Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երևանն արդեն մի քանի օր պատրաստվում է տոնելու իր 2799-ամյակը: Էլի քաղաքով մեկ սփռված դրոշներ, տարբեր միջոցառումների նախապատրաստական աշխատանքներ, … ինչպես ամեն տարի:

Արդեն ստեղծվել է Երևանի հիմնադրման 2800-ամյակին նվիրված միջոցառումները նախապատրաստելու և կազմակերպելու նպատակով հանձնաժողով:

Ինչպես վերջին մի քանի տարիներին, երևանցիներն այնքան էլ ոգևորությամբ, խանդավառությամբ չեն սպասում Երևանի տոնին, ինչպես ասում են շատերը՝ «սովորական օր է իրենց համար»: Թե ինչո՞ւ է սովորական օր, չէ՞ որ պետք է հպարտանալ, որ այդքան հին քաղաքում են ապրում հարցին  շատերը չցանկացան պատասխանել, մի քանիսն ուղղակի հոգոց հանեցին, հեռացան:

Իսկ պատասխանողներն էլ ասում էին՝ «այդքան հի՞ն, մի հին բան ցույց տուր»:

«Մենք այսօր մեր մայրաքաղաքի հին լինելու մասին խոսելով՝ կարող ենք մի քանի նախաքրիստոնեական հուշարձաններ ցույց տալ, իսկ վերջին 200 տարվա Երևանի պատմությունից գրեթե բան չի մնացել: Մի քանի փոքր-մոքր տներ են մնացել»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց Երևանի նախկին գլխավոր նկարիչ Հաղթանակ Շահումյանը:

Նա հիշեց, երբ 1968 թվականին առաջին անգամ նշվեց Երևանի տոնը՝ 2750-ամյակը, այն իսկապես համաժողովրդական տոնի էր վերածվել, մարդիկ իրենց տների առջև սեղաններ էին բացել: Տասը տարվա ընդմիջումից հետո՝ 1978 թվականին, որոշվեց որ ամեն տարի նշվի:

Արվեստագետի խոսքով, այսօր երևանցու խնդիրը չպետք է լինի որևէ զբոսաշրջիկի ապացուցել, որ Երևանը հին է:

«Ինչու ենք մտածում, թե զբոսաշրջիկին ի՞նչ ցույց տանք, կամ սրան ապացուցենք, նրան ապացուցենք: Մենք նախ ինքներս մեզ պետք է ապացուցենք, որ արժանի ենք ապրելու այս քաղաքում: Մենք մեզ ապացուցելու համար պետք է քաղաքակիրթ, քաղաքային լավ միջավայր ունենանք, որն արժանի է 2800, 3000 կամ 5000 տարվա պատմության:

Մենք մեր վարքով, քաղաքային միջավայր ունենալով պետք է մեզ ապացուցենք, որ հին քաղաքակրթություն ներկայացնող ժողովուրդ ենք: Այդ միջավայրը չկա: Երևանի դեմոգրաֆիան փոխվել է: Երևանն իր մարդկանցով է առաջին հերթին Երևան, Հայաստանն իր մարդկանցով է եղել դրախտավայր, ոչ թե պեյզաժով կամ Արարատ սարով: Հայաստանը դրախտավայր է համարվել իր պետական կառուցվածքով, մարդկանց համար հարմար լինելով, զարգացման իր հրաշք վիճակով,  ոչ թե բնության հրաշալիքներով»,- ասաց Հ. Շահումյանը:

Քաղաքի ժամանակագրության մասին պատկերացում են տալիս հենց ճարտարապետական կառույցները, իսկ այսօր երևանյան շենքերը, հատկապես «մշակութային արժեք ներկայացնող», ինչի՞ մասին կարող են վկայել…

Ավելի վաղ Panorama.am-ի հետ զրույցում ճարտարապետ Գարեգին Եղոյանն ասել էր. «Ինչո՞ւ պետք է պահպանել հին շենքերը: Դրանք կարևոր են քաղաքի ժամանակագրական շերտերը կարդալու համար: Քաղաքը դառնում է հետաքրքիր և կենդանի միջավայր, երբ քաղաքի մեջ առկա է ժամանակը: Քաղաքը տարբերվում է բնակավայրից ժամանակի գործոնով: Զբոսնելիս, քաղաքը կարդալիս, կարծես ճամփորդում ես ժամանակի մեջ:

Հին շենքը և նոր կառույցը հարստացնում են մեկը մյուսին: Այդ հարցերի ներդաշնակ լուծումը պահանջում է որոշակի հմտություն: Ամենակարճ  ճանապարհն է՝ քանդել դրանք, հրաժարվել դրանցից:  Բայց ցանկացած կառույց ունի իր պատմությունը, կենսագրությունը և, քանդելով այդ շենքերը, մենք ջնջում ենք քաղաքի կենսագրությունը»:

Այսօր քաղաքի կենսագրությունը ջնջվում է, և ինչքան էլ ամեն տարի նշենք քաղաքի տոնը, ասենք, որ այսքան տարեկան է Հայաստանի մայրաքաղաքը, դրա ապացույցները գնալով քչանում են, ջնջվում է: Իսկ մի օր կարող են ընդհանրապես չլինել: