Կրթություն, գիտություն 16:03 27/03/2024 Հայաստան

Վերջին շրջանում պարզապես հաշվի չի առնվում գիտական հանրության կարծիքը. Արթուր Իշխանյան

2024 թվականի հունվարի 1-ից Հայաստանում սկսեց գործել գիտական կադրերի ատեստավորման նոր կարգը։  Գիտնականները դրական կարգավորումների հետ մեկտեղ բարձրաձայնում են նաև անիրատեսական դրույթների մասին։ Ատեստավորման նոր կարգում առկա խնդրահարույց դրույթների շուրջ Panorama.am զրուցեց  ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս-քարտուղար Արթուր Իշխանյանի հետ։

«Գիտնականների ատեստավորման կարգը կարևոր փաստաթուղթ է, որը որոշում է գիտական գործունեության ընթացքը գիտական կազմակերպություններում։ Այն խիստ պահանջված փաստաթուղթ է։ Պետք է ասել, որ նախկինում որակավորումն իրականացվել է մի կարգով, որը հաստատված է եղել 2001 թվականին և փոփոխությունների կարիքն օդում էր։ Նախկին կարգավորման մեջ ներառված չէին մի քանի կարևոր բաներ, ինչպես գիտական ստորաբաժանման, լաբորատորիաների ղեկավերների պաշտոններն էին։

Մենք խորհրդային ժամանակներից անցում ենք կատարել նոր ժամանակներ և խորհրդային շունչը դեռ կար և այնտեղ օրինակ ընդհանրապես ներգրավված չէին ճարտարագետները և շատ այլ թերություններ կային, որոնք շտկման կարիրք ունեին, ինչ-որ տեղ ես կասեի, որ այն ուշացած փաստաթուղթ է։ Նմանատիպ փաստաթղթի մշակման և ընդունման հրատապությունը, ի թիվս այլ հանգամանքների, պայմանավորված է նրանով որ, 2021 թվականից դիտվում է գիտության ոլորտի ֆինանսավորման աճ, որի պայմաններում խիստ կարևոր է դառնում ֆինանսների արդարացի բաշխման խնդիրը։ Եթե նախկինում այդ խնդիրն արդիական չէր, քանի որ գիտությունը պահվում էր գոյատևման ռեժիմում և գիտնականների աշխատավարձը փաստացի կազմում էր երկրում նվազագույն  աշխատավարձը, ապա հիմա, երբ 2.8 անգամ բարձացել է ֆինանսավորումը, արդեն կարիք կա զանազանելու, աստիճանակարգելու և այլն։

Այս կարգավորումը ուշացած է և պետք է ընդունվեր նույնիսկ 15 տարի առաջ։

Ցավոք, կան նաև քննադատական կետեր, որոնք վերաբերում են այն քանակական չափանիշներին, որոնք դրված են այս փաստաթղթերում, բայց՝ ոչ միշտ։ Այդ քանակական չափանիշներն ինչ-որ չափով անհարկի կոշտ են։

Մասնավորապես կան պահանջներ, որոնք իրատեսական չեն անգամ մեր այսօրվա իրողությունների պայմաններում։ Օրինակ՝ գլխավոր գիտաշխատողի պաշտոնը զբաղեցնելու համար, որն այդ դասակարգման մեջ ամենաբարձրն է, պահանջվում է 5 տարվա ընթացքում ունենալ 4 ասպիրանտ։ Սա անիրատեսական է՝ հաշվի առնելով ասպիրանտական տեղերի այն քանակը, որը հատկացվում է կառավարության կողմից։ Եթե այդ թիվը բաժանենք մեր ստորաբաժանումների վրա, ապա հնարավոր չէ, կամ չափազանց անհավանական է, որ որևէ մեկը կարողանա նման թվով ասպիրանտներ ունենալ, մենք ուղղակի չունենք այդ քանակի ասպիրանտ։ Բնականաբար նման պահանջի բավարարումն շատ անիրատեսակն է, պետք էր ելնել իրողությունից, նայել, թե որքան ասպիրանտ ունենք և որքանն էր հնարավոր միջինում ունենալ։ Ըստ իս, այն պետք է լիներ մեկ-երկու, եթե գլխավոր գիտաշխատողինն է՝ երկու, իսկ առաջատար տարակարգի դեպում մեկ։ 

Գլխավոր գիտաշխատողի պարագայում այդ պահանջը փոխվում է՝ 40 մլն դրամի չափով դրամաշնորհների կառավարում է պահանջում այդ պաշտոնի հավակնորդից, որի կեսը պետք է լինի ՀՀ բյուջեից դուրս միջոցներ։ Կրկին իրատեսական չէ, որովհետև եթե նայում ենք մեր ռեալ դրամաշնորհները, որոնք կարողանում ենք ապահովել, նույնիսկ այն հաստատությունները որոնք առաջատար են մեր գիտության ոլորտում, ապա նրանց համար էլ այդ պահանջնները ևս իրատեսակն չեն։

Խնդիրն էլ ավելի է ծանրանում հումանիտար և հասարակագիտական ոլորտի մասնագետների համար, որտեղ պահանջներն ավելի մեղմ են, բայց կրկին՝ անիրատեսական և կան այլ բնույթի թերություններ։ Դրանցից մեկն այն է, որ, օրինակ, վերջին 5 տարվա կտրվածքով պահանջվում է որոշակի քանակությամբ ՍԻՄԱԳՈ գիտատեղեկատվական համակարգում ներգրավված Q 1 քառորդում գտնվող ամսագրերում հրապարակումների ինչ- որ թիվ։ Սա անհարկի կոշտ է այն պատճառով, որ երբ գիտնականը ուղարկում է հրապարակման իր գիտական աշխատանքը և տեսնում է, որ այդ ամսագիրը գտնվում է Q 1 բաժնում, բայց մինչև հրապարակումն՝ անցնում են ամիսներ, երբեմն տարի, քանի որ կա գրախոսության փուլ և հրապարակման պահին պարզվում է, որ փոխվել է այդ ամսագրի ցուցանիշն և այդ պահին այն Q 1 չէ այլ՝ Q 2։ Անձնապես ես նման 2-3 դեպք ուենցել եմ։ Անհրաժեշտ էր որոշակի ճկունություն ցուցաբերել և օրինակ երկու հատ Q 2-ում հրապարակումը հավասարեցվեր մեկ Q 1-ին։

Սա, ըստ իս, հիմնական թերությունն է, որն համընկնում է ակադեմիայի գիտաշխատողների մեծամասնության տեսակետի հետ։

Ակադեմիան անցկացրել է այդ որոշման լայնածավալ քննարկում, գիտական ինստիտուտներում իրականացվել են քննարկումներ, գիտխորհրդի կողմից որոշումներ են կայացվել, դրանք ընդհանրացվել են և ԳԱԱ-ի նախագահության կողմից ուղարկվել են գիտության լիազոր մարմին, նաև ուղարկվել են առանձին ինստիտուտների կարծիքը, բայց, ցավոք սրտի, որևէ դիտողություն կամ առաջարկ հաշվի չի առնվել։

Այսօրինակ գործելաոճին վերջին շրաջանում ականատես ենք բազմաթիվ անգամներ, երբ պարզապես հաշվի չի առնվում գիտական հանրության կարծիքը։ Պարզապես իրականացվում է ձևական քննարկում, առաջարկում են կարծիքներ, դիտողություններ ներկայացնել և ոչ մի բան հաշվի չեն առնում։ Նույնը մենք ականատես եղանք ակադեմիական քաղաքի հայեցակերգի հետ կապված։ E-draft.am-ում դրվեց բազմաթիվ առաջարկներ, որոնք ոչ մեկը հաշվի չառնվեց»,-ասաց Արթուր Իշխանյանը։  
 

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ կից տեսաձայնագրությունում։
 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:18
Թբիլիսիում ցուցարարները գրավել են քաղաքի կենտրոնի մի մասը
Վրաստանի խորհրդարանի մոտ տեղի ունեցած ընդդիմության ցույցի մասնակիցները, հատուկ նշանակության ջոկատների կողմից հետ մղվելուց հետո, գրավել են...
Աղբյուր` Panorama.am
22:46
Երկրորդ անգամ նույն խանութը թալանելուց հետո գողերը բռնվել են
ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության համայնքային ոստիկանության գլխավոր վարչության Աշտարակի բաժնի ծառայողները վերջին ամիսներին էլ ավելի...
Աղբյուր` Panorama.am
22:19
Մենք հաստատակամ էինք այն համոզման մեջ, որ անպատժելիության վերացումն առանձնակի կարևորություն ունի. Միրզոյանի ելույթը Հաագայում
ՀՀ ԱԳ-ն տարածել է Արարատ Միրզոյանի ելույթը Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրության մասնակից պետությունների ասամբլեայի 23-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:00
Նիկոլիստների իշխանության բերելու իրական նպատակը հայկականության արժեքների վերացումն է. Էդուրադ Շարմազանով
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Էդուարդ Շարմազանովը գրում է. «Հայն առանց Արարատի այլեւս Հայ չէ, ինչպես հրեան՝առանց Սիոնի։ Այս պայքարը շատ ավելի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:35
Վրաստանի ՆԳՆ-ն կոչ է արել ցուցարարներին դուրս չգալ օրենքի սահմաններից, որոնք արդեն ճայթրուկներ են օգտագործում
Վրաստանի ՆԳՆ-ն դիմել է Թբիլիսիում խորհրդարանի շենքի մոտ տեղի ունեցած բողոքի ցույցի մասնակիցներին՝ կոչ անելով դուրս չգալ օրենքի սահմաններից և...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Անպատասխանատու կերպով՝ «հա, դե հիմա»-ով երկիր են ղեկավարում. Արթուր Չախոյան
Հանրային գործիչ Արթուր Չախոյանը Թելեգրամի իր էջում տեսագրություն է հրապարակել և գրել. «Այսօր չը՛մասնագետի կողմից սխալմամբ իմ բակի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:59
«Հերիք ու բոլ եղավ»․ անհետ կորած զինծառայողի ծնողը սպառնում է ծայրահեղ քայլի դիմել
 «Ծայրահեղ քայլի եմ գնալու, ողջ պատասխանատվությունը մնալու է ձեր վրա, ընդհուպ մինչև ինքնահրկիզում։ Հերիք ու բոլ եղավ»,-...
Աղբյուր` Panorama.am
20:39
Այս ճակատագիրը սպառնում է բոլոր ՔՊ-ական պատգամավորներին, եթե հակառակն իրենք չանեն. Ղազարյան
 Հասարակական-քաղաքական գործիչ Էդգար Ղազարյանը գրել է․ «Այլևս ակնհայտ է, որ դեկտեմբերի 3-ից մեկնարկող Ազգային ժողովի հերթական...
Աղբյուր` Panorama.am
20:19
ԿԽՄԿ-ն Կիրանց գյուղում 96 տնային տնտեսությունների տրամադրել է դրամական աջակցություն
ԿԽՄԿ-ն նոյեմբերին Տավուշի մարզի սահմանամերձ Կիրանց գյուղում 96 տնային տնտեսությունների տրամադրել ենք դրամական աջակցություն՝ յուրաքանչյուրին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:14
Էջմիածին-Արմավիր ավտոճանապարհին վթար է եղել. կան տուժածներ և զոհ
Դեկտեմբերի 2-ին, ժամը 15:39-ին Արմավիրի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Արշալույս գյուղի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:54
Վերջին ամսում «Գուգլ»-ում ամենից որոնված թեմաները
Մեդիափորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է․ «Վերջին ամսում «Գուգլում» ամենաարագ աճող որոնված թեմաները։...
Աղբյուր` Panorama.am
19:37
Դեկտեմբերի 3-ի 00։00-ից մինչև դեկտեմբերի 5-ի 06։00-ն փակ կլինի «Բարեկամության ուղեանցը»
Երևանի քաղաքապետարանից հայտնում են․ «Ամանորյա տոնական ձևավորման աշխատանքներով պայմանավորված՝ ս․թ․ դեկտեմբերի 3-ի 00։00-ից  մինչև...
Աղբյուր` Panorama.am
19:21
Օքսֆորդի բառարանը «բրեյնրոթ» բառն անվանել է 2024թ. բառը
Օքսֆորդի անգլերեն բառարանը տարվա բառ է հայտարարել «բրեյնրոթ»-ը (ուղեղի փտում): Այն ընտրվել է 37 հազար ընթերցողների շրջանում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:48
ԲԴԽ նախագահ է ընտրվել Վահե Ղալումյանի հորաքրոջ որդին՝ Արթուր Աթաբեկյանը
Դատական իշխանության ֆեյսբուքյան էջում  գրված է․ «Այսօր օրենքով սահմանված կարգով նշանակվել է ԲԴԽ նախագահի ընտրություն, որի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:25
Հալեպահայերը կարող են հաց ստանալ «Արամ Մանուկյան» կենտրոնից
Ռուս-սիրական օդուժը հարվածել է Հալեպի կայարանին կից գտնվող պետական պահեստի, որի հետեւանքով արձանագրվել են նյութական վնասներ։ Այդ մասին հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Թուրքիայում 9 անձ է ձերբակալվել Էրդողանին Իսրայելի հետ համագործակցության մեջ մեղադրելու համար
Թուրքիայում շարունակում են իշխանություններին մեղադրել Իսրայելի հետ համագործակցությունը շարունակելու մեջ։ Այս մասին գրում է Էրմենիհաբերը։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:55
«Գառնի» արգելոց- թանգարանն իր այցելուներին ընդունելու է նոր աշխատանքային ռեժիմով
Ձմեռային սեզոնով պայմանավորված՝  «Գառնի» պատմամշակութային արգելոց- թանգարանն  իր այցելուներին ընդունելու է հետևյալ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:48
Ապօրինի հատել են 18 թաց կանգուն ծառ
Նախաձեռնվել է քրեական վարույթ
Աղբյուր` Panorama.am
17:41
Մանկավարժական համալսարանում բացվելու է հունգարագիտական կենտրոն
Դեկտեմբերի 2-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում ընդունել է Հունգարիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:33
«Քեզ համար, Հայաստան» հեռուստամարաթոնին հավաքվել է 15, 302, 500 ԱՄՆ դոլար
«Հայաստան» համահայկական հիմնադրամից հայտնում են, որ ս.թ. նոյեմբերի 28-ին «Քեզ համար, Հայաստան» խորագրի ներքո տեղի է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:32
Դեկտեմբերին կանխատեսվում է նորմայից 1-2 աստիճանով բարձր ջերմաստիճան
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը հրապարակել է դեկտեմբեր ամսվա կլիմայական բնութագիրը և ամսական կանխատեսումը։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:25
Վ. Գասպարյանի փեսայի՝ Արթուր Գևորգյանի նկատմամբ հեռակա դատաքննություն կիրականացվի
Դատախազը 2023 թվականի օգոստոսի 4-ին հաստատել էր ՀՀ Ազգային ժողովի «Հանրապետական» (ՀՀԿ) խմբակցության նախկին պատգամավոր Ա.Գ.-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:17
Գործարարներին են ներկայացվել Կոնվերս Բանկի ներդրումային առաջարկները
Նոյեմբերի 29-ին կայացել է Կոնվերս Բանկի ներկայացուցիչների հանդիպումը Հայաստանի գործարար համայնքի ներկայացուցիչների հետ: BSCOSMO գործարարների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:13
ՀԱՊԿ գագաթնաժողովին ՀՀ-ի միտումնավոր բացակայությունը դրական իմիջ չի ստեղծում նրա համար.Ալեքսանդր Վոլֆովիչ
Բելառուսի Անվտանգության խորհրդի պետքարտուղար Ալեքսանդր Վոլֆովիչն ասել է, որ Աստանայում կայացած ՀԱՊԿ գագաթնաժողովում Հայաստանի բացակայությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
17:05
Գորիսի, Մեղրիի և Տավուշի տարածաշրջանների ավտոճանապարհներին մառախուղ է
Դեկտեմբերի 2-ին՝ ժամը 17։00-ի դրությամբ, Գորիսի տարածաշրջանում թույլ ձյուն է տեղում։ Գորիսի, Մեղրիի և Տավուշի տարածաշրջանների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Պատմության նոր էջ ենք բացում բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտի զարգացման համար. Արշակյան
«Բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտի պետական աջակցության մասին» և «ՀՀ հարկային օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու...
Աղբյուր` Panorama.am
16:42
Գլխավոր դատախազությունը պահանջում է Սարգիս Ղարաքեշիշյանից բռնագանձել 5 անշարժ գույք, շուրջ 270 մլն դրամ
Հակակոռուպցիոն դատարանը 2024 թվականի նոյեմբերի 25-ին վարույթ է ընդունել Գլխավոր դատախազության՝ ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:41
Հալեպում աhшբեկիչներն առևանգnւմ են մարդկանց և թալանnւմ տներ
Ահաբեկիչները Հալեպ քաղաքում սկսել են զանգվածային թալան են և առևանգում են քաղաքացիների։ Այս մասին հայտնում է  սիրիական SANA...
Աղբյուր` Panorama.am
16:28
Արդեն հայտնի է Գյումրիում համայնքապետի ԺՊ-ի ընտրություններին մասնակցելու համար հայտ ներկայացրած 5 թեկնածուի անուն
Գյումրիի քաղաքապետի պաշտոնակատարի համար ինքնաառաջադրման վերջնաժամկետն ավարտված է։ «Նախնական ընտրությունները՝ փրայմերիզը նախատեսված է...
Աղբյուր` Panorama.am
16:23
Ավինյանի թռիչքը բիզնես դասով․ նրա տոմսը դեպի ԱՄՆ արժեցել է 7.6 մլն դրամ. Factor.am
Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանի գլխավորած պաշտոնական պատվիրակությունը նոյեմբերի 23-30-ը գործուղվել էր Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ։ Factor.am-ը...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Մի դարձեք ագրեսիվ գովազդի զոհ. Պիպոյանի խորհուրդը՝ «Սև ուրբաթ»-ին
11:30 29/11/2024

Մի դարձեք ագրեսիվ գովազդի զոհ. Պիպոյանի խորհուրդը՝ «Սև ուրբաթ»-ին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}