«Աղբ վերամշակող» թափառող շների մասին
Եվրոպական շատ երկրներում, ինչպես նաև Կանադայում և ԱՄՆ-ում թափառող կենդանիների խնդիրը արմատապես լուծվել է. Փողոցներում թափառող կենդանի պարզապես չկա: Թափառող կենդանիները խնդիրը լուծված է նաև մերձբալթյան երկրներում՝ Լիտվիա, Լատվիա, Էստոնիա: Իսկ ահա ասիական կամ աֆրիկյան երկրներում խնդիրը սուր արտահայտված է:
Ինչ վերաբերում է հետխորհրդային երկրներին, ապա այստեղ էլ խնդիրը կամ առհասարակ լուծված չէ, կամ էլ մասամբ է լուծված: Այս երկրների շարքում են նաև Հայաստանն ու Վրաստանը:
Իսկ ինչպե՞ս են լուծել խնդիրը զարգացած երկրները:
«Փրո Փոուզ» կենդանիների բարեկեցության ԲԿ-ի հայաստանյան ներկայացուցիչ Նարե Արամյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ թափառող կենդանիների զանգվածային ստերջումը գրագետ մոտեցում է, սակայն միայն դա բավարար չէ:
«Եթե վերցնենք Հայաստանին համաչափ զարգացող երկրների օրինակները, որտեղ լուծվել է թափառող կենդանիների խնդիրը, օրինակ ՝ Սլովենիայում, Իսրայելում և այլն, ապա զանգվածային ստերջացման և վերադարձի ծրագրերին զուգահեռ, բնականաբար, կատարվել են այլ աշխատանքներ ևս, առանց որոնց ստերջացումն ուղղակի անիմաստ կդառնար:
Այսինքն՝ եթե մենք չունենք տնային պայմաններում պահվող ընտանի կենդանիների հաշվառում և ստերջացում, եթե մենք չունենք բուծողների արտոնագրում և վերահսկում, եթե չեն արգելվում ասենք շնամարտերը,... ապա թափառող կենդանիների զանգվածային ստերջացումը օգտավետ լինել չի կարող:
Այսինքն՝ երկրներում որտեղ չկան թափառող կենդանիներ, գլխաքանակի տեսանկյունից այնպես են լուծել խնդիրը, որ ոչ մի շուն դուրս չի նետվում և նորերը չեն ծնվում »,- ասաց Արամյանը:
Իհարկե հանրային անվտանգության և առողջապահության տեսանկյունից թափառող կենդանիների ստերջացումն ու պատվաստումը պարտադիր ծրագրեր են, սակայն խնդիրն արմատապես լուծելու համար դա էլ բավարար չէ: Խնդրի լուծումը պահանջում է համակարգային մոտեցում:
Հայաստանում թափառող շների ստերջացում կատարվում է հիմնականում Երևանում:
Երևանից դուրս մի քանի քաղաքներում՝ Էջմիածին, Մասիս... ստերջացում կատարվել է մասամբ։
Կենդանապաշտպանի դիտարկմամբ ՝ սա նշանակում է, որ չստերջացված շների հոսքը դեպի Երևան անխուսափելի է, քանի որ այստեղ է կերի հիմնական բազան: Բայց սա էլ խնդիրներից մեկն է:
Կենդանապաշտպանը նշեց բաներ, որոնք մտահոգվելու տեղիք են տալիս:
«Այս պահին երազել, որ մեր երկրում արմատապես կարող է լուծվել թափառող կենդանիների խնդիրը, հուսախաբություն կլինի: Աղբի ամբողջական վերամշակման և ամբողջական ոչնչացման որևէ ռեալ մեխանիզմ չի գործում, թափառող շների իսպառ վերացումը կլինի ճակատագրական: Մենք կունենանք առնետների գլխաքանակի կտրուկ աճ, քանի որ միայն շներն ու առնետներն են նեխած սննդի ոչնչացման պատասխանատուն: Մենք պետք է հասկանանք, թե քանի գլխաքանակի առկայությունն է արդյունավետ Երևանի համար և այս ուղղությամբ աշխատանքներ տանենք»,- ասաց Նարե Արամյանը:
Եթե այսպես մտածեն նաև քաղաքապետարանում՝ դիտարկեն շներին որպես աղբի «վերամշակող», կամ առնետներին այլընտրանք, ապա թափառող շների հարցը կարող է և չլուծվի։
Լուծման տարբերակներից խոսելիս ԳԱԱ կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոնի գիտաշխատող, կենդանաբան Գոռ Քալոյանը panorama.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ Հայաստանում թափառող կենդանիների խնդրի լուծումը հնարավոր է, եթե ստեղծվի մասնագիտական հանձնաժողով:
«Պետք է մասնագիտական հանձնաժողով ստեղծել, որպեսզի մասնագետների խորհուրդներով հնարավոր լինի լուծել խնդիրը: Օրինակ՝ եթե տեսակն ագրեսիվ է, ապա պետք է պահել հատուկ կացարաններում, իսկ եթե հանգիստ վարք ունի ՝ բաց թողնել և այլ լուծումներ»,-ասաց Քալոյանը:
Ընդհանուր առմամբ, վերը նշված խնդիրների լուծման ուղղությամբ, Կառավարությունը որևէ շոշափելի քայլեր դեռևս չի արել: Մասնավորապես՝ մինչ օրս չունենք Հայաստանում թափառող կենդանիների խնդրի լուծմանը միտված ոչ հայեցակարգ և ոչ էլ ռազմավարական ծրագիր։
Այս համատեքստում նշենք նաև, որ դեռևս չունենք օրենսդրական դաշտ, որը կկարգավորի կենդանիների նկատմամբ պատասխանատու վերաբերումքի ոլորտը, խոսքը ՝ նրանց նկատմամբ դաժան վերաբերմունք դրսևորելու պատժի մասին չէ:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ոստիկանները Բագրատ Սրբազանին և ԱԺ պատգամավորներին թույլ չեն տալիս մուտք գործել Կիրանց