրինակ՝ Իրան, Չինաստան, կլիմայի փոփոխություն), ինչը ստիպելու է ՄԹ-ին ընտրություն կատարել ԱՄՆ և եվրոպական գործընկերների միջև։
Հաշվի առնելով ռուս-բրիտանական լարված հարաբերությունները՝ Միացյալ Թագավորության դուրս գալը ԵՄ-ից կարող է որոշակի ազդեցություն ունենալ ԵՄ-Ռուսաստան հարաբերությունների բարելավման վրա։
«Բրեքզիթից» հետո Հարավային Կովկասում Մեծ Բրիտանիայի քաղաքականության մեջ թերևս անմիջական փոփոխություններ չեն լինի։ Այս տարածաշրջանում բրիտանական արտաքին քաղաքականության առաջնահերթությունների և տնտեսական շահերի, գոնե կարճաժամկետ տեսակետից, վերաձևումը քիչ հավանական է։
Շատ բան կախված կլինի, թե համամիգրացիոն և ինչ-որ առումով հակագլոբալիզացիոն աջակողմյան պլատֆորմի հիման վրա «Բրեքզիթ» իրականցրած բրիտանական էլիտան ինչպես կվերադիրքավորի երկիրը միջազգային հարաբերություններում՝ ավելի մեկուսացած, թե կփորձեն մնալ գլոբալ խաղացող։
Աննա Մկրտչյան, քաղաքագետ
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ի՞նչ կա մեքենայի մեջ. Կիրանցում ծակեցին մեքենայի անվանդողերը
