Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ռազմական թեժ գործողություններով ողողված Դոնեցկի մարզում կործանված մալայզիական «Բոինգ 777» օդանավի «սև արկղերի» հետազոտումն առնվազն մեկ շաբաթ կտևի, և մինչ այդ խելամիտ չի լինի մեղադրել որևէ կողմին ցավալի ոճրագործության մեջ: Սակայն բոլորովին այլ հարց է, թե կողմերն ինչպես են օգտագործում արդեն իսկ կայացած փաստը, և ինչ հետևանքներ են ծագում դրանից:

Առայժմ ցայտուն կերպով երևում են երկու կարևոր միտումներ: Առաջինը կողմերի միջև նոր փուլ թևակոխած տեղեկատվական պայքարն է, որն ընդգրկում է բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց հայտարարություններից մինչև սոցիալական ցանցերում կեղծ հաշիվների կողմից հրապարակված «ցնոցող» նյութերը: Երկրորդ, թերևս, ամենալուրջ միտումը Ռուսաստանի դեմ սանձազերծված պատժամիջոցների նոր արշավն է, որը խոստանում է ձնագնդի էֆֆեկտով հասնել նշանակալիորեն մեծ չափերի ու ներառել թե տեղեկատվական, թե տնտեսական և թե քաղաքական լծակներ:

Օդանավի կործանումից անմիջապես հետո ուկրաինական, արևմտյան և ռուսական տեղեկատվական ռեսուրսները դաշտը սկսեցին ողողել առաջնային, չհաստատված, շատ հաճախ միմյանց հակասող լուրերով: Տեղեկատվական աղբյուրների պարզ մոնիտորինգի արդյունքում ակնհայտ երևում է, որ ուկրաինական լրատվամիջոցներն իրենց արևմտյան գործընկերի նշանակալի աջակցությամբ հենց ամենասկզբում հաջողեցրին լուրջ հարված հասցնել` աղետի իրենց տարբերակը բավականին հաջողված փաթեթավորմամբ մատուցելով ողջ աշխարհին:

Թե որքանով էին նրանք նախապատրաստված նման դեպքերին օպերատիվ արձագանքելուն` դժվար է ասել, սակայն որ ռուսական կողմը կրկին հայտնվեց պատասխանողի դերում` ակնհայտ է: Իսկ տեղեկատվական դաշտում առաջին հարված հասցնողն ունի հստակ գերակայություն:

Առաջին հայացքից օդանավի կործանման մասին ուկրաինական լուրերը բավականին ճշմարտանման էին ու կառուցվում էին մեկ հիմնական մտքի շուրջ.  «Դոնեցկի մարզում ապստամբները Մալայզիական «Boing 777» ուղևորատար օդանավը շփոթել են ուկրաինական Ан-26 ռազմական ինքնաթիռի հետ և կործանել են «БУК» ԶՀՀ-ի միջոցով, որը տրամադրել է Ռուսաստանը»: Լայնածավալ քարոզչական արշավը կարճ ժամանակում տվեց իր արդյունքները: Այս տարբերակի հավաստիությաննը նպաստում էին նաև հենց ռուսական աղբյուրների միաժամանակյա հրապարակումներն  այն մասին, որ Դոնեցկի ապստամբները կործանել են ուկրաինական Ан-26 ինքնաթիռը: Ընդ որում` համընկնում էին կործանումների թե՛ ժամանակը և թե՛ վայրը:

Արևմտյան պաշտոնյաների հայտարարություններում նույնպես ակնհայտ էր մեղադրական տոնը: Հետաքրքրական է ԱՄՆ-ի նախագահ Բարաք Օբամայի հայտարարությունը,  որ մալայզիական օդանավը կործանած հրթիռն արձակվել է այն տարածքից, որը վերահսկվում է ապստամբների կողմից: Չնայած Օբաման ուղղակիորեն չմեղադրեց ապստամբներին, սակայն «պատահական չհամարեց», որ Ռուսաստանը ժամանակակից զենք է մատակարարում անջատողականներին: Ավելի ուշ ԱՄՆ-ի հետախուզական ծառայությունը հայտարարություն տարածեց, որ օդանավը կործանել են անջատողականները, և չնայած իրենք ապացույցներ չունեն, որ ռուսական կողմը մասնակցել է դրան, սակայն Ռուսաստանը «պայմաններ է ստեղծել», որոնք բերել են 298 հոգու մահվան:

Այս և նման այլ ազդակները գալիս էին ապացուցելու, որ Կրեմլի դեմ բարձր մակարդակով ուղղորդվող արշավի նոր ալիք է սկսվել, և այդ ընթացքում օգտագործվելու են բոլոր խաղաքարերը, այդ թվում նաև օդանավի կործանումը:

Սրա դիմաց ռուսական լրատվամիջոցների պատասխան հրապարակումները, ինչպես նաև պաշտոնատար անձանց ելույթները բավական թույլ էին և ոչ համարժեք: Նույնիսկ ռուսական հեղինակավոր կայքերում հրապարակվում էին անհավանական թվացող սցենարներ` իբրև «ուկրաինական հրթիռի թիրախը կարող էր լինել Վլադիմիր Պուտինի ինքնաթիռը», սակայն սխալվել և հարվածել է Բոինգին:

Եղավ նաև այնպիսի աբսուրդ հրապարակում, թե հնարավոր է, որ մալայզիական ինքնաթիռը նախապես լցված է եղել դիակներով:

Պարզ է, որ Դոնեցկի ապստամբների և նրանց հովանավորող Ռուսաստանի նկատմամբ լայն հարթակներում բացասական իմաստով կանխակալ վերաբերմունք ձևավորելով արևմուտքը Ուկրաինայի հարցում ավելի ու ավելի մեծ ճնշում է սկսում գործադրել Պուտինի վարչակազմի վրա: Եվ թեև աղետի հետաքննությունը չի ավարտվել ու վերջնական փորձագիտական եզրակացություն չի կայացվել, սակայն ԱՄՆ-ն և եվրոպական գրեթե բոլոր երկրները համոզմունք են հայտնում, որ Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցները պետք է խստացվեն: Օրինակ Գերմանիայում հարցումների արդյունքում  պարզ դարձավ, որ գերմանացիների մեծ մասը օդանավի կործանումից հետո կողմ է արտահայտվում պատժամիջոցների խստացմանը, ինչը մինչ այդ այդպես չէր:

Պատժամիջոցների խստացման մասին առաջիններից մեկը բարձրաձայնեց  Կանադայի արտգործնախարար Ջոն Բերդը: Նա հայտարարեց, որ Կանադան պատրաստ է նոր պատժամիջոցներ սահմանել Ռուսաստանի դեմ` կապված մալայզիական օդանավի կործանման հետ: Ըստ նախարարի` հնարավոր է` Ռուսաստանն ինքը չի կործանել օդանավը, սակայն զենք է մատակարարել մարդասպաններին: Նոր պատժամիջոցները պետք է վերաբերվեն ոչ միայն անհատներին և ընկերություններին, այլ նաև ռուսական տնտեսության ամբողջական ճյուղերի:

Մեկ օր անց պատժամիջոցների ցուցակը ընդլայնելու մասին որոշում կայացվեց Բրյուսելում անցկացված ԵՄ անդամ երկրների արտգործնախարարների նիստի ընթացքում: 

Պատժամիջոցների ավելի խիստ` «երրորդ փուլի» գործարկման մասին ИТАР-ТАСС գործակալության փոխանցմամբ քննարկումներ են սպասվում մինչև օգոստոսի 1-ը, երբ տեղի կունենա ԵՄ անդամ երկրների առաջնորդների հանդիպումը: Այստեղ նույնպես քննարկվելու են ամբողջական ճյուղերի վրա պատժամիջոցներ կիրառելու հնարավորությունները:

Հետաքրքրական է, որ Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների խստացմանը կողմ է արտահայտվել նաև Ֆինլանդիան, որի տնտեսությունը բավականին փոխկապակցված է Ռուսաստանի հետ:

Այս ամենի, թերևս, եզրափակիչ ակորդը Նիդերլանդների վարչապետ Մարկ Ռյուտեի հետ հեռախոսազրույցում Բարաք Օբամայի կոչն է` հավելյալ պատժամիջոցներ սահմանել Ռուսաստանի դեմ:

Միևնույն ժամանակ Նիդերլանդների արտգործնախարարը հայտարարել է. «Մենք պետք է արմատապես փոխենք մեր մոտեցումները Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում»:

Ինչպես կարելի է եզրակացնել` Արևմուտքը խաղի նոր կանոններ է սահմանում Ռուսաստանի համար: Այստեղից Կրեմլը ունի երկու ճանապարհ. կա՛մ ընդունել նոր կանոններն ու գնալ զիջումների, կա՛մ էլ դիմել ավանդական եղանակին` մեկուսանալ ու անցնել «սառը պատերազմի ռեժիմի», ինչը` ի դեմս Եվրասիական տնտեսական միության, այնքան էլ անհավանական սցենար չէ:

Գոռ Ծառուկյան, քաղաքագետ