Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սահմանադրական բարեփոխումների ճանապարհին դատական իշխանության համար ընդունելի տարբերակներից է երդվյալ ատենակալների ինստիտուտի ներդրումը: Այդ մասին Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում տեղեկացրեց ՀՀ դատական դեպարտամենտի միջազգային համագործակցության և հասարակայնության հետ կապերի ծառայության պետ Արսեն Բաբայանը:

Նկատենք, որ Վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատի նախագահ Դավիթ Ավետիսյանը ՍԴ բարեփոխումների հայեցակարգի նախագծի քննարկումների ժամանակ նույնպես կողմ էր արտահայտվել երդվյալ ատենակալների ինստիտուտի ներդրմանը:

Բաբայանը մեր խնդրանքով մանրամասներ ներկայացրեց դատական իշխանության առաջարկությունից և ասաց, որ առաջին փուլում այդ ինստիտուտը կարելի է փորձարկել առանձնապես ծանր հանցագործությունների և պաշտոնատար անձանց կողմից կատարված հանցագործությունների համար:

«Այսպիսով, ստեղծում ենք հնարավորություն, որպեսզի արդարադատություն իրականացնելիս հասարակությունն անմիջական մասնակցություն ունենա: Եթե մենք խոսում ենք վստահության մակարդակի մասին` նկատի ունենալով, որ հասարակությունը մասնակից չի լինում արդարադատություն իրականացնելու գործընթացին, ապա նրանց մոտ կարծիք է ձևավորում տարբեր աղբյուրներից ստացած ոչ օբյեկտիվ տեղեկությունների վրա: Այս դեպքում արդարադատության իրականացմանն անմիջական մասնակցություն ունենալը հրաշալի գործիք կդառնա հասարակության համար. այն կազդի նաև որոշումների ընդունման վրա»:

Նրա պնդմամբ, այդպիսով կփոխվի հասարակական կարծիքը` կախված հենց իր անմիջական մասնակցությունից:

«Կունենանք արդեն կարծիք, որը մոտ կլինի իրական վիճակին», -նկատեց պաշտոնյան:

Նա տեղեկացրեց, որ դատական իշխանության առաջարկներն ու մտահոգությունները ներկայացվել են Սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովին, այնուհետև դատական իշխանության ղեկավարության մասնակցությամբ քննարկվել են հանձնաժողովի հետ:

Մասնավորապես ՍԴ բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի հետ հանդիպման ժամանակ դատական իշխանության ղեկավարությունը դրական է արձագանքել նաև մինչդատական վարույթների գործերով առանձին մասնագիտացված դատարաններ կամ դատավորների ստեղծման առաջարկին:

Բաբայանի խոսքով, մասնագիտացված դատարանների ու դատավորների ստեղծման պատրաստման առաջարկը ընդունելի գաղափար է իրենց համար, քանի որ վերջին տարիներին դատական իշխանությունը գնում է հենց մասնագիտացման ճանապարհով: Ըստ նրա, մասնագիտացման ուղղությամբ արդեն իսկ աշխատանքներ տարվել են ու արդյունքը նկատելի է` ստեղծվել է մասնագիտացված դատարանների և դատավորների ինստիտուտը, եղան վարչական դատարաններ, իսկ առաջին ատյանի դատարաններում քրեական և քաղաքացիական գործեր քննող մասնագիտացված դատավորներ:

«Այս առումով` դատական իշխանությունը վաղուց գնում է այն ճանապարհով, որ դատավորները պետք է զբաղվեն նեղ մասնագիտական գործերով, ինչն, անշուշտ, արդյունավետ է: Ստացվում է, որ մասնագիտացված դատարան ստեղծելը դրական քայլ կլինի: Առաջնային խնդիրը, որն այսպիսով կլուծվի, այն է, որ կբեռնաթափվի դատավորների ծանրաբեռնվածությունը, գործերի քննությունն ավելի պրոֆեսիոնալ կդառնա, քանի որ այսօր մինչդատական վարույթներում գործեր են քննում նույնիսկ քաղաքացիական գործեր քննող դատավորները», -հավելեց ծառայության պետը:

Ա. Բաբայանը վստահեցրեց, որ լինում են դեպքեր, երբ կալանքի դեպքում շատ ավելի բարդ է կատարել այդ քննությունը, քան մի ամբողջ քրեական գործի դեպքում: Մինչդատական վարույթների գործերով մասնագիտացումը, ըստ պաշտոնյայի, կարող է անգամ զգալի նվազեցնել կալանքների կիրառումը:

Սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգի նախագծում դատական իշխանությունն առաջարկում է որոշակի հստակեցումներ մտցնել նաև Արդարադատության խորհրդի անդամների առումով: Ըստ դատական իշխանության ներկայացուցչի, պետք է խորհրդի անդամ ընտրված դատավորին ազատել դատավորի լիազորություններից, որպեսզի նա առավել արդյունավետ կարողանա զբաղվել միայն Արդարադատության խորհրդում իր պարտականությունների կատարմամբ, սակայն Խորհրդի անդամի ժամկետի լրանալուց հետո կրկին հնարավորություն տալ` վերականգնել դատավորի աշխատանքը:

Արսեն Բաբայանն անդրադարձավ նաև երկաստիճան դատական համակարգի անցնելու առաջարկին:

«Դատական իշխանությունն անընդունելի է համարում երկաստիճան դատական համակարգի անցումը, քանի որ այդ դեպքում Վճռաբեկ դատարանը, որի դերն իրավունքի զարգացումն ու օրենքների միատեսակ կիրառության ապահովումն է, լիարժեք չի կարողանա իրականացնել սահմանադրական այս առաքելությունը: Եվ պատահական չէ, որ Եվրախորհրդի նախարարների կոմիտեի հանձնարարականի համաձայն` յուրաքանչյուր պետություն պետք է ունենա առնվազն երկու ատյան, և եթե ցանկություն կա ունենալու երրորդ ատյանն, ապա այն պետք է զբաղվի օրենքների միատեսակ կիրառությամբ և իրավունքի զարգացմամբ: Մենք ժամանակի ընթացքում եկել ենք այն համոզման, որ ունենք երրորդ ատյանի անհրաժեշտությունը. 2005թ-ի սահմանադրական փոփոխություններով ամրագրվեց Վճռաբեկ դատարանի դերն ու նշանակությունը: Արդեն ակնհայտ նկատելի է ամբողջ ձեռքբերումները, իսկ փաստացի վերացնելով Վճռաբեկի ողջ կարևորությունը` բնականաբար կունենանք իրավական հետընթաց»,- եզրափակեց Բաբայանը:

Հարակից հրապարակումներ`

Երդվյալ ատենակալների ինստիտուտի ներդրմամբ բացարձակ արդարադատություն չենք կարող ունենալ. Գլխավոր դատախազ

Արդարադատությունը պետք է լինի անկախ ու անկողմնակալ. ՍԴ բարեփոխումների հայեցակարգի տեսլականը

Գագիկ Հարությունյանը ներկայիս դատական համակարգը համեմատում է քառակուսի անիվներով կառքի հետ

Հայաստանում մասնագիտացված զինվորական դատարան ստեղծելու անհրաժեշտություն կա. Գևորգ Կոստանյան