Լ. Հովսեփյան. Թուրքիայի թե ներքին քաղաքական, և թե արտաքին քաղաքական ոլորտում կարող է նոր իրավիճակ ստեղծվել
Թուրքիայի վարչապետ Դավութօղլուի հեռանալու մասին արված հայտարարությունը ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս նախագահ Էրդողանի կողմից ողջ իշխանությունն իր ձեռքում կենտրոնացնելու և մրցակիցներին չհանդուրժելու հանգամանքը: Դավութօղլուն դարձավ «քավության նոխազ» երկրի ներսում և արտաքին աշխարհում ի հայտ եկած ձախողումների համար ու հարկադրաբար հեռացվեց:
Պատասխանատվությունն Էրդողանն իր վրայից գցելով այն դրեց Դավութօղլուի «ուսերին»: Այս առումով պատահական չէր այս օրերին հրապարակված այսպես ասած «պելիկան փաթեթը», որտեղ Դավութօղլուն մեղադրվում էր հակաէրդողանական գործունեության, անգործության և մի շարք ձախողումների մեջ, ինչպես օրինակ` սիրիական հիմնախնդրի հարցում:
Էրդողան-Դավութօղլու դիմակայությունը դեռ նախորդ տարվա ընթացքում է դրսևորվել և այդ համատեքստում հատկապես առանցքային էր կուսակցության կադրային քաղաքականության, կուսակցական կառույցների պաշտոնյաների նշանակման հարցում նախագահ-վարչապետ մրցակցությանը, որն ավելի ուշ վերաճեց հակամարտության: Դեռևս 2015թ. խորհրդարանական ընտրությունների կապակցությամբ պատգամավորության թեկնածուների առաջադրման հարցով ի հայտ էին եկել անհամաձայնություններ: Վարչապետ և ԱԶԿ-ի նախագահ Դավութօղլուի՝ օրենսդրությամբ և կուսակցական կանոնադրությամբ իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում պատգամավորների թեկնածուների հավանությունն ու առաջադրումը խանդով էր ընդունվում Էրդողանի կողմից: Այդ շրջանում արդեն թուրքական մամուլում լուրեր էին շրջանառվում, որ պատգամավորական թեկնածուների ցուցակների կազման գործառույթներն իր ձեռքն է վերցրել երկրի նախագահը և Դավութօղլուի դերակատարությունն այդ հարցում սահմանափակվել է: Իսկ Դավութօղլուն, որքան էլ կամակատար էր, փորձում էր ինքնուրույնություն ստանալ:
Բավական բարդ ներքաղաքական իրավիճակ է ստեղծվում Թուրքիայում: Նախ, ակնհայտ է, որ երկրում այլևս ողջ իշխանությունը կենտրոնանում է Էրդողանի ձեռքում, իսկ որոշակի ինքնուրույնություն դրսևորող քաղաքական դերակատարները չեզոքացվում են: Դավութօղլուն ևս փաստորեն չդիմացավ Էրդողանի գործելաոճին: Սա ևս մեկ միտում է, որ առաջիկայում Թուրքիայում բռնատիրությունը էլ ավելի կամրապնդվի, իսկ նախագահական համակարգի ֆորմալ անցման գործընթացը ուղղակի կապահովի դրա օրենսդրական հիմքերը: Չեմ բացառում, որ առաջիկայում որոշակի խմորումներ կարող են սկսվել կուսակցության ներսում, որովհետև Էրդողանի ամբողջատիրական ձգտումները դուր չեն գալիս կուսակցության ակունքներում կանգնած որոշ շրջանակների: Պատահական չէր Դավութօղլուի ելույթում կուսակցության պահպանման ու միասնականության մասին արված շեշտադրումը:
Ինչ վերաբերում է արտաքին քաղաքական ոլորտում հրաժարականի անդրադարձներին, ապա թուրքագետը կարծում է, որ այդ հարթության մեջ ևս խնդիրներ են ի հայտ գալու: Ա. Դավութօղլուի հրաժարականն իր անդրադարձը կունենա նաև Թուրքիայի արտաքին քաղաքական գործընթացների վրա, քանի որ նախագահ Էրդողանի նկատմամբ հատկապես Արևմուտքի կողմից դրսևորվող բացասական վերաբերմունքի ու վերջին շրջանում նկատվող քննադատությունների պարագայում դիրքորոշումներն էլ ավելի կխստացվեն: Չի բացառվում, որ նման սցենարի դեպքում լուրջ խնդիրներ ի հայտ գան նաև ԵՄ-ի հետ Թուրքիայի` վերջին շրջանում փախստականների հարցով ձեռք բերված համաձայնությունների մասով: Ի տարբերություն Էրդողանի, Դավութօղլուն միջազգային հանրության մոտ որոշակի ընկալում ուներ:
Աբդուլահ Գյուլի՝ նախագահի պաշտոնից և ակտիվ քաղաքական ասպարեզից հեռանալուց հետո հատկապես Արևմուտքի համար որոշակիորեն ավելի ընկալելի գործիչ էր դիտարկվում վարչապետ Ա. Դավութօղլուն՝ ի տարբերություն հենց Էրդողանի: Նրա հրաժարականով Թուրքիայում էլ ավելի կխորանան բռնատիրական միտումները, քանի որ նախագահ Էրդողանի համար առաջնայինը իրեն վստահելի շրջանակների համախմբումն ու կուսակցության նկատմամբ ամբողջական վերահսկողությունն է` չհանդիսանալով կուսակցության նախագահ կամ անդամ:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Այսօր դիրքերը Կիրանցից հեռու են 2-2,4 կմ, իսկ Ոսկեպարից՝ 1,2 կմ. Սեյրան Օհանյան
