ՄԻԵԴ-ում կսկսվեն «Սարգսյանն ընդդեմ Ադրբեջանի», «Չիրագովն ընդդեմ Հայաստանի» գործերի լսումները
Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (ՄԻԵԴ) հունվարի 22-ին կլսի «Չիրագովն ընդդեմ Հայաստանի», փետրվարի 5-ին՝ «Սարգսյանն ընդդեմ Ադրբեջանի» գործերը։ ՄԻԵԴ Մեծ պալատի լսումներում ընդգրկված 2 գործերը կապված են Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության արդյունքում առաջացած փախստականների խնդրին։
«Չիրագովն ընդդեմ Հայաստանի» գործի վերաբերյալ ՄԻԵԴ Մեծ պալատի առաջին լսումը տեղի է ունեցել 2010թ-ի սեպտեմբերի 15-ին։ Առաջիկա լսումների ժամանակ դատարանը կանցկացնի գործի ըստ էության հետագա քննությունը։
Լսումների ավարտից հետո դատարանը կանցկացնի գաղտնի խորհրդակցություն։ Դատարանի դատավճիռը, սակայն, նախատեսվում է, որ կլինի ավելի ուշ փուլում։
«Չիրագովն ընդդեմ Հայաստանի» գործ․ Հայցվորներ Էլխան Չիրագովը, Ադիշիրին Չիրագովը, Ռամիզ Ջեբրայիլովը, Ակիֆ Հասանովը, Ֆեքրեդին Փաշաևը և Քարաքա Ջաբրաիլովը Ադրբեջանի քաղաքացիներ են։ Քարաքա Ջաբրաիլովը մահացել է 2005թ-ին և նրա որդին ճանաչվել է հոր իրավահաջորդ։ Հայցվորները, բացի Հասանովից, ապրում են Բաքվում։
Դիմումատուները ներկայանում են որպես Ադրբեջանի քրդեր, ովքեր ապրել են Լաչինում, որտեղ բնակչության մեծամասնությունը եղել են քրդեր և ադրբեջանցիներ։ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության արդյունքում դիմումատուները ստիպված են եղել հեռանալ իրենց տներից 1992թ-ի մայիսի 17-ին, որից հետո հնարավորություն չեն ունեցել վերադառնալ, քանի որ այն վերահսկվում է հայկական ուժերի կողմից։
Դիմումատուները մասնավորապես բողոքում են Լաչինում իրենց սեփականության կորստից, որը, ըստ նրանց, ներառում է նաև ավտոմեքենաներ, ընտանի կենդանիներ և ձեռագործ գորգեր։ Նրանք նաև բողոքում են, որ տեսանելի ապագայում չկա նաև վերադառնալու հեռանկար, քանի որ «Հայաստանի կառավարությունը շարունակում է մերժել նրանց վերադարձը Լաչին»։
Դիմումատուները հենվում են Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվեցիայի 1-ին արձանագրության 1-ին հոդվածի, այն է սեփականության պաշտպանություն, 8-րդ հոդվածի՝ անձնական և ընտանեկան կյանքի իրավունքի հարգում, և հոդված 13-ի՝ արդյունավետ պաշտպանության իրավունքի վրա։ Դիմումատուների կողմից հայցը բերվել է ՄԻԵԴ 2005թ-ի ապրիլի 6-ին։ Ադրբեջանի կառավարությունը գործում ներգրավված է որպես 3-րդ կողմ։
Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում «Սարգսյանն ընդդեմ Ադրբեջանի» գործի լսումը տեղի է ունենալու 2014թ-ի փետրվարի 5-ին։ Գործով հայցվորը բողոքում է, որ ինքը ստիպված է եղել լքել իր տունը 1992թ-ին Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ հայ-ադրբեջանական հակամարտության պատճառով։ Դիմումատուն՝ Մինաս Սարգսյանը, ծնվել է 1929թ-ին։ Նա մահացել է 2009թ-ին և նրա այրին ու երեխաները ճանաչվել են գործով իրավահաջորդներ։
Մինաս Սարգսյանը և նրա ընտանիքը ապրել են Շահումյանի շրջանի Գյուլիստան գյուղում ՝ երկհարկանի առանձնատանը՝ իր հարակից շինություններով։ Ըստ դիմումատուի՝ Շահումյանի շրջանի բնակչության 82 տոկոսը եղել են էթնիկ հայեր։ Երբ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը վերածվել է լայնամասշտաբ պատերազմի, Գյուլիստանը ռմբակոծվել է ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից և գյուղի ողջ բնակչությունը, ներառյալ դիմումատուն և նրա ընտանիքը, լքել են Գյուլիստանը՝ փրկվելու համար։ Մինաս Սարգսյանի տունն ավերվել է ադրբեջանական ռմբակոծությունից։
Դիմումատուի բողոքը ՄԻԵԴ-ում այն է, որ նա ստիպված տեղահանվել է Գյուլիստանից, և Ադրբեջանի կառավարությունը շարունակում է մերժել նրան՝ թույլ չտալով վերադարձնել իր ունեցվածքն ու տունը։ Այս դեպքում ևս դիմումատուն հենվում է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվեցիայի 1-ին արձանագրության 1-ին հոդվածի, այն է սեփականության պաշտպանություն, 8-րդ հոդվածի՝ անձնական և ընտանեկան կյանքի իրավունքի հարգում, և հոդված 13-ի՝ արդյունավետ պաշտպանության իրավունքի վրա։
Այնուհետ, հենվելով Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 3-րդ հոդվածի վրա, այն է անմարդկային կամ նվաստացուցիչ վերաբերմունքի արգելում, 8-րդ և 9-րդ հոդվածների վրա՝ կրոնի ազատություն, դիմումատուն բողոքում է Ադրբեջանում հայկական գերեզմանատների նկատմամբ վանդալիզմից և ոչնչացումից։ Սարգսյանը պնդում է, որ հնարավորություն չի ունեցել այցելել իր մտերիմների և հարազատների գերեզմաններին, և նրանց վերաբերյալ տեղեկատվության բացակայությունը նրան խոր վիշտ և տառապանք է պատճառել։
Վերջապես, ըստ կոնվենցիայի 14-րդ հոդվածի՝ խտրականության արգելում, նշվում է, որ Ադրբեջանում ապրող միայն էթնիկ հայերն էին դառնում բռնության թիրախ և Արբեջանի կառավարությունը «չէր կարողանում» հետաքննել հայերի նկատմամբ հարձակումները կամ տրամադրել համապատասխան փոխհատուցում՝ նրանց սեփականությունը անօրինական զբաղեցնելու համար, ինչպես նաև հայկական գերեզմանների ոչնչացման համար։ Հայցադիմումը ՄԻԵԴ բերվել է 2006թ-ի օգոստոսի 11-ին։ Հայաստանի կառավարությունը գործում ներառված է որպես 3-րդ կողմ։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Քաղտեխնոլոգ. Մոսկվայում Ալիևը հրաժարվեց վճարել խաղաղապահների՝ Արցախից դուրս գալու գինը
