Ձեր վստահելի աղբյուրը

2019-2020 թվականների ընթացքում ընդհանուր առմամբ դատարաններ է ներկայացվել ԶԼՄ-ներին ու լրագրողներին վերաբերող 176 հայց, որոնցից վարույթ է ընդունվել 127-ը։ 116-ում լրատվամիջոցների հիմնադիրները հանդես են եկել որպես պատասխանող, իսկ 11-ում՝ որպես երրորդ անձ։ Նման տվյալներ է հրապարակել Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեն՝ ներկայացնելով մոնիտորինգի արդյունքները։

Կոմիտեից մանրամասնում են, որ հուլիս-դեկտեմբեր ամիսներին Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեն իրականացրել է ԶԼՄ-ների և լրագրողների ներգրավվածությամբ դատական գործերի մոնիտորինգ՝ ուսումնասիրելով և վերլուծելով դրանց քննության ընթացքը, կողմերի փաստարկները և իրավական հիմնավորումները, ինչպես նաև դատարանների կայացրած ակտերը։

Այս մոնիտորինգի անհրաժեշտությունը պայմանավորված էր նրանով, որ 2019 թվականն աննախադեպ էր ընդդեմ լրագրողների և լրատվամիջոցների դատական հայցերի քանակով, և այդ միտումը շարունակվեց 2020-ին, ինչը լուրջ մտահոգություն առաջացրեց մեդիա ոլորտում։ Բացի այդ, երկրում հետհեղափոխական շրջանում դատական համակարգի խորը ճգնաժամի պայմաններում էլ ավելի հրատապ է դառնում նման ուսումնասիրությունը։

Հետազոտությունն իրականացվել է՝ պարզելու համար, թե դատարանները որքանո՞վ են հետևում հայաստանյան օրենսդրությանը, միջազգային իրավական ակտերին, ՀՀ սահմանադրական դատարանի, Վճռաբեկ դատարանի և Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից կայացված որոշումներին, արդյո՞ք պրակտիկայում կիրառում են միատեսակ մոտեցումներ և արդյո՞ք ակտեր կայացնելիս հաշվի են առնում լրատվամիջոցի և լրագրողի դերը ժողովրդավարական հասարակությունում։

Մոնիտորինգի ընթացքում փորձագիտական վերլուծության են ենթարկվել այն գործերը, որոնց վերաբերյալ ընդունվել է գոնե մեկ կամ ավելի դատական ակտ։ Այդպիսիք 21-ն են, ընդ որում՝ դրանցից 12 գործով կայացված վճիռները մտել են օրինական ուժի մեջ՝ 6 դեպքում հայցադիմումը բավարարվել է (ամբողջությամբ կամ մասնակի), 6-ում՝ մերժվել, իսկ 9 գործի առնչությամբ ընդունվել է 1 կամ ավելի ակտ, և դատական գործընթացները շարունակվում են։

Մնացած 106 գործից 5-ը կարճվել է՝ հայցվորը հրաժարվել է իր պահանջներից, 2 դեպքում կողմերի միջև հաշտության համաձայնություն է կնքվել, իսկ 5 դեպքում հայցը թողնվել է առանց քննության՝ կողմերից մեկի՝ երկու հաջորդական նիստերի չներկայանալու հիմքով։ 94 գործով մինչև 2020 թ․ դեկտեմբերի 31-ը որևէ ակտ դեռ չի ընդունվել։

Մոնիտորինգի արդյունքում ԽԱՊԿ-ը մշակել է օրենսդրական առաջարկություններ։

Մոնիտորինգի արդյունքների մասին առավել մանրամասն՝ հղումով։