Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՔՊ-ական, ԱԺ Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնը զբաղեցնող Էդուարդ Աղաջանյանը շաբաթ օրը hայտարարեց՝  Հայաստանն այլևս չունի հնարավորություն և ռեսուրս՝ ապահովելու Արցախի ժողովրդի իրավունքները, ազատությունները, այդ թվում՝ անվտանգությունը։

Հայաստանի իշխանության այս քաղաքականության, պատճառների ու հայտարարության հետևանքների մասին Panorama.am-ը  զրուցել է քաղաքական տեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանի հետ։

Panorama.am-Պարոն Հակոբյան, ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ նման հայտարարությունը։ Հայտարարությա՞մբ են դառնում Արցախի ժողովրդի երաշխավոր, ապա մեկ հայտարարությամբ հրաժարվում այդ պարտավարությունից։

Վիգեն Հակոբյան-Գիտե՞ք, Էդուարդ Աղաջանյանը դիվանգիտականից քաղաքական լեզու տեղափոխեց այն հայտարարությունը, որն ընդունել էին Պրահայում։ Այնտեղ այդ մասին հայտարարվեց դիվանագիտական լեզվով՝ տարբերակներ թողելով մեկնաբանության համար։ Աղաջանյանը քաղաքական լեզվով հայտարարեց այդ մասին, եթե իհարկե կարելի է այս իշխանությանը որակել որպես քաղաքական դասի ներկայացուցիչ։ Նա սղագրեց, թե ինչ համաձայնության են եկել Պրահայում, արձանագրվեց իրավիճակը, որի մասին գիտեինք կամ կռահում էինք։ Խոսքն իհարկե այն մարդկանց մասին է, որոնք հետաքրքրվում են արցախյան խնդրով, Հայաստանի անվտանգությամբ, Հայաստանի ներքին ու քաղաքական կյանքով։ Արձանագրվեց, որ Հայաստանը ձեռքերը լվացել է Արցախից։ Եթե անկեղծ լինենք, ապա պատերազմից հետո հասկանալի էր, որ Հայաստանն այլևս Արցախի անվտանգության երաշխավորը չէ, լավագույն դեպքում կարելի  է ասել, որ Հայաստանն Արցախի սոցիալ-տնտեսական որոշ հարցերի լուծման աջակիցն էր, բայց ոչ անվտանգային խնդրի։ Հիմա արձանագրվեց, որ Հայաստանն առանձնապես ցանկություն էլ չունի այդ երաշխավորը լինելու։ Փաստացի ասվեց, որ Արցախը պետք է իր անվտանգության նոր երաշխավոր գտնի։

Panorama.am-Այդ նույն հարցազրույցում ասվեց, որ Արցախի ժողովրդի անվտանգության երաշխավորը ռուսական խաղաղապահ զորախումբն է։
Վիգեն Հակոբյան-Այո, ըստ էության, հայտարարվեց, որ Արցախն իր համար նոր երաշխավոր պետք է գտնի, բայց ռուս խաղաղապահ կոնտինգենտը , ապրիորի, ժամանակավոր երաշխավորն է, խոսքը վերաբերում է լավագույն դեպքում մինչև 2025 թվականը։ Հիշեցնեմ, որ կոնտինգենտը մինչ այսօր նման մանդատ էլ չունի, Ադրբեջանը նման մանդատ չի տալիս, ամեն ինչ հիմնվում է նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության վրա։

Panorama.am-Ձեր կարծիքով, իրադարաձություններն Արցախում ինչպե՞ս կզարգանան։ Խոսակցությունների մակարդակում նշվում է հանրաքվեի միջոցով Ռուսաստանին միանալու հնարավորության մասին։
Վիգեն Հակոբյան-Արցախն ընտրության առջև է կանգնած. կամ լինել Ադրբեջանի կազմում, որին դրդում է նաև Հայաստանի իշխանությունն իր գործողություններով ու ձեռքերը լվանալով կամ գտնել մշտական այլ երաշխավոր՝ կլինի Ռուսաստանը, Ֆրանսիան, թե ԱՄՆ-ն, քննարկման հարց է։ Պարզ է, Արցախը, որ հիմա գտնվում է  ռուս խաղաղապահ ուժերի հովանու ներքո, ամենայն հավանականությամբ հանգրվաներ փնտրելիս կարող է դիտարկել նաև այդ տարբերակը։ Նրանք փորձելու են ոչ թե հայտնվել ցեղասպանվելու վտանգի առաջ, որը ենթադրում է Ադրբեջանի կազմում լինելը, Ադրբեջանի ու Թուրքիայի սրի տակ ապրելը, այլ իրենց համար ավելի վստահելի երաշխավոր ընտրել, չի բացառվում ու գուցե նաև տրամաբանական է, որ դա լինի Ռուսաստանը։  Չեմ բացառում, որ Արցախում շուտով կսկսեն ավելի ակտիվ գործընթացներ, որոնք ուղղված կլինեն Ռուսաստանի հետ ինտեգրմանը։ Ինչ կարգավիճակով, մոդելով, չեմ կարող ասել։ Բայց եթե Արցախը մեն-մենակ հայտնվել է իր գոյաբանական խնդրի առաջ, բառի բուն իմաստով մեն-մենակ, քանի որ Հայաստանի իշխանությունը փաստացի դավաճանել է Արցախին, իրեն փրկելու համար, կարծում եմ,  Արցախը կքննարկի ու կգտնի ամենաօպտիմալ տարբերակը։ Տրամաբանական է, որ շատերն այդ ելքը գտնում են Ռուսաստանի հետ ինտեգրվելու մեջ։

Panorama.am-Արդյո՞ք այդ որոշումը կախված է լինելու միայն Արցախի ժողովրդի որոշումից, թե՞ նաև աշխարհքաղաքական իրողություններից։
Վիգեն Հակոբյան-Բնականաբար, Ադրբեջանն այդ ընտրությանը շատ բացասաբար կանդրադառնա, բայց շատ բան կախված նրանից, թե ինչպիսին կլինեն  աշխարհում ու մասնավորապես մեր տարածաշրջանում ուժերի հարաբերակցությունն ու աշխարհքաղաքական իրավիճակը։ Քաղաքական լեզվով ասած, ամեն բան կախված է նրանից, թե ինչ իրավիճակում կլինի Ռուսաստանը, ինչպե՞ս դուրս կգա Արևմուտքի հետ հակամարտությունից։ Ամեն բան կախված է լինելու, թե ինչ հունով կընթանա նոր աշխարհակարգի ձևավորումը, և ինչպես այդ ամենից դուրս կգա Ռուսաստանը։

Panorama.am-Դուք ասացիք՝ Հայաստանի իշխանությունները լվացել են ձեռքերն ու Արցախին թողել մեն-մենակ։ Արդյո՞ք օգտագործվել են բոլոր հնարավորություններն Արցախին մենակ չթողնելու համար։
Վիգեն Հակոբյան-2018-ից ի վեր տեղի ունեցող բոլոր քայլերը, գործընթացները, քաղաքական հենասյուները, որոնք կառուցվում էին, թե Արցախում, թե Հայաստանում իրականացվող քաղաքականությունը, ուժային կառույցների նկատմամբ վարվող ռեպրեսիվ քարոզչական ու ուժային քաղաքականությունը, արտաքին քաղաքական մեսիջները ցույց էին տալիս, որ Հայաստանի այսօրվա վարչախումբը հետևողականորեն ամեն ինչ անում է, որ ռեսուրսները նվազեն, ոչ թե ավելանան։ Եթե դու ուզում ես էֆեկտիվ գործողություն անել, որը կնպաստի Արցախի շուրջ հայանպաստ մթնոլորտի ձևավորմանն ու ռեսուրսների ավելացմանը՝ Արցախի անվտանգության երաշխավորը մնալու համար, ինչպես եղել է 30 տարի, ապա այդ գործողությունները պետք է ուղղված լինեին հենց դրան, ոչ թե ռեսուրսները նվազեցնելուն ու ոչ թե քարոզչական նախապատրաստական աշխատանքներ տանելուն։

Ես կարծում եմ, ոչ թե ամեն բան չի արվել, որ Արցախի անվտանգության երաշխավոր մնար ու Արցախը պաշտպաներ Հայաստանը, ինչպես դա եղել է մինչև 2020 թ., այլև բոլոր քայլերն արվել են հակառակ տրամաբանությամբ։ Այսօր խոսել այն մասին, թե ամեն բան արվել է այդ նպատակի համար, բայց չի ստացվել, առնվազն սուտ է։

Զրուցեց Լալա Տեր-Ղազարյանը