Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Այսօր Չինաստանի Կունմին քաղաքում դանակներով զինված անհայտ անձինք հարձակվել են երկաթգծի կայարանի սպասասրահում գտնվող մարդկանց վրա՝ սպանելով առնվազն 29 մարդու և վիրավորելով 130-ին: Չինաստանի իշխանությունները տեղի ունեցածը որակել են որպես ահաբեկչական գործողություն և կատարվածի համար մեղադրել Սինցզյան-Ույգուրական ինքնավար շրջանի անջատողականներին:

Կունմինի իշխանությունները իրենց հերթին հայտարարել են, որ դեպքի վայրում հայտնաբերված իրեղեն ապացույցները խոսում են այն մասին, որ տեղի ունեցած կոտորածի համար պատասխանու են սինցզյանցի անջատողականները: 

Չինաստանի այդ ինքնավար շրջանում բավականին լուրջ են անջատողական տրամադրությունները և իսլամիստական խմբավորումները, որոնք էլ ահաբեկչական գործողություններ են իրականացնում Չինաստանի տարբեր քաղաքներում:

2013թ.-ի նոյեմբերին մայրաքաղաք Պեկինի Տյանանմին հրապարակում մեքենան կոտրելով արգելապատնեշները մխրճվել էր մարդկանց բազմության մեջ և այրվել: Միջադեպի հետևանքով զոհվել էր մեքենայի վարորդը և երկու ուղևորները, ինչպես նաև հրապարակում զբոսնող ֆիլիպինցի զբոսաշրջիկը և Գուանդուն շրջանի բնակիչը: Մեքենայի մարդկանց խմբի մեջ մխրճվելու հետևանքով ևս 40 մարդ ստացել էր տարբեր աստիճանի վնասվածքներ:

Չինաստանի իշխանությունները այդ գործողությունները որակեցին որպես ահաբեկչություն, որի հետևում կանգնած է ծայրահեղական ույգուրական «Արևելյան Թուրքեստանի իսլամական շարժում» կազմակերպությունը:

Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցության քաղաքական-իրավական կոմիտեի քարտուղար Մեն Ցզենժուն հայտարարել էր, որ նախորոք ծրագրավորված այդ ահաբեկչությունը Պեկինում իրականացրել է «Արևելյան Թուրքեստանի իսլամական շարժում» կազմակերպությունը: 

Սինցզյանում բնակվում են 9 միլիոն մահմեդական ույգուրներ, որոնք կազմում են բնակչության 45%-ը: Ույգուրները բավականին լարված հարաբերությունների մեջ են տեղի չինացիների հետ:

Ամենալուրջ բախումները ույգուրների և չինացիների միջև տեղի են ունեցել 2009թ.-ի հուլիսին, երբ միջէթնիկական բախումների հետևանքով պաշտոնական տվյալներով զոհվել էր 192 մարդ, ևս 1700-ը ՝վիրավորվել էր: Բախումների պատճառ էր հանդիսացել 2 ույգուրի սպանությունը և դրան հաջորդած ույգուրների բողոքի ցույցը՝Ուրումչի քաղաքում:

Ոստիկանությունը արգելափակել էր ցույցը և այդ պահին կատաղած ամբոխը սկսել է հրկիզել չինացիների տները և սպանել նրանց: Օրեր անց չինացիները ի պատասխան ույգուրների այդ գործողությունների՝ դուրս են եկել հակաույգուրական ցույցերի:

Իշխանությունների կողմից Ուրումչիում պարեկային ժամ էր մտցվել: Պաշտոնական Պեկինը տեղի ունեցած էթնիկ բախումները կազմակերպելու համար մեղադրել էր սինցզյանցի անջատողականներին:

Ահաբեկչական «Թուրքեստանի իսլամական կուսակցություն» խմբավորումը սպառնացել էր Չինաստանին վրեժ լուծել Պեկինից՝Սինցզյանում ույգուրների սպանությունների համար: Շարժման առաջնորդը հայտարարել էր, որ շուտով «Ալլահի մարտիկները կպատժեն» մահմեդականների հալածողներին: 

Ույգուրների և չինացիների բախումներին այդ օրերին շատ բուռն էր արձագանքել Թուրքիան, որը միշտ հանդես է գալիս ի պաշտպանություն թյուրքախոս ույգուրների:

Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը մեղադրել էր Չինաստանի ույգուրների ցեղասպանության մեջ:
Թուրքիայի բազմաթիվ հասարակական կազմակերպություններ բողոքի ցույցեր են անցկացրել Ստամբուլում և Անկարայում Չինաստանի դիվանագիտական ներկայացուցչությունների մոտ, որտեղ այրել են չինական ապրանքները:

Ույգուրների իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվում է Համաշխարհային ույգուրական կոնգրես կազմակերպությունը: Այն ձևավորվել է 1992թ.-ին Ստամբուլում, սակայն այնուհետև Չինաստանի ճնշման հետևանքով կազմակերպության շտաբ-բնակարանը Թուրքիայից տեղափոխվել է Մյունհեն: Այս պահին կազմակերպությունը գլխավորում է Ռաբիա Կադիրը, ով այդ պաշտոնում ընտրվել է 2006թ.-ին: 

Արտյոմ Բալասանով

Շարքի այլ հրապարակումներ`

Չինաստանը չի միջամտելու Ուկրաինայի ներքին գործերին և կշարունակի զարգացնել ռազմավարական կապերը Կիևի հետ

Պաշտոնական Պեկինը իր վրդովմունքն է հայտնել Օբամայի և Դալայ Լամայի հանդիպման կապակցությամբ

Պեկինը ամրապնդվում է նաև Հարավային Կովկասում

Իսլամական անջատողականությունը սպառնում է Չինաստանի միասնականությանը

65 տարի ընդմիջումից հետո կկայանա Չինաստանի և Թայվանի պաշտոնյաների պատմական հանդիպումը

Սի Ձինպինի այցը նոր լիցք կհաղորդի ռուս-չինական ռազմավարական կապերի ամրապնդմանը

ԵՄ-ն ընդլայնելու է բազմակողմ ռազմավարական կապերը Չինաստանի հետ

Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանը` Չինաստանի կենսական շահերի տարածք

Ճապոնիայի և Չինաստանի հարաբերություններում լարվածությունը հասել է