Միջազգային հարաբերությունների անարխիան` իր տարերքի մեջ
Միջազգային հարաբերությունները միշտ էլ լի են եղել հոխորտանքերով և արկածախնդիր վայ-առաջնորդներով, ովքեր ավելի շատ վնաս են բերել, քան բարեխղճորեն կատարել իրենց վրա դրված պարտականությունները։ Այլ կերպ ասած միջազգային շփումներում «փինաչիության» պակաս չի եղել։ Այդուհանդերձ, պարբերաբար եղել են նաև տեսլական ունեցող լիդերներ, հիմնադիր հայրեր, ովքեր ի նպաստ համամարդկային բարիքի էականորեն ազդել են պատմության ընթացքի վրա։ Գործի նման վարպետները հաճախ պատմության ասպարեզ են իջնում մեծ կատակլիզմներից հետո՝ մարդկային անմտության արդյունքները շտկելու նպատակով։ Մի դեպքում հաջողում են, մյուս դեպքում ոչ։
Ներկայիս միջազգային հարաբերություններում պակասում են հենց նման առաջնորդները, ովքեր կկարողանան իրենց տեսլականի շուրջ հավաքել երկրներին ու աշխարհը զերծ պահել անիմաստ ցնցումներից։ ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի ընթացիկ նիստում բավականին բարձր էր հոխորտանքների համեմատական ծավալը։ Քիչ են հնչեցվում կամ լայն արձագանք չեն գտնում այնպիսի գաղափարները, որոնք կարող են լայն կոնսոլիդացիայի հիմք դառնալ։
Ընդհանրապես ժամանակակից աշխարհում քիչ են լուծումները։ Վերջին տասնամյակում որևէ լուրջ միջազգային հիմնախնդիր երկարատև ու հիմնարար լուծում չի ստացել։ Ընդհակառակը, ավելացել են նորերը՝ Վրաստան, Լիբիա, Սիրիա, Ուկրաինա․․․ Նախկին որոշ հիմնախնդիրներ սառեցվել կամ մոռացվել են, որոշներն էլ նոր թափ ու դինամիկա են ստացել։ Ահաբեկչության դեմ պայքարը ծնեց «Իսլամական պետությանը», կլիմայի տաքացման դեմ ուղղված երերուն ջանքերը չկանխեցին Իրմա փոթորիկին, միգրացիայի վերաբերյալ բազմահատոր աշխատությունները անօգուտ են ծովում խեղդվող փախստականների համար... Իրանի միջուկային ծրագրի խնդիրն էր, որ կարծես լուծվել էր, բայց պարզվեց լավատեսությունը վաղաժամ էր։
Աշխարհին պակասում են իրական առաջնորդները։ Թրամփն անհույս է. «Սկզբում Ամերիկան» կարգախոսը չի կարող գրավիչ լինել բարեկեցություն ու արդարություն փնտրող միլիոնավոր մարդկանց համար։ Եվրոպան ու Եվրոպական միությունը խրոնիկական ճգնաժամերի մեջ է։ Որոշ հույսեր կապվում էին նորընտիր նախագահ Էմանուել Մակրոնի հետ, սակայն նա դեռևս չի արդարացնում հույսերը և ունի բավականին ցածր վարկանիշ հենց Ֆրանսիայում։ Որոշ քննադատներ նույնիսկ չեն խորշում նրան անվանել «ինֆանտիլ կայսր»։ Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելը դժվար հաղթանակ տարավ խորհրդարանական ընտրություններում և առաջիկա ամիսներին տարված է լինելու կոալիցիոն բանակացություններով։ Մեծ Բրիտանիան գնում է «Փոքր Անգլիա» դառնալու ճանապարհով՝ ԵՄ-ից դուրս գալու ու Շոտլանդիային ներսում պահելու բարդ բանակցությունների միջոցով։ Չինաստանն է ակտիվություն դրսևորում գլոբալ նախաձեռնություններով, ինչպես օրինակ «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» հավակնոտ ծրագիրն է։ Բայց դեռևս համաշխարհային առաջնորդության հայտ չի ներկայացնում։ Առավել հավակնոտ է ռուսական «ցարը», ում նեոկայսերական քաղաքականության երկիրը հայտնվել է ծանր տնտեսական իրավիճակում։ Ռուսական տարածաշրջանային նախաձեռնությունները պարզ փինաչիություններ են, հատկապես եվրասիականության գաղափարի կյանքի կոչման ծրագրերը։ Թուրքական հոխորտացող «սուլթանն» էլ է փորձում տարածաշրջանային առաջնորդություն ապահովել, բայց ունի «զրո հարևան առանց խնդիրների»։
Մի խոսքով, միջազգային հարաբերությունների անարխիան իր տարերքի մեջ է, իսկ «փինաչիությունն» ամենուր՝ ԱՄՆ նախագահի աշխարհագրության իմացությունից սկսած, Հարավ Կովկասյան ամենափոքր երկրում գեղեցկության մրցույթով ավարտած։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Սա քաղաքական գործընթաց է, անթույլատրելի քաղաքական որոշումներ. Թաթոյանը՝ սահմանազատման մասին
