Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Թուրքիան այսօր էլ, չնայած հայտարարություններին, որ իբրև հայ-թուրքական հարաբերությունների հաստատման գործընթացը գնում է առանց նախապայմանների, միաժամանակ հստակ ասում է՝ եթե Հայաստանն իր հարաբերությունները կարգավորի Ադրբեջանի հետ և ստորագրի «խաղաղության պայմանագիր», որի համապատկերում Արցախը կճանաչվի Ադրբեջանի մաս, ապա Թուրքիան Հայաստանի հետ հարաբերություններ կհաստատի»,-«Բեկում» խորագրով համաերիտասարդական ֆորումին ասաց  Երևանի պետական համալսարանի Արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։

Նա ընդգծեց, որ Թուրքիան չի նահանջել, չի փոխել իր դիրքորոշումը, չի հրաժարվել իր նախապայմաններից. «Եթե կա զիջող, ապա դա Հայաստանի այս պահի իշխանությունն է, որը, կարծես թե այս պրոցեսի մեջ որևէ անհանգստացնող խնդիր չի տեսնում»։

Ռ.Մելքոնյանն ասաց, որ Թուրքիան շարունակում է  ուրանալ Հայոց ցեղասպանության փաստը, Հայոց ցեղասպանության զգայնությունը շարունակում է մնալ Թուրքիայի պետականության օրակարգում։

«Հայաստանի իշխանություններն արդյո՞ք հետամուտ են այս խնդրին։ Իհարկե, ոչ։ Մի իշխանություն, որը 30 տարվա պատմության ամնեզիայով է զբաղված, մի իշխանություն, որը 30 տարի առաջվա հաղթանակներ է ուրանում և հաղթանակը կերտած հերոսներին է ուրանում, մեր ձեռքբերումներն ու մեր վտանգներ է գլխիվայր ներկայացնում, 100 տարի առաջվա ցեղասպանության խնդիրը նրա համար լիովին անիմաստ խնդիր է»,- ասաց թուրքագետը։

Ըստ նրա, Հայաստանը միշտ հայտարարել է, որ կողմ է Թուրքիայի հետ հարաբերությունների հաստատմանը, դեմ է նախապայմաններին. «Սա եղել է պետական գիծ։ Սա հիմք ունեցող քաղաքական կոնցեպտ էր, որը ներկայացնում էր մեր պետականությունը»։

Հայաստանի ղեկավարների դիրքորոշումը և պահվածքը

«Հայաստանի երեք նախագահներն էլ Թուրքիայի հետ հարաբերությունները հաստատելուն դեմ չեն եղել, նրանք Թուրքիայի ղեկավարների հետ հանդիպելու, շփվելու հարցում բարդույթներ չեն ունեցել, չեն խուսափել։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև երեք նախագահներն էլ եղել են հաղթած պետականության նախագահներ, իրենց անձնական մասնակցությունն են ունեցել այս պետականության ու հաղթանակի կերտման հարցում, հետևաբար Թուրքիայի ղեկավարների հետ  նախկինում եղած հանդիպումները մեզ համար որևէ բարդույթ առաջացնող իրավիճակ չեն ստեղծել։

Թուրքիայի ղեկավարները 30 տարվա ընթացքում, այդ թվում Էրդողանը, միշտ ավելի խուսափող դիրքում են եղել Հայաստանի ղեկավարների հետ հանդիպելու հարցում, հատկապես երկրորդ ու երրորդ նախագահների հետ հանդիպելը նրանց համար ավելի քան բարդույթավորված էր, որովհետև հասարակական ընկալման մեջ այդ երկու անձինք Ադրբեջանին հաղթած անձինք էին, ընդ որում՝ անձամբ հաղթած, ուստի իրենց եղբորը  հաղթածի հետ հանդիպելն իրենց համար բարդույթ էր։

Հիմա Էրդողանի մոտեցումները, պատրաստակամությունը հանդիպել Հայաստանի այսօրվա ղեկավարի հետ, գոնե մասնագիտական տիրույթում, անմիջապես առաջ է բերում  հարցեր՝ այդ բարդույթն այլևս չկա՞, Հայաստանի ղեկավարի հետ հանդիպելուն պատրա՞ստ են։ Ինչո՞ւ, ո՞ր խոչընդոտն այլևս չկա Թուրքիայի համար։ Այս հարցի պատասխանը բոլորս ունենք. Հայաստանն այսօր պարտված իշխանություն է ներկայացնում և պարտվածի  հետ հանդիպելը արևելյան ընկալմամբ, ոչ միայն կարելի է, այլև ցանկալի է, քանի որ  հանդիպելով՝ ևս մեկ անգամ ամրագրում ես քո հաղթած լինելը, միգուցե նաև քո վեհանձն լինելը, որ դու հաղթելով հանդերձ հանդիպում ես պարտվածի հետ և քո պետականության, ինքնասիրությանը որևէ կերպ վտանգ չի ներկայացնում»։

Այսօրվա վիճակը. ի՞նչ են անում այսօրվա իշխանությունները

«Երկրաշաժից հետո քո պարտության գլխավոր դերակատարներից մեկին շատ մտահոգ դեպքով ցավակցելը, գնալը, զանգելը, թվիթ գրելը և այլն՝ ինչո՞վ եք  մեկնաբանում։ Դիվանագիտություն է դա՞։ Ոչ։ Դա դիվանագիտության հետ որևէ առնչություն չունի։ Այսօրվա  իրավիճակը, ըստ էության, ինքնախաբերություն է, դիվանագիտական իմիտացիա և պարտության այլ մեկնաբանություն է, որովհետև մարդկության պատմությունը ցույց է տալիս, որ պարտված ղեկավարն ինքը ախտահարում է  պետական համակարգը, ինքը շարունակելով մնալ պետության մեջ՝ ախտահարում է պետության հնարավորությունները»։

Թիմ և պրոֆեսիոնալիզմ

«Նախկինում Հայաստանը միշտ ներկայացրել են պրոֆեսիոնալ դիվանագետներ, որոնց պրոֆեսիոնալիզմի մի կարևոր  բաղադրիչ էր հայրենասիրությունն ու պետականության գիտակցումը։ Բախտի բերմամբ կամ քաղաքական  իրավիճակի փոփոխմամբ դիվանագետներ չեն դառնում, գիտելիքներ ձեռք չեն բերում, ինչպես եղել են, այնպես էլ մնում են, ուղղակի զբաղեցնում են պատասխանատու աթոռներ, ցավոք սրտի, նաև դիվանագիտության ասպարեզում։ Զբաղեցնելով այդ աթոռներն՝ իրենց ինքնավստահությամբ հարվածում են այս պետականության առանց այն էլ խարխուլ հիմքերին։

Այսօր Հայաստանը դիվանագիտական սեղանի շուրջ ներկայացում են մարդիկ, որոնք չունեն այդ  հմտությունները, այդ փորձառությունը և չունեն այդ գիտակցումը, հետևաբար ակնկալել այսօրվա  հայ-թուրքական հարաբերություններից հայաստանանպատ լուծումներ, ուղղակի  հնարավոր չէ։ Այլ կերպ հնարավոր չէ։ Արևելքի խաղի կանոները չգիտեն, Թուրքիան չգիտեն, Թուրքիան չիմանալով հանդերձ՝ պատասխանատու ամբիոններից Թուրքիան ներկայացնում են այլ կերպ։ Ձեզ ներկայացնում են այլ Թուրքիա։ Դա այդպես չէ, Թուրքիան շարունակում է մնալ մեզ սպառնալիք երկիր։ Ինչքան էլ Էրդողանը հանդիպի, ժպտա, թե ոչ, Թուրքիայի քաղաքականությունը  մեր հանդեպ մնում է նույնը, ինչ մնում է 30 տարի առաջ։ 30 տարի դիմադրել ենք։

Թուրքիայի քաղաքականության մեջ ոչինչ չի փոխվել։ Ի՞նչն է փոխվել այս իրավիճակում։ Փոխվել է մեր դիմադրելու ցանկությունն ու հնարավորությունը։ Մենք բանակցությունների սեղանին ոչինչ չունենք տալու։ Հիմա ի՞նչն ենք տալու, զիջելու, քննարկելու, ինչո՞վ ենք պահելու մեր շահը։ Միակ ճանապարհը, որը կարող էր իրավիճակը փոխել, թիմի փոփոխությունն էր հանուն պետության, անջատում հանուն  գոյության։ Ցավոք սրտի, չկա, հետևաբար այս ընթացքը մեզ տանում է  դեպի թուրքական նավահանգիստ, որտեղ թուրքական խաղի կանոններ են, թուրքական պայմաններ են, և մենք չենք կարող համակերպվել այդ ամենին, քանի որ այդ պայմաններն ու Հայաստան պետականության գոյությունը որպես պետականություն իրար հետ անհամատեղելի են»։

Ռուբեն Մելքոնյանն ընդգծեց, որ Հայաստանը Թուրքիայի հետ պետք է հարաբերություններ հաստատի իր արժանապատվությունից, իր կարևոր գծերից չնահանջելով, դրա հնարավորությունը կա, իսկ եթե չեն ուզում հաստատել, ուրեմն պետք է սպասել մինչև Հայաստանի համար բարենպաստ պայմանների ստեղծելը։

«Դա անպայմանորեն լինելու է, ուղղակի պետք է պայքարել, աշխատել, դրա ճանապարհին ամենակարևոր զենքը գիտելիքն է»,- ասաց թուրքագետը։