Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանի պատմության թանգարանում վերաբացվեց և այսօրվանից հանրության համար բաց է  «Քրիստոնյա Հայաստան. 4-9-րդ դարեր» խորագրով ցուցասրահների մշտական ցուցադրությունը։  Ցուցադրությունն ընդգրկում է 4-9-րդ դարերի հայկական ինքնատիպ մշակույթը։ Ներկայացված են թանգարանի հավաքածուներում պահվող հայ ճարտարապետության ամենայուրօրինակ հուշարձանների՝ Դվինի, Քասաղի, Զվարթնոցի քանդակազարդ նմուշները, վաղքրիստոնեության խորհրդանիշներ համարվող հավասարաթև և ծաղկած խաչերը, ինչպես նաև քառանիստ կոթողները, որոնք եզակի են տարածաշրջանի  համատեքստում և արևելաքրիստոնեական արվեստում։ Ցուցադրության մեջ տեղ են գտել միջնադարի աշխարհիկ կյանքն ու կենցաղը ներկայացնող խեցեղեն և շքեղ ապակյա իրեր, ակտիվ առևտրական կապերի մասին վկայող դրամներ և բուլլաներ, երկրագործությունը ներկայացնող զարգացած ոռոգման համակարգեր և ժամանակի ամենամիստիկ արհեստներից մեկը՝ ալքիմիան, ներկայացնող նմուշներ։
 

Սեպտեբերի 8-ին ցուցադրության բացմանը Հայաստանի պատմության թանգարանի տնօրեն Դավիթ Պողոսյանն ասաց, որ կարևոր իրադարձություն է իրենց թանգարանի համար. «Այսօր ազդարարում ենք  թանգարանի ամենամեծ՝ երրորդ հարկաբաժանի ցուցասրահների վերաբացումը։ Այս իրադարձությունը տեղի է ունենում թանգարանի համար շատ խորհրդանշական օրվանից առաջ. սեպտեմբերի 9-ին տոնելու ենք մեր թանգարանի հիմնադրման 104- ամյանը։ Ամեն տարի սեպտեմբերի 9-ին փորձում ենք կարևորել այն գործը, որ արվել է, արժանի լինել մեր մեծերի թողած ավանդույթներին»։

Նա նշեց, որ վերաբացված ցուցասրահերում թեմատիկ և ժամանակագրական համալիր ձևով ներկայացված են 300-ից ավելի նմուշներ, որոնցից մոտ կեսը ցուցադրվում է առաջին անգամ:

«Մենք հնարավորություն ենք տալիս մեր այցելուներին բացահայտելու  նշված ժամանակաշրջանի հոգևոր, նյութական և մշակութային ժառանգության տարբեր կողմերը՝ սկսած մեր վաղ շրջանի հոյակապ հոգևոր ճարտարապետությունից, գրերի գյուտից»,- ասաց Դ. Պողոսյանը։

Մշտական ցուցադրությանը զուգահեռ, բացվեց «Գլուխգործոցներ միջնադարյան Հայաստանից» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրությունը, որում տեղ են գտել միջնադարյան Հայաստանի 11-16-րդ դդ․ մշակույթի մի շարք ինքնատիպ դրսևորումներ՝ ներկայացված այդ ժամանակաշրջանի խաչքարային արվեստի նմուշներով (Հին Ջուղայի գերեզմանատան 16-րդ դ․ խաչքարը), բարձրաքանդակներով, եկեղեցու քարե մանրակերտներով, փայտագործության և մետաղագործության գլուխգործոցներով (Մշո Սբ․ Առաքելոց վանքի 1136 թ․ փայտե դուռը, Հաղարծնի վանքից գտնված կաթսան)։

«Հնագիտական հատվածին զուգահեռ բացվում է «Գլուխգործոցներ միջնադարյան Հայաստանից» խորագրով ժամանակավոր ցուցադրությունը, ներկայացված է 11-16-րդ դարերի իկոնիկ, խորհրդանշաական հետաքրքիր կոթողների հավաքածու, մեզ համար փրկված մասունքներ, որոնք կոթողային նշանակություն ունեն»,- ասաց Դ. Պողոսյանը։

ԵՊՀ Մշակութաբանության ամբիոնի վարիչ, Տիգրանակետի, Դվինի արշավախմբերի ղեկավար, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Համլետ Պետրոսյանն ասաց, որ քրիստոնյա Հայաստանի վաղ շրջանի այս ցուցադրությունը շատ խորհրդանշական է, որովետև այն ներկայացնում է  գրավոր ժողովրդի մշակույթ, աշխարհը հասկացող, աշխարհը բացատրող, աշխարհում կողմնորոշումներ փնտրող մարդկանց մշակույթ։

«Թանգարանի կոլեկտիվը փորձել է մեր մշակույթն՝ ընդգծված քրիստոնեկան մշակույթը,  դիտել շատ ավելի լայն շրջանակներում։

Ընդգծված քրիստոնեական կերպարի հետ միասին այս ցուցադրության մեջ մենք տեսնում ենք իրական մշակույթ։ Ի վերջո, մշակույթը ոչ միայն պաշտոնական դիմագիծ է, նաև հասարակ մարդկանց կյանքն է, այս տեսակետից քրիստոնեական հիանալի սրբությունները, ոսկեդարյան նմուշները փոխլրացվում են այնպիսի իրերով, որոնց մասին կարելի է դատել արդեն այլ կտրվածքով։ Սա համարում եմ մեծ նվաճում»,- ասաց հնագետը։

Panorama.am-ի հետ զրուցում Հ.Պետրոսյանն ասաց, որ այսօր մեր մշակույթի ոչնչացման, բռնայուրացման ամենածանր ժամանակներն ենք ապրում, պարտավոր ենք դրոշի պես բարձր պահել այդ մշակույթը, խորը հոգով ընկալել դա և ներկայացնել աշխարհին։

«Այս ցուցադրությունը շատ ժամանակին է, տեղին, ցույց է տալիս մեր հարուստ բազմաբովանդական մշակույթը»,- նշեց նա։

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի թանգարանների և արխիվի տնօրեն Հայր Ասողիկ աբեղա Կարապետյանը նշեց՝ մեծ ուրախություն է, որ Հայաստանի պատմության թանգարանում վերաբացվում է  «Քրիստոնյա Հայաստան» բաժինը։

«Քրիստոնյա Հայաստանը դա հավիտենական Հայաստանի մի ինքնատիպ դրսևորումն է։ Մեր օրերում, երբ աշխարհը քաոսի է վերածվում, քրիստոնեությունը մեզ համար փարոս է, առավել ևս մեր ժողովրդի համար փարոս է։ Այս առումով չափազանց կարևոր է, որ Հայաստանի պատության թանգարանի հազարավոր այցելուները տեսնեն նաև քրիստոնեական Հայաստանի ժառանգությունը։ Առհասարակ, մեր բոլոր թանգարաններում քրիստոնեական ժառանգությունն իր կարևոր տեղը ունենա մեր հինավուրց հազարամյակների ժառագության մեջ։

Աշխարհը մեզ առաջին հերթին ճանաչում է  որպես քրիստոնյա Հայաստան և այդ ճանաչումով է, որ բացվում է մեր հազարամյակների շերտը, մեր արմատները. հեռանալ քրիստոնեությունից, նշանակում է  հեռանալ մեր ազգային ինքնությունից։ Սա է մեր դավանանքը։

Բազմահազար  այցելուները մուտք գործելով այս հարկի տակ՝ կճանաչեն հայ ժողովրդին իր իրական ինքնությամբ և էությամբ»,- ասաց Հայր Ասողիկ աբեղա Կարապետյանը։

Հայր Սուրբն ընդգծեց՝  Հայաստանը բազում փորձությունների միջից միշտ հաղթանակած է դուրս գալիս, այսօրվա փորձությունները նույնպես անցնելու են, գնալու, ու մենք մնալու ենք հավերժական ինչպես մեր սուրբ լեռ Արարատը, Սուրբ Էջմիածինը։  Նա թանգարանին նվիրեց հնամյա վեհարանի պատկերագիրքը։