«Հայաստանը ներկայացնող փաստաբանների ելույթները իրավական գնահատականների տեսանկյունից մեծ ներդրում չունեին»
«Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում փորձաքար է, կհասկանանք՝ արդյոք Հայոց ցեղասպանության հարցում ունակ ենք հաղթելու միջազգային ատյաններում, թե ոչ»,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նման կարծիք հայտնեց թուրքագետ Արտակ Շաքարյանը:
Միջազգային իրավունքի մասնագետ Լևոն Գևորգյանի խոսքով, ՄԻԵԴ-ում «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմի փաստաբաններ Ջեֆրի Ռոբերթսոնը և Ամալ Քլունին հանդես եկան փայլուն ելույթներով, սակայն փայլուն էին հռետորական, Ցեղասպանության հիմնահարցի հրապարակայնացման տեսանկյունից:
«Որքանով նրանց ելույթները կարող են օգտակար լինել դատական գործը հաղթելու, Փերինչեքի պարտության համար, կասկածի տակ է ինձ համար: Նրանք ներկայացնում էին Հայաստանը որպես երրորդ կողմ: Առաջին հերթին պետք է հասկանալ, թե տվյալ գործում մեր՝ որպես հասարակության, պետության շահերը որոնք էին: Այդ գործի շրջանակներում մենք ունեինք երկու խնդիր՝ Եվրոպական դատարանի ստորին պալատը կասկածի տակ էր դրել 1915 թվականի իրողությունը, կար երկրորդ խնդիր՝ երկակի ստանդրատների կիրառումն է Եվրոպայում ցեղասպանությունների հերքման տեսանկյունից: Առաջին հերթին խոսքը գնում է համեմատական եզրերի մասին՝ Հոլոքոստի և 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության: Եթե Հոլոքոստի հերքումը քրեորեն հետապնդելի է, պետք է քրեորեն հետապնդելի լինի նաև 1915 թվականի Ցեղասպանությունը»,- ասաց միջազգային իրավունքի մասնագետը:
Ըստ նրա, դատավարական տեսանկյունից երկրորդ խնդիրն ապացուցելը շատ ավելի դժվար է, որովհետև տվյալ դեպքում հայկական կողմը գործ կունենար այնպիսի խնդիրների հետ, ինչպիսիք Շվեյցարիայում Ցեղասպանության հերքման քերականացման սոցիալական անհրաժեշտությունն է:
Լ. Գալստյանի դիտարկմամբ, նրանց ելույթները գերազանցապես առաջին խնդրի վերաբերյալ էին:
«Նրանց ելույթները իրավական գնահատականների տեսանկյունից մեծ ներդրում չունեին, հանրային իրազեկման խնդիր ունեին, իսկ Ցեղասպանության հերքման երկակի ստանդարտների դեմ պայքարի տեսանկյունից պետք է արձանագրեմ, որ ոչինչ չի տալու: Եթե մեծ պալատի վճիռը ի տարբերություն ստորին պալատի չարձանագրի դրույթներ 1915 թվականի իրադարձությունների եղելության վերաբերյալ, ինչն, իհարկե, մեր օգտին է, սակայն դրա հետ մեկտեղ ասի, որ ցեղասպանության հերքման քրեականացումը անթույլատրելի է, ոչինչ մեզ չի տալիս, որովհետև նույն Փերինչեքը հաջորդ րոպին դուրս է գալու տեսախցիկների առջև և կրկնելու է, որ Հայոց ցեղասպանությունը միջազգային սուտ է, ես էլ Թալեաթ փաշայի հետնորդն եմ»,- ասաց նա:
Հիշեցնենք, որ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը հունվարի 28-ին քննել է «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» (Perincek v. Switzerland (no. 27510/08)) գործը, որի վերաբերյալ 2013թ դեկտեմբերի 17-ի վճիռը բողոքարկվել էր Շվեյցարիայի կողմից, և 2014թ հունիսի 2-ին ՄԻԵԴ-ը որոշել էր գործը վերաքննել դատարանի Մեծ պալատում: Հայցորդը թուրք ազգայնական քաղաքական գործիչ Դողու Փերինչեքն է, ով իբրև Թուրքիայի Աշխատավորական կուսակցության ղեկավար 2005թ մայիս, հուլիս և սեպտեմբեր ամիսներին Շվեյցարիայում մասնակցելով տարբեր կոնֆերանսների ժխտել է 1915թ և դրանից հետո Օսմանյան կայսրության կողմից հայերի նկատմամբ իրականացված ցեղասպանության պատմական փաստը: Շվեյցարիայի ներկայացրած բողոքի հիման վրա, ս.թ. հունվարի 28-ին ՄԻԵԴ Մեծ պալատը քննության է առել «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործը, որտեղ Հայաստանը ներգրավված է որպես երրորդ կողմ՝ ՄԻԵԴ-ում ՀՀ կառավարության լիազոր ներկայացուցիչ, ՀՀ գլխավոր դատախազ Գևորգ Կոստանյանի գլխավորությամբ և Գլխավոր դատախազի տեղակալ Էմիլ Բաբայանի, Արդարադատության նախարարի տեղակալ Արման Թաթոյանի, միջազգային հայտնի փաստաբաններ Ջեֆրի Ռոբերթսոնի, Ամալ Քլունիի և Թոբի Քոլիսի մասնակցությամբ: Նշենք, որ դատավճիռը հրապարակվելու է վեց ամսից ոչ շուտ:
Նախորդող հրապարակումներ՝
Ամալ Քլունի. «Այս դատարանը շատ լավ գիտի խոսքի ազատության պաշտպանության հարցում Թուրքիայի վերաբերմունքը»
Գրեգ Սարգսյան․ ՄԻԵԴ-ում ընդդեմ Փերինչեքի հանդես են գալիս նաև 2 թուրքական կազմակերպություններ
«Հայ ժողովուրդը չէր սպասում, որ հարյուրամյակի նախաշեմին կհայտնվի այս դատարանում՝ փորձելով պաշտպանել սեփական պատմությունը»
Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի. Դողու Փերինչեքը ելույթ ունեցավ, նիստը շարունակվում է
Գ.Կոստանյան. Թուրքիան, ի վերջո, ճանաչելու, ապաշխարելու և փոխհատուցելու է
Լրահոս
Տեսանյութեր
«Ձեր սիրելի Ալիևը «Նոլդու Փաշինյան» երգը միացրած Արցախով պտտվում է». Բագրատ Սրբազանը՝ իշխանությանը
