Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանում օրենսդրական գործընթացը պետք է ավելի ճկուն և մասնակցային լինի: Այս մասին նշված է ԵԱՀԿ Ժողովրդավարական հաստատությունների և մարդու իրավունքների գրասենյակի (ԺՀՄԻԳ) կողմից պատրաստված «Հայաստանի օրենսդրական գործընթացի ամբողջական գնահատում» զեկույցում: Այն պատրաստվել է ՀՀ արդարադատության նախարարության առաջարկով: 

«Այս զեկույցը կազմվել է՝ հասկանալու ոլորտում առկա խնդիրները, մշակելու այն քայլերը, որոնք օրենսդրական ընթացակարգն ավելի արդյունավետ կդարձնեն, ինչը կանդրադառնա իրավական ակտերի, օրենքների որակի վրա: Ինչքան ընթացակարգն արդյունավետ, ճիշտ է հաշվարկված, բնականաբար, արդյունքում ավելի լավ որակի օրենքներ կունենաք»,- ասաց նախարարը:

Հ. Մանուկյանը կարևորեց հետազոտության մասնագիտական և փորձագիտական մոտեցումները՝ նշելով, որ մեծ հաշվով համաձայն է զեկույցում առկա գնահատականների և հատկապես այն գնահատականի հետ, որ ժամկետային սահմանափակումների ամրագրման հետևանքով կարող են խնդիրներ առաջանալ. «Պետք է փորձել գտնել այնպիսի ուղիներ, որ շտապողականությունը չվնասի ընդունվելիք օրենքի որակին»:

Նախարարի խոսքով, պետք է հասկանալ, թե որքանով են օրենսդրական նախաձեռնության հեղինակները, կառավարությունը խորհրդակցում ու հաշվի առնում շահառուների իրավունքները, համապատասխան որոշումները կայացնելիս որքանով են ներգրավում քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների, որքանով է կառավարությունն ու Ազգային ժողովն արդյունավետ համագործակցում մինչև ԱԺ-ի լիագումար նիստում այդ օրենքների քննարկումը: Հ. Մանուկյանն ասաց, որ բոլոր օղակներում, փուլերում առկա են խնդիրներ:

Նա նշեց, որ կարևոր է քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների մասնակցությունն օրինագծերի մշակման գործընթացներում, միաժամանակ հավելեց, որ կարելի է ստեղծել մի այնպիսի կենտրոն, որտեղ ներգրավվեն ոչ թե պաշտոնյաներ, այլ միայն մասնագետներ, արդյունքում ստեղծվելիք իրավական ակտերի նախագծերը, հայեցակարգերն ավելի լավ տեսք կունենան:

Զեկույցի շնորհանդեսին ներկա ԱԺ Պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի ղեկավար Հովհաննես Սահակյանը նշեց, որ հաճախ են այն դեպքերը, երբ օրենսդրական նախաձեռնությունը նախագծի տեսքով դնում են շրջանառության, առաջին, երկրորդ ընթերցման ժամանակ տեսնում են, որ կան շահագրգիռ կազմակերպություններ, անձեր, ովքեր իրենց պրակտիկ գործունեությամբ, անմիջական խորհուրդներով կարող են ավելի բարելավել այդ նախաձեռնությունը:

«Այս ուղղությամբ ունենք լուրջ անելիքներ, պետք է ապահովել օրենսդրական նախաձեռնությունների բազմակողմանի քննարկում»,- ասաց ԱԺ պատգամավորը:

Ըստ նրա, ԱԺ հնարավորությունները փոքր-ինչ քիչ են, օրինակ բերեց, ԱԺ-ում կա 12 հանձնաժողով և ԱԺ-ի օրենսդրական նախաձեռնությունների 80 տոկոսը ծանրաբեռնվածության առումով ընկնում է 2-3 հանձնաժողովի վրա:

ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի ժողովրդավարացման բաժնի ղեկավարի տեղակալ Նաթալի Թագվեգերի խոսքով, որպեսզի օրենքները լինեն արդյունավետ և իրագործելի, անհրաժեշտ է, որ գործընթացը, որով նրանք ստեղծվում են, լինի թափանցիկ, ներառական, նախորդվի խորը քննարկումներով: Նա նշեց, որ ԺՀՄԻԳ-ը պատրաստ է շարունակել իր աջակցությունը Հայաստանի ջանքերին՝ բարեփոխելու օրենսդրական գործընթացը:

ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի օրենսդրական աջակցության բաժնի ղեկավար Ալիս Թոմասն ասաց, որ ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը արդարադատության նախարարության օժանդակությամբ կկազմակերպի չորս քննարկում՝ նվիրված օրինաստեղծ գործընթացի տարբեր առանձնահատկություններին՝ նպատակ ունենալով Գնահատման մեջ արդեն իսկ ներկայացված առաջարկություններից զատ մշակել նոր՝ լրացուցիչ առաջարկություններ: ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը, ըստ նրա, աջակցելու է Հայաստանում Կարգավորիչ դաշտի բարեփոխումների ճանապարհային քարտեզի մշակմանը:

«Հայաստանի օրենսդրական գործընթացի ամբողջական գնահատումն» անդրադառնում է մեծ քանակությամբ օրենքներին, որոնք ընդունվում են տարեկան կտրվածքով՝ արդյունքում ստեղծելով ծանրաբեռնվածություն կառավարության և մասնավորապես Ազգային ժողովի համար: Զեկույցն առաջարկում է, որ քաղաքականության վերաբերյալ իրականացվեն ավելի ինտենսիվ քննարկումներ, շահագրգիռ կողմերի հետ խորհրդակցություններ, և օրենսդրության ազդեցության գնահատումներ թե նախնական փուլում, թե ողջ օրենսդրական գործընթացի ընթացքում:

Ըստ Գնահատման, մտահոգության տեղիք են տալիս հետևյալ ոլորտները. օրենսդրական գործընթացը չափազանց ֆորմալացված է, իսկ սահմանված ժամկետները՝ կարծր, օրենսդրական գործընթացի սկզբնական փուլում բավարար աշխատանքներ չեն տարվում քաղաքականության ձևավորման ուղղությամբ, քաղաքականության ձևավորման փուլում գործադիրը բավարար չափով չի խորհրդակցում շահակիցների հետ, օրենսդրական նախագծեր մշակելու գծով հատուկ պատրաստված կադրերի անբավարարությունը, օրենսդրության խտությունը, օրենսդրության գերբեռնվածությունը, օրենսդրական գործընթացում ԱԺ-ի իմաստալից դերակատարման անբավարարությունը, քաղաքացիական հասարակության հետ տարվող աշխատանքների անբավարարությունը, իրագործման պրոբլեմները, օրենքների նախապատրաստման հարցում իշխանական և ընդդիմադիր կուսակցությունների միջև համաձայնության բացակայությունը և այլն: