Քաղաքական 17:40 23/04/2019 Հայաստան

Հին խնդրի նոր դրսևորումները

Ազգային ժողովի քննարկումները գնալով աչքի են ընկնում ակտիվ բանավեճերով։ Դրանք շատ հաճախ ուղեկցվում են փոխադարձ մեղադրանքներով, երբեմն էլ՝ վեր են ածվում անձնավորված բնույթի լեզվակռվի։ Պատգամավորների շփման ոճը հաճախ ոչ միայն կենցաղային է և հեռու պառլամենտական մշակույթի նորմերից, այլև պարունակում է փողոցին բնորոշ քվազի-քրեական մշակութային տարրեր։ Ասել, թե երևույթը նոր է, ճիշտ չի լինի։ Նախկինում էլ հայկական խորհրդարանական քննարկումներն աչքի են ընկել վերը նշված խնդիրներոբավ։

Գործող խորհրդարանում առավել հիշարժանն այս առումով «Իմ քայլի» ներկայացուցիչ Մխիթար Հայրապետյանի և ԼՀԿ առաջնորդ Էդմոն Մարուքյանի, ԲՀԿ ներկայացուցիչ Նաիրա Զոհրաբյանի բանավեճն էր։ Խորհրդարանական այդ էպիզոդը կարելի է վերնագրել՝  «Ո՞վ ես դու», ոչ թե այն պատճառով, որ պատգամավորները չեն ճանաչում մեկ-մեկու, այլ  որովհետև առարկայական փաստարկների բացակայության հետևանքով ստիպված են սեփական ճշմարտացիությունը հիմնավորել դիմացինի անցյալը՝ հատկապես քաղաքական կենսագրությունը կասկածի տակ առնելով։ Արդյունքում ստացվում է, որ խորհրդարանի մի մասը այնտեղ է Նիկոլ Փաշինյանի կամոք, մի ուրիշ մաս էլ՝ Գագիկ Ծառուկյանի կամոք։

Նախկինում էլ նույնն էր։ Նախորդ խորհրդարանում ևս բազմաթիվ էին մարդիկ, ովքեր ինքնուրույն չէին կարող ստանալ ցանկալի մանդատը, եթե չլիներ Վազգեն Սարգսյանի, Ռոբերտ Քոչարյանի կամ Սերժ Սարգսյանի կամքը։ Մինչդեռ այսօրվա իշխանությունները, թե նախկինում, թե հիմա կրկնում են, որ «նախկին գործելաոճն այլևս անընդունելի է», և իրենք եկել են նոր քաղաքական մշակույթ ու մոտեցումներ հաստատելու։ Լոզունգների ու արդյունքների այս անհամապատասխանությունն, իհարկե, չի նշանակում, որ նորերն իրենց խոստացած փոփոխություններին անել կամք չունեն։

Խնդիրն այն է, որ քաղաքական մշակույթի փոփոխությունն ու սոցիալական նորմերի ամրապնդումը միայն ցանկության և կամքի դաշտում չեն։ Առաքել Մովսիսյանին ու Սեյրան Սարոյանին Մխիթար Հայրապետյանով և Թագուհի Ղազարյանով փոխարինելը, կամ՝ յուրաքանչյուր երկու գործչի փոխատեղումը՝ անկախ նրանց կրթական ցենզից, տարիքից, սեռից և մնացած այլ հատկանիշներից, ինքնին չի երաշխավորելու քաղաքական մշակույթի փոփոխություն։ Քաղաքականությունը բազմաշերտ երևույթ է, որտեղ բազմաթիվ օբյեկտիվ հանգամանքեր՝ ինստիտուտներ, նորմեր, ավանդույթներ կան, որոնք իրենք են «թելադրում» քաղաքական դերակատարների վարքը, անգամ եթե նրանք դա չեն գիտակցում։

Գալով Ազգային ժողովի խնդրին՝ պետք է փաստել, որ քննարկումների որակը առավելապես կապված է քաղաքական ուժերի և մասնավորապես կուսակցությունների կայացվածության հետ։ Անկախ նրանից, թե հիշատակված պատգամավորներն ի վերջո ստացան «ո՞վ ես դու» հարցի պատասխանը, թե՝ ոչ, այնուամենայնիվ լայն հանրության համար այդ հարցի արդիականությունը ինչպես եղել, այնպես էլ մնում է։ Եվ նախկին և գործող խորհրդարանում ընդգրկված, ինչպես նաև արտախորհրդարանական կուսակցություններն ունեն կայանալու և խաղի միասնական կանոնների պայմաններում գործունեություն ծավալելու խնդիր։

Ժողովրդավարական քաղաքական համակարգերն աչքի են ընկնում կուսակցական բարձր ինստիտուցիոնալացմամբ, որը ենթադրում է կուսակցության կառուցվածքային ամրություն, գաղափարախոսական հստակություն, սոցիալական տարբեր խմբերի շահերի հավաքագրում ու ներկայացում, քաղաքական գործիչների սոցիալիզացիա և այլն։ Փորձագետները վստահ են, որ անկախությունից ի վեր հատկապես իշխանության եկած կուսակցություններն այս հարցերում այս կամ այն կերպ թերացել են։ Ինչո՞ւ են թերացել՝ այլ հարց է։ Սակայն իրողությունը հանգեցրել է այն բանին, որ ներկայումս քաղաքական դաշտում գործող շուրջ յոթ տասնյակ կուսակցություններից եզակիններն են, որոնք քիչ թե շատ ունեն գործող մարզային կառույցներ, հետևողական են իրենց ընտրազանգվածի շահերի ներկայացման մեջ, ունեն որոշակիորեն ձևակերպված գաղափարախոսություն և ունակ են քաղաքական գործիչների դարբնոց դառնալ։

Հայաստանյան կուսակցություններին բնորոշ խնդիրներն առավել ցայտուն են դառնում հատկապես այն կուսակցությունների համար, որոնք ստանձնում են իշխանությունը, քանի որ նրանք դառնում են քաղաքական որոշումների հիմնական պատասխանատուները։ Բացառություն չէր նաև «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը, որը ևս ստանձնեց իշխանությունն՝ առանց բավարար չափով պատրաստվածության։ Դեռևս մայիսին պարզ էր, որ Նիկոլ Փաշինյանի թիմը լուրջ կադրային խնդիրներ ունի։ Բացի կադրերից, կուսակցությունը և նրա բազմաթիվ անդամներ ձևակերպված ընդհանուր գաղափարախոսության, արժեքային կողմնորոշիչների խնդիր ունեն։

Մինչդեռ հենց դավանած գաղափարախոսության շրջանակներում պետք է պարզ դառնար քաղաքական գործչի արժեհամակարգը, հասարակական կյանքի կազմակերպման մոտեցումները, անցյալի և ապագայի նկատմաբ նրա պատկերացումները։ Այդ բացը իշխանական շատ գործիչների մոտ առայժմ փոխարինվում է հեղափոխական կարգախոսներով։ Հաճախ քաղաքական գործիչներն իրենց նույնականացնում են հեղափոխության հետ, համարում հաղթանակի մի մասը կամ՝ անգամ կերտող։ Հաշվի առնելով, որ նրանցից շատերը չունեն հարուստ քաղաքական կենսագրություն, երբեմն նույնիսկ՝ աշխատանքային որոշակի փորձ, հեղափոխությունը նրանց քաղաքական միակ կապիտալն է, նրանք կան որպես քաղաքական գործիչ, քանի որ տեղի է ունեցել հեղափոխություն։ (Նույն կերպ նախկին իշխանությունների շարքերում շատ էին մարդիկ, որոնց «ես»-ի անբաժան մասը ղարաբաղյան շարժումն ու պատերազմն էր)։

Հետևաբար, այն ամենն, ինչն այս կամ այն կերպ կազդի հեղափոխության կարևորության ընկալման վրա, ուղղակիորեն ազդելու է նաև հենց այդ գործիչների և կուսակցության ունեցած քաղաքական կապիտալի վրա։

Վերոնշյալ չափանիշների լույսի ներքո՝ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը դեռևս կայացման ճանապարհ պետք է անցնի։ Ճիշտ նույն կերպ՝ ճանապարհ ունեն անցնելու նաև մնացած կուսակցությունները։ Հետևողական կուսակցաշինությունը պետք է զուգակցվի նաև անդամների՝ սեփական քաղաքական կապիտալի կուտակմամբ։ Այսպես հնարավորություն կտրվի առավել կայացած և պրոֆեսիոնալ գործիչներով ներկայանալ հասարակությանը, որն իր հերթին կապահովի նաև քաղաքական դիսկուրսի ավելի որակյալ մակարդակ։

Այսպիսով՝ քաղաքական մշակույթը փոփոխելու համար միայն ցանկությունը և կամքը բավարար չեն։ Քաղաքական մշակույթը առաջին հերթին կրում են քաղաքական գործիչները։ Որպեսզի վերջիններս լինեն ժողովրդավարական մշակույթի կրողներ, անհրաժեշտ են քաղաքական գործիչների կայացման մեխանիզմներ։ Պատմական այս փուլում առավել էֆեկտիվ մեխանիզմներից կարևորագույնը բարձր ինստիտուցիոնալ մակարդակ ունեցող կուսակցություններն են։

Հովսեփ Բաբայան, քաղաքագետ



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

10:33
Աշխարհում վնասաբեր փոստային առաքումների քանակը նվազել է, ֆիշինգային գրոհներինը՝ ավելացել. «Կասպերսկի»
Գլոբալ փոստային տրաֆիկում սպամի միջին մասնաբաժինը 2023-ին նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանի համեմատ նվազել է 3,03 տ.կ.-ով և կազմել 45,60%: 2022-ին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:17
Եթե ճիշտ եմ հասկանում, «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունը չի գրանցվել, որպեսզի քվորում չլինի. Ռուբինյան
Այսօր մեկնարկում է Ազգային ժողովի հերթական քառօրյան։ Սակայն քվորում չլինելու պատճառով, նիստը քիչ ուշ մեկնարկեց։ Նախ գրանցվեց 47 պատգամավոր,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:11
Միքայել Վարդանյանը Մասիսին նվիրել է 117 մլն դրամ արժողությամբ աղբահավաք մեքենաներ և 230 աղբաման
Մասիս խոշորացված համայնքում աղբահանության խնդիրն ամբողջությամբ կլուծվի: Բարերար Միքայել Վարդանյանը համայնքին նվիրել է աղբատար մեքենա,...
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Մարդը ոնց կարող է նման սարսափելի մտքեր ունենա. Ալեքսանդր Չաուշյանը Կոնսերվատորիան տեղափոխելու մասին
«Ինձ համար շատ բարդ է հասկանալ, թե մարդը ոնց կարող է նման սարսափելի մտքեր ունենա։ Հետաքրքիր է՝ այդ մարդն ինչ է կերել, խմել, կամ միգուցե...
Աղբյուր` Panorama.am
09:50
Դիլիջանի ոլորանները փակ են բեռնատարների համար
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ։ Փակ են Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
09:47
«Ժողովուրդ». Փաշինյանի այցին հնարավոր է հաջորդի Շիրակի մարզպետ Մուշեղ Մուրադյանի պաշտոնանկությունը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ այս շաբաթվա վերջին Նիկոլ Փաշինյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:45
«Փաստ». «Փողի խնդիր չունեն», բայց գնում են հարկերը և տուրքերը բարձրացնելու կամ նորերը սահմանելու ճանապարհով
«Փաստ» թերթը գրում է. «Դեռ նախորդ տարվանից փորձագետները պնդում էին, որ Հայաստանի իշխանությունները գնալու են հարկերը և...
Աղբյուր` Panorama.am
09:44
«Հրապարակ». ՀՀ իշխանությունը կփորձի՞ հետայսու աշխատել Արցախի ՀԿ սեկտորի հետ
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Արցախի ՀԿ սեկտորի ակտիվիստները մարտի 20-ին հանրահավաք են անելու Օպերայի հրապարակում։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
«Ժողովուրդ». Ազգային ժողովը պատրաստ է և՛ ԱԺ բացօթյա սրճարանի համար գրեթե նույնքան վճարել, և՛ օրացույցների և օրագրերի համար
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է. «Ուսումնասիրելով Ազգային ժողովի 2024 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:41
«Փաստ». Փաշինյանը բավական այլայլված է եղել ու նեղված
«Փաստ» թերթը գրում է. «Երեկ Նիկոլ Փաշինյանն այցելել է Ոսկեպար և, ինչպես տեղեկանում ենք պաշտոնական հաղորդագրությունից,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:38
Էդգար Ղազարյան. Իջևանցիներին պետք է փրկել իջևանցիներից
Քաղաքական-հասարակական գործիչ Էդգար Ղազարյանը գրում է. «2022 թվականի օգոստոսին Արցախի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների...
Աղբյուր` Panorama.am
09:32
Թուրքիայի արտգործնախարարը բացառում է 2024թվականին ուկրաինական հակամարտության կարգավորումը
Թուրքիայի արտգործնախարար Հաքան Ֆիդանը CNN Turk-ին տված հարցազրույցում ասել է, որ այս տարի Ուկրաինայում հակամարտությունը կարգավորելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:32
«Ժողովուրդ». Փաշինյանի այցին հնարավոր է հաջորդի Շիրակի մարզպետ Մուշեղ Մուրադյանի պաշտոնանկությունը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ այս շաբաթվա վերջին Նիկոլ Փաշինյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:30
«Հրապարակ». Եվրադիտորդներին տրվող անձեռնմխելիությունից Հայաստանում անգամ երկրի ղեկավարներն ու պատգամավորները չունեն
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ ՔՊ խմբակցությունը մեկուկես ժամանոց նիստ է արել՝ ԱԺ այսօրվա նիստից առաջ քննարկելու...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Ողբերգական պատահար Սիսիան-Գորիս ավտոճանապարհին
Մարտի 19-ին, ժամը 05:40-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Սիսիանի օդանավակայանի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:21
«Փաստ». Խնդիր է դրվել ձևավորել ուժեղ քաղաքական բևեռ` որպես գործող քաղաքական համակարգին իրական այլընտրանք
«Փաստ» թերթը գրում է. «Մեր ունեցած տեղեկություններով, կիրակի օրը Երևանի «Գոլդեն Թուլիփ» հյուրանոցում փակ,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
«Ժողովուրդ». Փաշինյանը վրդովվել է ու կտրուկ արձագանքել է, թե ամեն մարդ իր գործով պետք է զբաղվի, այդ հարցերը Պապիկյանի տիրույթում չեն
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Երեկ հայտնի դարձավ, որ Տավուշի գյուղերի հանձման մասին թեժ խոսակցությունների ֆոնին Նիկոլ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:15
«Հրապարակ». ՆԳՆ-ն 89 հատ ժամացույցների համար վճարել է 10 մլն 786 հազար դրամ
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Ներքին գործերի նախարարությունը 89 հատ թանկարժեք ժամացույց է գնել, որոնցից 45 հատից...
Աղբյուր` Panorama.am
09:14
Մարտի 19-ին դոլարն էժանացել է, ռուբլին և եվրոն՝ արժևորվել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ մարտի 19-ին ժամը 09:05-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում է 399.33 դրամ՝ էժանանալով 0.23 դրամով։ Ըստ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:13
«Փաստ». Որևէ պաշտոնյա իրավասու չէ միանձնյա որոշել, թե որն է ՀՀ տարածքը
«Փաստ» թերթը գրում է. «Կիրակի օրը «Հայաքվե» նախաձեռնության ներկայացուցիչները այցելել են Տավուշի սահմանագիծ,...
Աղբյուր` Panorama.am
09:09
«Ժողովուրդ». «Իմ քայլը» բարեգործական հիմնադրամի դեպքում 277.5 միլիոն դրամից 99.7 միլիոնը աշխատավարձ է
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Մարդկությանը հայտնի բոլոր բարեգործական հիմնադրամների շնորհները ուղղվում են տարբեր կարիքավոր...
Աղբյուր` Panorama.am
09:05
«Հրապարակ». Փաշինյանն ու իր խմբակը իրականում չեն պատրաստվում խզել ՌԴ-ի հետ որևէ միջպետական պայմանագիր
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Չնայած Նիկոլ Փաշինյանն ու իր խմբակն արդեն մի քանի տարի է՝ Ռուսաստանի դեմ քարոզչական արշավ են...
Աղբյուր` Panorama.am
09:03
«Ժողովուրդ». Վարչապետի և ԱԺ նախագահի եղբայրները բիզնեսմեններ են. Փաշինյանը խաբել է
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «2018 թվականի հուլիսի 20-ին տված մամուլի ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հրապարակավ խոստացավ....
Աղբյուր` Panorama.am
08:58
Ղամբարյան. Պետք է հիշել ԲԴԽ անդամների անունները, ովքեր կողմ քվեարկեցին Բորիսին կալանավորելու միջնորդությանը
Բորիս Բախշիյանը նշանակվել է Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ․․․ դատարանի դատավոր։ Այս մասին գրում է իրավաբանական գիտությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
08:53
Երևանի, Գեղարքունիքի բազմաթիվ հասցեներում լույս չի լինի
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ մարտի 19-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:20
Իմ կարծիքով, Փաշինյանն անկեղծ սիրում է ադրբեջանցիներին. ավելի շատ՝ քան հայերին. Արամ Պետրոսյան
«Ոսկեպարում է գտնվում հայկական եկեղեցի, որը 7-րդ դարի կոթող է: 7-րդ դարում այս տարածաշրջանում թուրքական ներկայություն չի եղել, դրանից...
Աղբյուր` Panorama.am
23:09
Քաղաքացին հարցնում է ԱՆ-ին՝ ով պետք է այս դեղի դեղատոմսը գրի
«Արմաշ» գյուղական համայնքների աջակցման և զարգացման կենտրոն»-ի նախագահ Տիգրան Մաթևոսյանը գրում է. «ՀՀ առողջապահության...
Աղբյուր` Panorama.am
22:49
Փաշինյանը անձամբ է վարել ՀՀ գյուղեր հանձնելու բանակցությունները Տավուշի մարզում
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը մտնում է գործնական փուլ՝ այսօր Տավուշում ասել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը:...
Աղբյուր` Panorama.am
22:30
Հայաստանի և Մալթայի արտաքին գերատեսչությունների միջև կայացել են քաղաքական խորհրդակցություններ
ՀՀ ԱԳՆ-ից հայտնում են. «Մարտի 18-ին Վալետայում ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալ Պարույր Հովհաննիսյանի և Մալթայի Հանրապետության ԱԳ նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
22:12
«КамАЗ»-ը վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին և բախվել «Hyundai»-ին
Այսօր՝ մարտի 18-ին, վրաերթ-ավտովթար է տեղի ունեցել Երևանում։ Ժամը 15։50-ի սահմաններում Իսակովի պողոտայում՝ ռուսական եկեղեցու դիմաց, 55-ամյա...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Երևանի ծառերի գրեթե կեսը կորցրել կամ կորցնում է իր կենսունակությունը. Բեգոյան
12:15 18/03/2024

Երևանի ծառերի գրեթե կեսը կորցրել կամ կորցնում է իր կենսունակությունը. Բեգոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}