Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ես չեմ կարող լռել. եթե որևէ մեկը համարձակվում է ասել, որ ինքը ընդամենը Տիգրանյանի ու Թումանյանի փոշին է վերցրել, բնականաբար ես պետք է ձայն բարձրացնեմ: Եթե մեկը համարձակվում է, առանց հասկանալու Չարենցի անվան գրականության թանգարանը որակել իբրև ցուցադրական թանգարան, նա չարաչար սխալվում է, որովհետև այն առաջին հերթին գիտական կենտրոն է, հետո նոր թանգարան իր իմաստով: Բնականաբար պետք է սաստես նմաններին»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀ ժողովրդական արտիստ Ռուբեն Մաթևոսյանը` անդրադառնալով բաց նամակին, որով մայիսի սկզբին մշակույթի ականավոր մի շարք գործիչներ հանդես եկան ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին ուղղված բաց նամակով, որում իրենց մտահոգություններն էին հայտնում Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոնում Սերժ Ավետիքյանի բեմադրած «Անուշ» օպերայի պրեմիերայի կապակցությամբ:

Անվանի գործիչները մասնավորապես մատնանշել էին. «….մենք գործ ունենք բացարձակապես անընդունելի մի բեմադրության հետ: Դիտելով 1ժամ 40 րոպե տևող ներկայացումը` այն տպավորությունն ես ստանում, որ բեմադրիչի համար Հովհաննես Թումանյանը լոկ սովորական մի լիբրետոյի հեղինակ է, իսկ Արմեն Տիգրանյանը գրել է մի պարզունակ ու անհաջող մյուզիքլ, որը ոմն Ա.Սիմոնյան գործիքավորել է և վերամշակել` խախտելով հարմոնիայի և գործիքավորման անգամ տարրական կանոները: Իսկ ինչ-որ մեկն էլ Թումանյանի գրածը փոխել ու ինքն է գրել…»:

Ռուբեն Մաթևոսյանը, վերադառնալով այդ օրերի զարգացումներին նշեց, որ բացահայտ գործ ունեցանք մի իրավիճակի հետ, երբ որոշ մարդիկ պղտոր ջրում փորձեցին ձուկ որսալ: Նրա գնահատմամբ, նշանավոր արվեստագետները, որոնք իրենց գործունեությամբ արժանացել են թե’ ժողովրդի և թե’ պետության ուշադրությանը իրավունք ունեն ձայն բարձրացնել, այնպես որ իրենց հասցեին հնչած քննադատությունը այս իմաստով անհիմն է դառնում. «Մենք ձայն բարձրացրեցինք, դիմեցինք հանրապետության նախագահին, որովհետև մենք հարգում ենք, սիրում ենք նախագահին, և ո՞ւմ, եթե ոչ նրան պետք է ձայն բարձրացնել: Բացի այս, դիմել այն անձին, ով պետության գլուխն է, չի նշանակում միայն նրան դիմել, մենք դիմեցինք պետությանը: Բայց ոչ թե սաստելու, այլ պարզապես տեղը դնելու»,- նշեց Ռ.Մաթևոսյանը:

Մեծ երգիչը հորդորեց ծանոթանալ փարիզյան թերթերին, որոնք վկայում են, թե աղմկահարույց «Անուշը» ինչպիսի խայտառակ ցուցադրություն է այնտեղ ունեցել և ինչպիսի խայտառակ արձագանքների արժանացել: Ավելին` թերթերից մեկը բեմադրությունը որակել է հանցագործություն. «Ինչպե՞ս կարելի է ասել, որ կլավիր չկար: Մարդը պետք է հիմար լինի, որ չիմանա, որ 50-ականներին, երբ դրվեց «Անուշը» հայ բեմում, կլավիրը գրվեց պրոֆեսոր Անդրեասյանի կողմից և այն 1957թ-ից վաճառվում էր սկզբում նոտաների, հետո նաև բոլոր գրախանութներում: Ես էլ ունեմ տանը այն: Բացի այս, ինչքան մարդ պետք է անգրագետ լինի, որ չհասկանա` առանց պարտիտուտրի ինչպե՞ս կարող է դիրիժորը ղեկավարել ներկայացումը…. Չեմ ասի մոլորություն, բայց անտեղյակություն է ու անգրագիտություն»,- հայտարարեց Ռուբեն Մաթևոսյանը:

Անդրադառնալով «Անուշ» օպերային, որը բեմադրվել է 1957թ-ին, մեր զրուցակցի խոսքով, դա շատ կարևոր իրադարձություն էր, անգնահատելի իր կարևորության մեջ, քանի որ բացի հրաշք բեմադրությունից, աշխարհը նաև դրանով ճանաչեց Գոհար Գասպարյանին, իսկ վերջինս, ըստ Ռ.Մաթևոսյանի, աշխարհի միակ երգչուհին է, ով ունի նման ձայնային դիապազոն:

Ինչ վերաբերում է այս պատմության մեջ Մշակույթի նախարարի գործոնին, Ռ.Մաթևոսյանը նշեց, որ նախարարը մի կողմ` ունենք համապատասխան կառույցներ` նախարարությունն ու մնացածները, որոնք պարտավոր էին ձայն բարձրացնել և սաստել. «Երբ ինձ հրավիրեցին խոսք ասելու, ես ավելորդ համարեցի ներկա գտնվել, որովհետև այն, ինչ գրված է նախագահին ուղղված նամակում, շատ քիչ էր գրված: Հազարապատիկը պետք է գրվեր և դա ոչ թե մեր ձայնն է, այլ այն մարդկանց, ում ժողովուրդն է ձայն տվել …. Բա եթե մենք չխոսենք, ո՞վ պետք է խոսի, խմբագիրնե՞րը, որ հարձակվեցին մեզ վրա, փոխանակ այդ խայտառակության վրա հարձակվեն»,- հուզվելով հիշեց Ռ.Մաթևոսյանը:

Ավելացրեց` նման մարդկանց մուտքը Հայաստան ինքը որակում է միսիոներների գործ և հենց դա է խայտառակությունը. «Որևէ մեկին իրավունք չի տրված հայ ազգին անպատիվ անելու: Իսկ ինչ վերաբերում է հեռուստատեսային շոուներ սարքող պետրոսներին, երբ հանում է մեկը մյուսի դեմ, ես անընդունելի են համարում դա, ինչպե՞ս կարելի է նրան թույլ տալ հեռուստատեսային հաղորդում վարի, չէ որ նա թուրքագետ է: Իսկ լավագույն թուրքագետը միայն թուրքամետ լինելուց հետո կարող է ի հայտ գալ»,- հավելեց Ռուբեն Մաթևոսյանը:

…«Որպեսզի ծիծաղի առարկա չդառնա մեր մշակույթի գոհարի աղավաղված շարժը, և ծաղրի առարկա չդառնա մեր ժողովուրդը, խնդրում ենք արգելել այս ներկայացման «արտահանումը» արտասահման: Բեմադրության հանրային քննարկման առարկա դարձնելը մեծապես կնպաստեր նման արատավոր խեղաթյուրումներով զբաղվող ու չափազանց մեծ ախորժակ ունեցող փորձարարներին: Թույլ չտանք, որ նմաններն իրենց տգիտության համար վրեժխնդրության առակա դարձնեն մեր մշակույթի գոհարները»,- նախագահին հասցեագրված նամակում խնդրել էին արվեստագետները: