Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ 10 մլն ծառ տնկելու մասին հայտարարությանն անմիջապես պետք է հաջորդեն նախապատրաստական, հողի պատրաստման ու մոբիլիզացման աշխատանքները, հակառակ դեպքում այն կմնա որպես բարի ցանկություն։

Panorama.am-ի հետ զրույցում «Զանգեզուր» կենսոլորտային համալիրի նախկին գլխավոր անտառագետ, Մեղրու անտառտնտեսության նախկին տնօրեն, անտառագետ-դենդրոլոգ Գևորգ Մարգարյանը նշում է, նման ծավալի աշխատանքների իրականացման համար անհրաժեշտ են լուրջ մասնագետներ, ֆինանսական ռեսուրսներ։

«10 մլն ծառ տնկելն այդքան հեշտ գործ չէ։ Դրա համար հազար ու մի բան է պետք, էլ չեմ ասում տնտեսական ու ֆինանսական միջոցները, գործիքները։ Ամեն բան պետք է հաշվի առնել՝ հա՞րթ տեղերում են տնկելու, թե՞ք լանջերին, տեխնիկայո՞վ, թե՞ ձեռքով։ Դժվար բան է, բայց եթե նախկին անտառաբույծները վերականգնվեն իրենց աշխատանքին, եթե հողի պատրաստումը ճիշտ կատարեն, ագրոտեխնիկան ճիշտ կատարեն, գուցե հաջողեն»,-ասում է դենդրոլոգը։

Անտառածածկ տարածքներն ընդարձակելը  լավ գաղափար է, սակայն, մասնագետը կասկածում է, որ համապատասխան պետական մարմիններն ի վիճակի են այն կյանքի կոչել։

«Խելքս բան չի կտրում։ Մասնագետներ չկան, իրենց գործին սրտացավ մարդիկ չեն։  Հանրապետությունում հինգ-վեց դենդրոլոգ է մնացել, ոչ ոք չի ուզում սովորել այդ մասնագիտությամբ, դենդրոլոգներին տեղ չեն տալիս, քացով խփում են, ջարդում, գցում դեն»,-նեղսրտում է Մարգարյանը։

Մասնագետների խնդրից առավել մտահոգիչ է տնկանյութի հարցը։

«Ինձ թվում է՝ այսօր Հայաստանում 10 մլն տնկանյութ չկա, միգուցե նման թիվ կարողանան ստանալ, եթե ներառեն գյուղացիական տնտեսությունների աճեցրած խնձորի, տանձի տնկիները,  խաղողի արմատակալները»,-ասում է նա՝ չբացառելով տնկիների ներկրման հնարավորությունը։

Տարիներ շարունակ իրականացվող ծառատունկերի արդյունքները շոշափելի չեն, դրանց շնորհիվ անտառածածկ տարածքները չավելացան։ Մասնագետը հիշեցնում է՝ ծառը տնկելուց հետո խնամք է ուզում։

«Կներեք, նման համեմատություն եմ անում։ Յուրաքանչյուր կին կարող է երեխա ունենալ, բայց այդ երեխային պետք է խնամել, կերակրել, փաղաքշել, որ մեծանա, մարդ դառնա։ Հենց վաղվանից պետք է սկսել հողի պատրաստումը։ Թող տնկի չլինի, մի փոսի մեջ 5-6 կաղին լինի, դա որ ծլեց, արմատը խորացավ, նրա դեմը խաղ չկա։ Բայց խնամք է պետք»,-նշում է նա։

Անտառագետն ափսոսանքով նշում է, որ տարիներ շարունակ տարբեր ծրագրերի շրջանակում տնկված  ծառերն այդ խնամքի բացակայության պայամաններում երկար կյանք չեն ունեցել։

«Ճամփի կողքերը տնկել են, երեք ամիս հետո չորացել է։ Կամ Մեղրիում՝ Շվանիձորի սարում 20 հա վայրի տանձ, խնձոր տնկեցին, երկու տարվա խնամքի գումարը տվեցին, երրորդ տարում չտվեցին։ Նորատունկ անտառի շնչելու համար 4-5 տարի պետք է ֆինանսական միջոցներ ներդրվեն, պատասխանատու լինեն կպչողականության համար, ագրոտեխնիկան ճիշտ պետք է իրականացվի։ Եթե լավ մասնագետներ լինեն գործի գլխին, հնարավոր է դրական արդյունք, թե չէ տականքներին բերել են դրել ազգային պարկի, կենսոլորտային համալիրի տնօրեն, անտառտնտեսության ղեկավարներ։ Ո՞ւմ  էպետք Ագրարային համալսարանի անտառագիտության ֆալուկտետը, որ ոչ մի անտառագետի աշխատանք չեն տվել, ոչ մի մասնագետ բնապահպանության համակարգում չի աշխատում»,-զայրանում է դենդրոլոգը։

Հարցին, եթե իրեն այդ աշխատանքներում ներգրավվելու առաջարկ լինի, կհամաձայնի՞, Գ. Մարգարյանը պատասխանում է՝ ինքը պահանջկոտ է, իր պես մասնագետւ հետ աշխատելը շատերին ձեռ չի տալիս։

«Ես պահանջող եմ, ստեղծող եմ, անող եմ, իմ քունը չի տանում, երբ մի բան այնպես չէ։  Ես փողը վերցնե՞մ, ծառը դնեմ հողի մեջ, փչանա, վաղը մյուս օրն էլ գնամ դատարա՞ն։ Որպես խորհրդատու մասնագետ կօգնեմ»,-ասում է նա։

Ինչ վերաբերում է ոռոգման համակարգին, ապա մասնագետը նշում է՝ մասնագիտական ճիշտ աշխատանքների դեպքում անջրդի հողում էլ կարելի է անտառ ստեղծել, իր փորձն  է վկայակոչում.

«Ես 70 հա անտառ եմ փոխադրել անտառի շարքն անջրդի պայմաններում, եկեք, Մեղրիում ցույց տամ։ Ժողովուրդը գիտի, առանց ոռոգման համակարգի։ Ձև կա, չափ կա, կանոն կա։ Հո այդպե՞ս չէ»։