Սահմանապահ դպրոցը. Չինարիում զինվոր են բոլորը, այդ թվում` երեխաները
Տավուշի մարզի սահմանամերձ Չինարի գյուղում վերջերս հակառակորդի գնդակը տան պատուհանից ներս էր մտել. տանը հղի կին և մանկահասակ երեխա կար:
Տունը գտնվում է դպրոցի հարևանությամբ, որը հակառակորդի նշանառության տակ է:
«Կրակոցներ միշտ են լինում: Վերջերս ակցիա կազմակերպեցինք, դպրոցի հետևի մասից, ֆիզկուլտուրայի դաշտից և գյուղի վերևի մասից բարդիներ տնկեցինք, որ տարիներ հետո մեր դպրոցն ու երեխաների շարժն անտեսանելի լինեն»,- Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասում է Չինարիի միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Աստղիկ Ազատյանը:
Նրա խոսքով, պատրաստվում են նաև պատուհանների ներքևի մասը ճաղապատ անել և երկաթե պատնեշ կառուցել, որպեսզի երեխաներին չդիպչի գնդակը:
«Դժվարն առաջին գնդակն է, եթե չկպավ, հաջորդ պահին կարողանում ենք երեխաներին պաշտպանել: Մի կողմից տանում ենք մյուս կողմը, ապաստարան ենք տեղափոխում»,- նշում է նա:
Չինարիում զինվոր են բոլորը, այդ թվում երեխաները: Հակառակորդի կրակոցի և ուղղությունը, և կրակած զենքը ձայնից էլ լավ ճանաչում են. «Մեր երեխաները մեզ ուժ են տալիս: Տարբերում են կրակոցները, ասում են` կրակոցը դիրքային է, գյուղի վրա չէ: Բայց երեխաներ են, նաև վախենում են: Գնդակն ընկնում է ուղիղ ոտքերի տակ, տուն է հասնում, կարկամում են խոսելուց: Մի քիչ ուշքի է գալիս, գուցե մոռանում է, գուցե` ոչ: Ծնողն ասում է` հենց ոտքերի տակ թափվել է կրակահերթը, եկել է տուն, չի կարողանում խոսել: Դա նաև մեր երեխաների առողջության վրա է անդրադառնում: Ամեն դեպքում, մեր երեխաներն ուժեղ են»:
Տնօրենի բնորոշմամբ, իրենք լավատես են, հայրենասեր սերունդ է մեծանում, բայց մյուս կողմից էլ արտագաղթ կա:
«Եթե հողի վրա ժողովուրդ չլինի, քայլ առ քայլ առաջ կգան, իսկական երկրապահը ժողովուրդն է: Ամբողջ Հայաստանը սահմանապահ է: Մենք մեր հողի վրա ենք, թող մի բան պակաս լինի, բայց այստեղ ապրենք: Մենք մեր ամբողջ կյանքի ընթացքում զինվոր ենք»,- հավելում է Աստղիկ Ազատյանը:
Դպրոցի ուսումնական գծով փոխտնօրեն, անգլերենի ուսուցչուհի Ծովինար Մարտիրոսյանը Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նշում է, որ դպրոցի և ամբողջ գյուղի առաքելությունն է անպայման գյուղը պահել:
«Ոչ ոք չի լքում գյուղն ու դպրոցը: Բոլոր ուսուցիչներն ու աշակերտները պարտաճանաչ ներկայանում են դասին, թեկուզ կրակոցներից հետո: Այնպես չէ, որ կրակոցներից չենք վախենում, բայց չենք ընկճվում: Աշխատանքը կաթվածահար չի լինում: Որպես հեռավոր գյուղ, խնդիրներ կան, բայց աջակցություն էլ կա: Հիմա ռազմագիտության դասարանն է վերանորոգվում, իսկ մեր աշակերտներն արդեն պատրաստի զինվորներ են»,- շեշտում է փոխտնօրենը:
Չինարիի դպրոցի շենքը կառուցվել է 1969 թվականին: Պատերազմի ժամանակ ռմբահարվել է: Ականը մտել է քիմիայի լաբորատորիա և ավերել: Այդ օրվանից դպրոցը քիմիայի լաբորատորիա չունի: Մասնակի վերանորոգումներ կատարվել են, բայց այժմ ևս դրա անհրաժեշտությունը կա: Դպրոցի տնօրենի խոսքով, պատուհաններն են վատ վիճակում, եթե փոխվեն ավելի տաք կլինի ներսում: Տանիքը մասնակի է վերանորոգված, կաթոցներ են լինում: Դպրոցն ունի նաև գազաֆիկացման և ջուրը երկրորդ հարկ մտցնելու խնդիր:
Չինարիում այժմ 118 աշակերտ կա, նախորդ տարի ունեցել են 125 աշակերտ:
«Ես չեմ ուզում ասել, բայց նկատելի է, որ նվազման միտում կա: Փառք տանք Աստծուն, մյուս տարի 12 առաջին դասարանցի կունենանք, նախորդ տարի 10-ն են եղել: Այս առումով պրոգրես կա»,- ասում է տնօրենը:
Դպրոցում միայն 2-րդ և 3-րդ դասարաններն են կոմպլեկտավորված: Երեք տարի առաջ ավարտել է 20 աշակերտ ունեցող դասարանը, հիմա առավելագույնը մեկ դասարանում 12-13 աշակերտ ունեն:
Դպրոցի տնօրենի խոսքով, շատ լավ աշակերտներ ու մասնագետներ ունեն. «Մեր երեխաներն, ովքեր հակում ունեն, սովորում են: Բուհերում ևս գերազանց են սովորում, ասպիրանտուրայում ունենք սովորողներ: Մենք հպարտանում ենք մեր երեխաներով: Ուսուցիչներն էլ կարողանում բավարարել մեր աշակերտների պահանջները»:
Այցելությունը Տավուշի մարզի սահմանամերձ գյուղեր կազմակերպել էր Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը՝ Վեհափառ Հայրապետի օրհնությամբ:
«Գյուղի դպրոցը» շարքը՝
3 աշակերտով փոքր դպրոցի մեծ խնդիրները. «Մահացող գյուղը դպրոցով է շնչում»
Պատերազմի սլաքի տակ շնչող դպրոցը
Անկախության 1-ին տարեդարձին բացված կիսակառույց դպրոցն այս 23 տարում կիսակառույց էլ մնացել է
Տուն հիշեցնող շենքով և 16 աշակերտով. Դդմասարի դպրոցը
Պատուհանները փշրված են, հատակը՝ ավերված. Ազատամուտի դպրոցը
Կարկատան արած տանիքով ու բետոնե հատակով. Սվերդլովի դպրոցը
Հիվանդանոցի համար նախատեսված շենքում, 15 աշակերտով և օդում կախված` Տալվորիկի դպրոցը
Արծվաբերդի դպրոցը` գյուղապետարանի նախկին, վթարային շենքում
5.5 դասարանով և աշակերտներին նվիրված ուսուցիչներով սահմանամերձ դպրոցը
7 աշակերտ` 3 ընտանիքից, 4 դասարանով և խարխուլ շենքով դպրոցը
Երկու մասնաշենք և 338 աշակերտ ունեցող դպրոցի փոքր հատվածն է միայն օգտագործվում
Ավազանի դպրոցը նույնիսկ 4 բալանոց երկրաշարժից փուլ կգա
Չորաթանի դպրոցն ու աշակերտների կիսատ մնացած ցանկությունը
Վերին Կարմիր Աղբյուրի դպրոցը` կիսավարտ, վթարային շենքում
Դաստակերտի դպրոցի տանիքը` անձրևաջրերով լցված, դպրոցը` քանդման եզրին
Քամին տանիքն է տարել, անձրևները լցվել են շենք, քայքայել պատերն ու հատակը. Սպանդարանի դպրոցը
Փլատակ դարձած դպրոցը. 10 տարի փայտե տնակներում, հետո` խոնավ ու բորբոսնած պատերով շենքում
Հիմքերն անձրևաջրերով են լցվում, տանիքը` կաթում, հատակը քանդված է… Վերիշենի դպրոցը
Թասիկի դպրոցը` առանց դպրոցական շենքի, 14 աշակերտով
Քանդված տանիքով դպրոցը. Տնօրենը հնամաշ պատուհաններին մի կերպ ապակի է գցում ու ցելոֆաններ փակցնում
Քանդված հատակ, փտած դռներ, առաստաղից երևացող գերաններ և մութ դասասենյակներ. Կուտականի դպրոցը
Դպրոցը՝ նախկին կոլխոզի շենքում. Սալվարդում ընդամենը 15 աշակերտ կա
«Կոմպլեկտավորած դասարանում ուսման որակի հերն անիծվում է». Դպրոցի տնօրենը զենքերը վայր չի դնում
Պատուհանից այն կողմ` ցելոֆաններ երկնքի փոխարեն. Սորիկի աշակերտների երազանքն ու իրականությունը
Դպրոցը՝ վթարային շենքում. Դաշտադեմում մի քանի օրից ընդամենը ինը աշակերտ կմնա
Քայքայված պատեր ու ծակ լուսամուտներ. Վաղատինի դպրոցը
Յոթ աշակերտով դպրոցը, Աճարկուտում քիմիայի լաբորանտն արդեն 15 տարի հայոց լեզու է դասավանդում