Ձեր վստահելի աղբյուրը

Արդեն մեկ տարի ասում ենք՝ Փաշինյանը զոմբիացրել է 884 864 հայաստանցու  և ընտրություններում ստացել է նրանց ձայները։ Այսինքն՝ համարում ենք նրան մեծն պոպուլիստ ու մանիպուլյատոր։ Բայց եթե մի փոքր այլ  դիտանկյունով նայենք՝  ամենաիսկական զոմբին ինքն է ։ Տեսեք, ի՜նչ լավ է քանդում իր հայրենիքը։ Ախր, ոչ մի խելամիտ քաղաքացի սեփական կամքով այսքան թշնամաբար չի  վերաբերվի իր երկրին, եթե զոմբիացված չլինի։ Ավելին, դատելով նրա  արդեն սովորական դարձած  հակասականությունից՝ խոսքի, գործի,  նախապատվությունների և այլնի, ակամա միտք է ծագում, որ նրա ներաշխարհի վրա ազդեցություն է գործվում ոչ միայն մեկ  կենտրոնից։ Նպատակն իհարկե մեկն է՝ կործանելՀայաստանը,  պարզապես տարբեր են ճանապարներն ու մեթոդներն։ Եթե որևէ մեկը կհանդգնի ինձ մեղադրել վարչապետի աթոռը զբաղեցրած անձին վիրավորելու համար, ապա պետք է ասեմ, որ ընտրում եմ ամենից մեղմ բնորոշումները Հայաստանն  ու Արցախը գիտակցաբար պառակտողի և թուլացնողի, հանրության մեջ երկպառակություն սերմանողի և այն հետևողականորեն  խորացնողի, Հայաստանը  Սորոսի ու չգիտեմ էլ ում  պարտադրած  հայեցակարգ-ճանապարհային քարտեզներով տանողի նկատմամբ։ 

Նշված կետերից կոնկրետ մեկի՝ հայաստանցի -ղարաբաղցի   բաժանման դեպքում զոմբիացնողի անձը կասկած չի հարուցում։ Նա  ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր -Պետրոսյանն է, ով 1997-ի սեպտեմբերին հրապարակ նետեց խայտառակ այն թեզը՝  «որ քանի դեռ Ղարաբաղի հարցը լուծված չէ, հնարավոր չէ հաջողության հասնել տնտեսական զարգացման մեջ, որ երկիրն ապագա չունի» (Ռ․Քոչարյան, «Կյանք և ազատություն», էջ 274): Այդ ժամանակ թվում էր, թե «Սերգո՛ ջան, լավ չես ապրելու, մինչև Ղարաբաղի հարցը չլուծվի» արտահայտությունն ընդամենը լրագրողի  հարցի գեղարվեստորեն պատասխան էր։ Դժվար էր կանխատեսել, թե ինչ  հետևողականությամբ է տասնամյա ինքնամեկուսացման շրջանում այդ թույնը  ներարկվելու հանրության մշտադժգոհ շերտի շրջանում։ Ինչպե՞ս  և ինչո՞ւ չզգացինք բեկումնային այն պահը, երբ ժողովրդի գիտակցության մեջ  արցախյան ազատամարտում հաղթած ղարաբաղցին դարձավ Հայաստանը «հաստահարող» ղարաբաղցի։ Կատարվեց դա մեր աչքի առաջ, բայց քանի որ պետական մակարդակով Հայաստան-Արցախ կապն իրոք ամուր ու անխաթար էր, բաժանումը մնում էր  կենցաղային փոխհարաբերությունների դաշտում։ 

Ապրիլյան քառօրյան ցույց տվեց այդ մտայնության մակերսայնությունը, որովհետև հաղթանակը հայինն էր՝ առանց գյումրեցի-երևանցի-արցախցի տարանջատման։ Դրանից հետո թվում էր, թե արդեն  հայկական սովորական տեղայնասիրության դաշտում է գտնվում հայաստանցի-ղարաբաղցի բաժանումը, ճիշտ ինչպես գյումրեցի-վանաձորցի, ապարանցի-երևանցի, կապանցի-գորիսեցի․․․ Թվում էր՝ այդպես էլ կմնար։ Բայց չէ՛, ժամանակը ցույց տվեց, որ 2018-ի  հեղաշրջման ծածուկ նպատակներից մեկն էլ հայկական երկու պետություններն իրարից բաժանելն է։ Փաշինյանի և իր իշխանության կողմից ավելի կոշտ դրսևորումներ ստացած  հայաստանցի-ղարաբաղցի պառակտման լևոնական բանաձևը տխուր արդյունքներ է տալիս՝ ազգային համընդհանուր պառակտման միտումներով։ Փաշինյանն իրեն իրավունք է վերապահում շանտաժի լեզվով խոսել արցախյան իշխանությունների հետ, որոնց  դեպքում հանգիստ կարող ենք  օգտագործել  քաղաքական էլիտա բնորոշումը,  ի տարբերություն իր թիմի ու կուսակիցների, որոնց երկու կյանք էլ չի բավականացնի պետության շահ հասկացությունն ըմբռնելու համար։

Հայաստանի իշխանությունների կողմից  անհարգալից բազմաթիվ դրսևորումներից անդադառնանք միայն մեկին։ Մայիսի 18-ին դատավոր Դավիթ Գրիգորյանը  հիմք ընդունելով  Արցախի գործող և նախկին նախագահներ Բակո Սահակյանի և Արկադի Ղուկասյանի երաշխավորությունը՝ փոխեց Արցախի առաջին  և ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոց կալանքը․․․

Այսքա՜ն նախագահ մեկ վայրում, և տղամարդկային, մարտական ընկերության իրական հաստատում։  Ողջամիտ որևէ մեկը վայրկյան անգամ չի կասկածի, որ Քոչարյանը կարող է գետնով տալ իր ու իր ընկերների պատիվը և խոչընդոտել  անգամ կարած-կարկատած  այս քրեական գործին։

Բայց չէ՜, պարզվում է, որ կա ոչ թե սահմանադրությամբ, այլ ռիսկերի գնահատման կենտրոնի «եթե»-ներով առաջնորդվող ՀՀ դատախազություն, որը վերին կամք-կապրիզին դեմ գնալու ուժ չունենալով ՝ կասկածի տակ է դնում երեք նախագահների խոսքը, և օրենքի խախտումներով բողոքարկում է վճիռը։  Բողոքարկման իրավական անթույլատրելիությունը մանրամասն պարզաբանել են  Ռ․Քոչարյանի  փաստաբանները, որոնց բարձր պրոֆեսիոնալիզմը կասկածի տակ չեն դնում անգամ նրանց ընդդիմախոսները։ Կա նաև այս բողոքարկման բարոյական տաբուն, որը հաշվի չառան դատախազները՝ Արթուր Դավթյանի գլխավորությամբ։ Արցախի երկու նախագահները պատահական անձինք չեն, նրանց միասնական երաշխավորությունն էլ սոսկ երկու քաղաքացու  ստորագրություն չի․․․ մի ամբողջ պետություն է երաշխավոր կանգնում հանիրավի զրպարտված իր հերոսին։ Աշխարհում քանի՞  նման դեպք գիտեն սեփական փոքրոգության նեղլիկ դիտանցքից երևույթներն ընկալող մարդիկ, տվյալ դեպքում Փաշինյան Նիկոլը  և  Դավթյան Արթուրը։ Ի՞նչ բարոյական իրավունք ունեն նրանք  չվստահել Արցախի գործող ու նախկին նախագահներին՝  չհարգելով նրանց  գրավոր երաշխավորագիրը, ի՞նչ բարոյական իրավունք ունեն չհարգել  ԼՂՀ  առաջին և ՀՀ երկրորդ նախագահին՝ չվստահելով նրա պարկեշտությանն ու խոսքի ուժին․․․ Միայն  ապազգային մտածողություն ունեցողն է ընդունակ սրան։ 

Իսկ  գլխավոր դատախազը չի՞ մտածում, որ վարչապետը  հանգիստ կարող է հետ կանգնել իր հրահանգներից, ինչպես օրինակ հունիսի 12-ի դատական  նիստում իր ներկայացուցչի միջոցով՝ պահին ձեռնտու  ձևով մեկնաբանեց իր խոսքերը (Ռ․Քոչարյանն ընդդեմ Ն․Փաշինյանի նիստում)։  Ով չգիտե, որ անգամ երեք  րոպեանոց  ելույթում է միանգամայն հակասական  խոսքեր հնչեցնում վարչապետը։ Դատախազն էլ անկասկած գիտե, բայց երևի  մտածում է, որ ինքն ապահովագրված է «քցված լինելուց»։ Ժամանակը ցույց կտա։ Ասենք  դատախազն էլ իր հերթին պատասխանատվությունը փոխանցեց դատավոր Արմեն Դանիելյանին։ Եվ հիմա դատավորի   խղճին է թողնված  օրենքին հակասող հրահանգի և Հայաստան-Արցախ միասնությունը հաստատող  երաշխավորագրի միջև ընտրություն կատարելու պատասխանատվությունը։  Վաղուց արդեն պարզ է, որ կալանքի հետ կապված այս հերթական բողոքը  մեկ հոգու հիվանդագին կապրիզների շարքից  է, և շատ քիչ առնչություններ ունի օրենք-օրինականության  հետ։ Հիմա  ի՞ նչ կնախընտրի դատավոր Դանիելյանը՝  կայրի  Հայաստան-Արցախ հերթական կամուրջը, թե՞ կառաջնորդվի օրենքով։ Կա նաև երրորդ տարբերակը՝ ինքնաբացարկի միջնորդությունն ընդունել  այն հիմքով, որ դատավարության կողմերից մեկը հիմնավոր կակածներ է հայտնում դատավորի  անաչառության առումով։ Երբ օրեր առաջ  մեղադրող կողմն անվստահություն հայտնեց  Վերաքննիչ քրեական դատարանի նախագահ Վազգեն Ռշտունուն, նա ինքանբացարկ հայտնեց։ Արմեն Դանիելյանին ներկայացվում են անհամեմատ խորը կասկածներ․․․ Չափազանց մեծ կլինի նրա պատասխանատվությունը, եթե չկարողանա խելամիտ, այլ ոչ թե կարճմիտ որոշում կայանցնել։ Սա այն դեպքերից է, երբ դատավորի քննության առարկան հենց  ինքն է, իր անցյալը, ներկան ու ապագան։

Ինչ վերաբերում է հայաստանցի-ղարաբաղցի լևոնա-նիկոլական մտայնության, ապա ինչպես ԼՏՊ-ի ոտքը գերանին կպավ այդ հարցում, նույնն էլ կլինի իր հոգեորդու դեպքում, քանի որ օրհասի առաջին իսկ վայրկյաններից միանում է հայի ինքնապաշտպանական բնազդը, և միևնույն բախտին են արժանանում թշնամին ու դավաճանը։

Լիա Իվանյան, հրապարակախոս