Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երևանում նոյեմբերի 3-ին մեկնարկել է «ՌեԱնիմանիա» 4-րդ միջազգային կինոփառատոնը: Փառատոնի ընթացքում ցուցադրվում են համաշխարհային ճանաչում ունեցող անիմատորների աշխատանքներ` այդպիսով հնարավորություն ընձեռելով հայ անիմատորներին ու հասարակությանը ծանոթանալ համաշխարհային փորձին: Հայկական անիմացիան նույնպես ունի հիանալի գործեր, համենայնդեպս այդպես են ասում արդեն միջին տարիքի մարդիկ: Իսկ այսօրվա սերունդն այնքան էլ ծանոթ չէ հայկական անիմացիոն ստեղծագործություններին:
Panorama.am-ը զրուցել է անիմատոր Նաիրա Մուրադյանի հետ` փառատոնի, հայկական անմիացիոն դպրոցի հաջողությունների ու բացթողումների մասին:

-Այս օրերին Երևանում ընթանում է «ՌեԱնիմանիա» 4-րդ միջազգային անիմացիոն կինոփառատոնը: Ի՞նչ է այն տալիս մեր անիմատորներին: Դուք ինքներդ ի՞նչ ակնկալիք ունեք:
-Փառատոնն առաջին հերթին տալիս է ինֆորմացիա, թե ինչ է կատարվում աշխարհում, անմիացիա սիրողները տեսնում են այն ֆիլմերը, որոնք նոր են ու այլ տեղ հնարավոր չէ դիտել: Երկրորդ. բարձրացնում է երիտասարդների հետաքրքրությունն անմիացիայի նկատմամբ, սկսում են հասկանալ, որ անիմացիան ոչ միայն մանկական ֆիլմերի դեպքում է կիրառում, այլ կարող են լինել շատ լուրջ  ֆիլմեր:
Փառատոնը կարևոր է նաև շփումների առումով: Նախորդ տարիների ընթացքում փառատոնի շրջանակներում շատ հայտնի ռեժիսորներ են եկել Հայաստան, լավ կապեր ենք հաստատել Աննեսի, այլ փառատոների հետ:

-Այժմ ինչի՞ վրա եք Դուք աշխատում և որպես ստեղծագործող ի՞նչ խնդիրներ ունեք:
-Որպես ստեղծագործող խնդիրներ չունեմ, բայց ունեմ տեխնիկական խնդիրներ: Թեկուզ Ազգային կինոկենտրոնը գումար է հատկացնում, բայց այնքան շատ չէ, որ կողքից կարողանում մասնագետներ հրավիրել, որ մենք չունենք: Միակ խոչընդոտը դա է: Բայց նաև հասկանում եմ, որ այս փոքրիկ երկրում դրանից ավելի տրամադրելը շռայլություն կլիներ: Երբ սկսում ես ստեղծագործել, մոռանում ես դրա մասին ու կորցնում չափի զգացումը:
Արդեն երկու տարի է աշխատում եմ «Բալետ» ստեղծագործության վրա. 15-20 րոպեանոց ֆիլմ է Տերտերյանի (ՀՀ և ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Ավետ Տերտերյան) երաժշտության վրա: Այն մի քիչ կամերային բնույթ ունի, ոչ բոլորին հետաքրքիր կլինի, բայց ես պատրաստ եմ դրան: Մինչև տարեվերջ կավարտվեմ:

-Եթե խոսենք խոշոր նախագծերի մասին, ապա հայ անիմատորների վերջին գործը, որ հայտնի է հանրությանը, Արման Մանարյանի «Սասունցի Դավիթ» ֆիլմն է, որի պրեմիերայից մի քանի տարի է անցել: Մամուլի հրապարակումներից հայտնի է, որ նկարահանվում է և տեսանելի ապագայում պատրաստ կլինի Դավիթ Սահակյանցի «Անահիտ» ֆիլմը: Հասկանալի է, որ անիմատորներն այս ընթացքում պարապուրդի մեջ չեն, բայց տեղին է հարցը` ի՞նչ աշխատանքներ են այս ընթացքում ստեղծվել և ինչո՞ւ են դրանք առավելապես անհայտ մնում լայն հասարակության համար:
-Այս հարցում հեռուստատեսության մեղքը շատ է: Տարիներ շարունակ բարձրաձայնում ենք` ֆիլմերը ստեղծվում են, պետական գումարներ են դրանց վրա ծախսվում, բայց չի հասնում այն մարդկանց, որոնց համար ստեղծվում են: Այդ դեպքում ինչու է ծախսվում այդ գումարները, եթե պետական մոտեցում չկա, չեն ցուցադրվում հեռուստադիտողին: Եթե ինչ-որ տեղ նշան անել համար է, որ ֆիլմերն արված են, գումարները ծախսված են, իմաստ չունի: Ճիշտ է, ստեղծագործողին դա պետք է ամենաքիչը հուզի, քանի որ անում է այն, ինչ-որ չի կարող չանել, վերջացնում է մի ֆիլմ, սկսում մեկ այլ ֆիլմ: Այն օղակը, որ պետք է հասցնի հեռուստադիտողին, չկա:

-Ինչո՞ւ:
-Չգիտեմ: Ինձ համար մութ է մնում: Ճիշտն ասած ոչ մի պատճառ չեմ գտնում: Վերջին տարիներին մանկական շատ ֆիլմեր են ստեղծվել ու այս դժվարին ժամանակներն անիմացիային գումար տալ ու հետո դրան չհետևել, ընդամենը հիմարություն է: Չեմ հասկանում` ինչից է:
Նաև վիրավորական է: Եթե դու գիտակցությամբ ասում ես` հա՛, երեխեքի համար մի լավ բան անեմ, որովհետև հեռուստատեսությունը աղբով է լցված ու անելուց հետո միևնույն է, դա չի հասնում երեխաներին, վիրավորական է:

-Դա չի՞ խոչընդոտում ստեղծագործողին աշխատել:
-Ոչ, որովհետև նայեցին, թե չնայեցինից, դրանից չի կախված ստեղծագործելը: Գոնե ինձ մոտ այդպես չէ: Եթե այդ պատմությունը քեզ հետաքրքում է, նախ քեզ ես պատմում, ապա խնդիր ես դնում` իսկ եթե ես անեմ, ինչպես կպատմեմ: Դա հետաքրքիր ուժ է, չես էլ մտածում` ինչ է լինելու, եթե նույնիսկ գումար էլ չկա, շարունակում ես աշխատել:

-Համաշխարհային անիմացիան, այդ թվում մեզ համար ավելի հեշտ ընկալվող ռուսական անիմացիոն դպրոցը, վերջին տասնամյակում շատ է անդրադարձել անցյալին` ստեղծելով պատմական կամ բանահյուսական ավանդազրույցների վրա հիմնված գործեր: Ունենալով ճոխ պատմություն ու հարուստ բանահյուսություն, հայկական անիմացիոն դպրոցը հայ հանդիսատեսին այս առումով հրամցնելու բան չունի՞:
-Իհարկե, ունի: Օրինակ «Անահիտ» հեքիաթը, որում կան Հայաստանի պատմությանը վերաբերող, հայկական մենթալիտետը ցույց տալու տարրեր: Սովետական շրջանում շատ են արվել այդպիսի ֆիլմեր, իհարկե, հեքիաթների վրա հիմնված, քանի որ պատմությունը այնքան էլ խրախուսված չէր: Բայց հիմա ժամանակն է դրան անդրադառնալ, մեր երկիրն է, մենք են տերը մեր գումարների, բայց պետք է պետությունը պատվիրի, որպեսզի պատմությունը որպես անիմացիոն ֆիլմ արվի:

-Ինչպե՞ս կգնահատեք հայկական անիմացիոն դպրոցը:
-Հայաստանում, որպես դպրոց, միշտ թույլ է եղել, փորձը փոխանցելու կուլտուրան զարգացած չէր: Ինձ թվում է` այսօր էլ այդպես է: Ինստիտուտում (Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտ) անմիացիայի երեք կուրս կա. ես, Դավիթ Սահակյանցն ու Գայանե Մարտիրոսյանն ենք վարում: Հուսանք հաջորդ տարի կերևա մեր աշխատանքը, ու այդ ուսանողները կզգան անիմացիայի` իրենց համար իմաստը ու կշարունակեն զբաղվել դրանով:

http://www.youtube.com/watch?v=R8CHx2XSktI