Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մահացող գյուղ: Սյունիքի մարզի Տավրուսի մասին այսպես են խոսում թե գյուղապետը, թե դպրոցի տնօրենը: Մահացող գյուղն ապրեցնող միակ բանը դպրոցն է: Դպրոցը, որն ունի ընդամենը երեք աշակերտ:

Տավրուսի միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Կամո Ավանեսյանը Panorama.am-ին պատմում է, որ դպրոցի շենքը ոչ տիպային է:

«Չենք էլ իմանում, դպրո՞ց է, ի՞նչ է: Անմխիթար վիճակում է: Վերանորոգման կարիք ունի, ահագին գործ կա անելու: Ոչ ճաշարան, ոչ զուգարան, ոչ ջուր… ոչինչ չունենք: Փայտի վառարանով ենք տաքացնում: Հոսանքի հարցն էլ մի բան չի: Կարող է քամի լինի, հոսանք էլ չունենանք: Այդ վիճակն է դպրոցում»,- ասում է տնօրենը:

Դպրոցի երեք աշակերտներն աղջիկ են, մեկը սովորում է 7-րդ դասարանում, երկուսը` 3-րդում: Դպրոցը, տնօրենի հետ միասին, ունի 4 ուսուցիչ, կես դրույք հավաքարար, օպերատոր և պահակ:

«Փակման վտանգի առաջ ենք: Դպրոցը եթե լինի, գյուղը կշնչի: Դպրոցում էլ գյուղի մարդիկ են աշխատում: Բայց ի՞նչ անենք, աշակերտ չկա: Ընդամենը տասնըքանի ժամ է դպրոցում: Դրանից հետո էլ ի՞նչ լինի»,- ավելացնում է Կամո Ավանեսյանը:

Գյուղապետ Սլավիկ Կարապետյանը մեզ հետ զրույցում նշում է, որ ակնկալում են երկու աշակերտով ավելացում և նկատում, որ 1993 թվականին դպրոցը 43 աշակերտ ուներ:

Գյուղը վերաբնակեցված է: Պատերազմից հետո այստեղ փախստականներ են եկել ապրելու, բայց չեն հարմարվել, հեռացել են: Մի մասը գնացել է արտերկիր, մյուսները Արցախ և Հայաստանի այլ բնակավայրեր: 35 տնտեսությունից այսօր ընդամենը 12-ն է մնացել, ամեն տանը մեկ, երկու հոգի: Գյուղը աստիճանաբար մահանում է:

«Մահացած գյուղ է: Ընդամենը մեկ երիտասարդ ընտանիք ունենք: Վերջ: Այդ ընտանիքում էլ տղա երեխա ունեն, թե այդ երեխան առաջին դասարան գա…Գյուղը մարզկենտրոնից շատ հեռու է, ճանապարհ ու տրանսպորտ չկա: Ոտքով սարերով պիտի մոտ 10 կմ գնաս, որ հասնես մյուս գյուղ»,- նշում է դպրոցի տնօրեն Կամո Ավանեսյանը:

Տավրուսում մարդիկ հիմնականում գյուղատնտեսությամբ և հողագործությամբ են զբաղվում:

«Որ ասենք լավ են ապրում, չէ: Գոյատևում են: Շատ վատ պայմաններ են, ճանապարհներ և խմելու ջուր չունենք»,- նշում է գյուղապետը:

Դպրոցն էլ բախտի բերմամբ են պահել. «Տարիներ առաջ բախտս բերեց, ժողկրթբաժնի տնօրենն իմ ուսուցիչն է եղել, մոտ հարաբերություններ ունեինք: Հետո ընտանիքներ բերեցինք, մեխանիկորեն ստացվեց պահել դպրոցը: Հիմա դեռ չեն կրճատել, ռեզերվ կա: Մտածում ենք, կարող է մի երկու ընտանիք բերենք` երեխաներով, ավելանան»:

Այս փոքր գյուղի գոյության համար ամենակարևոր բանը դպրոցը պահելն է, ասում է Սլավիկ Կարապետյանը. «Եթե դպրոց չկա, բնակչության լինելն անիմաստ է: Պետական մակարդակով հոգածություն չկա: Եթե պայմանները լավանան, կկարողանամ մի քանի ընտանիք, երեխա բերել»:

Դպրոցի տնօրենն էլ ցանկություն է հայտնում, որ պետությունն ինչ-որ ծրագիր իրականացնի, որ գյուղը վերակենդանանա, երիտասարդ ընտանիքներ շատ գան:

«Կուզենամ տենց բան, բայց կլինի՞: Պատերազմից հետո մարդիկ շարժվեցին քաղաք, գյուղում ոչ մի աշխատանք չկա: Այնտեղ, ուր աշխատանք չկա, ինչի՞ մասին է խոսքը: Թեկուզ ինչ-որ հովանավոր լինի, օգնի: Այսպիսի գյուղերին ուշադրություն էլ չեն դարձնում»,- եզրափակում է տնօրենը:

Պետությունը փոքր համայնքին մեծ ուշադրություն, կամ առհասարակ ուշադրություն, չի դարձնում:

«Գյուղի դպրոցը» շարքը՝

Պատերազմի սլաքի տակ շնչող դպրոցը

Անկախության 1-ին տարեդարձին բացված կիսակառույց դպրոցն այս 23 տարում կիսակառույց էլ մնացել է

Տուն հիշեցնող շենքով և 16 աշակերտով. Դդմասարի դպրոցը

Պատուհանները փշրված են, հատակը՝ ավերված. Ազատամուտի դպրոցը

Կարկատան արած տանիքով ու բետոնե հատակով. Սվերդլովի դպրոցը

Հիվանդանոցի համար նախատեսված շենքում, 15 աշակերտով և օդում կախված` Տալվորիկի դպրոցը

Արծվաբերդի դպրոցը` գյուղապետարանի նախկին, վթարային շենքում

5.5 դասարանով և աշակերտներին նվիրված ուսուցիչներով սահմանամերձ դպրոցը

7 աշակերտ` 3 ընտանիքից, 4 դասարանով և խարխուլ շենքով դպրոցը