Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հուլիսի 9-ին Եթովպիայի վարչապետը և Էրիթրեայի նախագահը համատեղ հռչկագիր ստորագրեցին, որով վերջ էր դրվում երկու երկրների միջև տասնամյակներ տևած պատերազմին։ Նախաձեռնությունը  Եթովպիայի նորընտիր վարչապետ, 41-ամյա Աբիյ Ահմեդին էր, ով փաստաթղթի ստորագրումից հետո նույնիսկ գրկախառնվեց Էրիթրեայի երկար տարիների դիկտատոր, 72-ամյա Իսայաս Աֆվերկին։ Սակայն խաղաղության հաստատմանը զուգահեռ փորձագետները մտավախություն են հայտնում, որ այն կարող է լուրջ խնդիրներ առաջացնել նախագահ Իսայասի համար, ով երկար տարիներ շահարկել է Եթովպիայից եկող վտանգը՝ իր ավտորիտարիզմը հիմնավորելու և մեծ բանակ պահելու համար։ Խաղաղությունը կարող է ճակատագրական լինել նրա կառավարման համար։

Գալով մեր տարածաշրջան՝ ակամայից զուգահեռների անցկացման ցանկություն է առաջանում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև։ Արդյո՞ք Իլհամ Ալիևը պատրաստ է խաղաղության, կարո՞ղ է ադրբեջանական ավտոկրատիան գոյատևել՝ առանց ունենալու Հայաստանը որպես թշնամի։

Բարդ հարցեր են, որոնց հստակ պատասխանը կարող է տալ միայն պատմությունը։ Իսկ ընթացիկ վիճակում պարզ է մի բան, որ Ալիևյան կլանին օդ ու ջրի նման պետք է արտաքին թշնամի թե՛ սեփական կառավարումն հիմնավորելու, թե՛ ձախողումներն արդարացնելու համար։

Երկու օր առաջ, ըստ ադրբեջանական մամուլի, արմատական կրոնականները Գյանջայում սպանել են երկու բարձրաստիճան ոստիկանի։ Եվ մեղավորներ փնտրելիս ադրբեջանական պրոպագանդան գերազանցեց ինքն իրեն՝ սպանություն կատարողներին անվանելով հայ շիաներ, ովքեր աշխատում են Իսլամական պետության համար։ Անհեթեթության հասնող նման կերպի ատելության քարոզով հնարավոր չէ երկխոսություն սկսել, էլ ուր մնաց խաղաղության հասնել։
Ավելին, վերջին շրջանում ականատես ենք ռազմական հռետորաբանության ու ուժի ցուցադրման աճին հարևան երկրում, ինչն աննկատ չի մնում ոչ՛ միջազգային հանրության, ոչ՛ Հայաստանի կողմից։

Այսօր Բրյուսելում՝ ՆԱՏՕ-ի կենտրոնակայանի մոտ կայացած ճեպազրույցի ժամանակ վարչապետ Փաշինյանը հայտարարել է, որ «Հայաստանում ժողովրդավարության առաջխաղացման և Հայաստանում ժողովրդավարական հեղափոխությունից հետո Ադրբեջանն ավելի ագրեսիվ դարձավ, և այս ագրեսիան միայն Հայաստանի դեմ չի ուղղված, դա նաև ագրեսիա է մեր տարածաշրջանում ժողովրդավարության դեմ»։ Նրա խոսքով՝ Հայաստանի մարտահրավերներից է Ադրբեջանի ոչ կառուցողական քաղաքականությունը։

Երեկ էլ Բրյուսելում Հայաստանի արտաքին գործերի նոր նախարարը առաջին անգամ հանդիպեց ադրբեջանցի գործընկերոջը։ Հանդիպումը ճանաչողական էր, որից հետո տարածված ԱԳՆ հաղորդագրություն մեջ ասվում է, որ նախարար Մնացականյանը կարևորել է խաղաղությանը նպաստող մթնոլորտի ձևավորմանը, փոխվստահության ամրապնդմանը, լարվածության նվազեցմանն ուղղված քայլերը։

Հայկական կողմերի ուղերձները պարզ են՝ խաղաղություն և ժողովրդավարություն, որը վերահաստատել է վարչապետ Փաշինյանը հուլիսի 11-ին «Կարնեգի» հետազոտական կենտրոնում ունեցած հանդիպմանը։ Նա մասնավորապես նշել է, որ «ինչպես ցանկացած այլ ժողովրդավար երկիր՝ Հայաստանը հանձնառու է ԼՂ հակամարտությունը կարգավորել բացառապես խաղաղ ճանապարհով: Այս հակամարտությունը ռազմական ճանապարհով լուծելու ցանկացած փորձ հարձակում է ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և խաղաղության վրա»։

Պարզ են նաև նախագահ Ալիևի ուղերձները՝ սպառնալիք ու պատերազմ, որը նա մշտապես վերահաստատում է, և անում է դա առանձնակի ինքնավստահությամբ, երբ կողքին է «մեծ եղբայրը», ինչպես դա արեց հուլիսի 10-ի համատեղ մամուլի ասուլիսի ընթացքում, երբ Բաքվում էր Թուրքիայի նորընտիր, բայց ոչ նոր նախագահ Էրդողանը։
Մեծ հաշվով խաղաղության հաստատումը, ԼՂ հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորումը կարող է բերել ժողովրդավարական վերափոխումների, ինչից էլ հենց վախենում է Ադրբեջանը։

Աննա Մկրտչյան, քաղաքագետ