Մեծ Բրիտանիան չի կարողանում Եվրոպայից հեռանալ անգլիական ձևով
Հայտնի փաստ է, որ Եվրոպական Միությանն անդամակցելը բավականին երկար ու դժվարին գործընթաց է, մասնավորապես՝ Արևելյան Եվրոպայի երկրների համար։ «Բրեքսիթի» շուրջ զարգացումները ցույց տվեցին, որ պակաս բարդ ու խճճված չէ նաև ԵՄ-ից դուրս գալը, նույնիսկ Արևմտյան եվրոպական երկրի համար։
Երեկ Մեծ Բրիտանիայի խորհրդարանի ստորին պալատը 432 ընդդեմ 202 ձայնով մերժեց վարչապետ Թերեզա Մեյի ներկայացրած փաստաթուղթը ԵՄ-ից Բրիտանիայի դուրս գալու պայմանների վերաբերյալ, որը ԵՄ հետ երկարաձիգ բանակցությունների արդյունք էր։ Գործող կառավարության համար 230 ձայնով պարտությունը ռեկորդային է։ Նախորդ ռեկորդը եղել է 1924թ.՝ 166 ձայնով։ Լեյբորիստական կուսակցության նախաձեռնությամբ այսօր սպասվում է, որ խորհրդարանում կքննարկվի Մեյի վստահության հարցը։
Ներկայացված նախագծով Մեծ Բրիտանիան ԵՄ-ից դուրս էր գալու մարտի 29-ին և սահմանվում էր 21 ամսյա անցումային փուլ՝ ազատ առևտրի համաձայնագիր բանակցելու համար։
Մարտի 29-ը դեռևս մնում է որպես դուրս գալու օր, սակայն այս պահին պարզ չէ, թե ինչ պայմաններով է լինելու։ Կան մի քանի տարբերակներ՝ կրկնակի հանրաքվե ԵՄ-ում մնալու համար, «կոշտ» ելք՝ առանց որևէ պայմանավորվածության, «փափուկ», փոխզիջումային ելք՝ Մեյի առաջարկած տարբերակի լրամշակման միջոցով, «Նորվեգիա +», և ոչ մի որոշակիությունը։ Մի խոսքով ներքաղաքական կյանքը Լոնդոնում թեժ է լինելու։
Քվեարկությանը արձագանքել են նաև ԵՄ պաշտոնյաներ, մասնավորապես՝ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Դոնալդ Տուսկը ակնկարկել է, որ ՄԲ կարող է մնալ ԵՄ կազմի մեջ։
Հիշեցնենք, որ Եվրոպական Միությունից դուրս գալու վերաբերյալ հանրաքվեն Մեծ Բրիտանիայում անցկացվել է 2016թ. հունիսին, որի արդյունքում քվեարկողների 51,9% կողմ են արտահայտվել։
Ցամաքային Եվրոպան և Մեծ Բրիտանիան պատմականորեն բարդ հարաբերություններ են ունեցել։ Դարեր շարունակ անգլիական արտաքին քաղաքականության հիմնական նպատակներից է եղել կանխելու Եվրոպայում ընդհանրական միապետության ստեղծումը կամ մեկ պետության բացարձակ դոմինանտության հաստատումը, ով կարող է սպառնալ բրիտանական շահերին։ Ուժերի հավասարկշռումն ապահովելու նպատակով բրիտանացիները ստեղծել և քանդել են բազմաթիվ դաշինքներ՝ արդյունքում մոտ մեկ դար հաստատելով Pax Britannica կամ Բրիտանական խաղաղության դարաշրջան, երբ անգլիական կայսերական հեգեմոնիայի ներքո Եվրոպայում հաստատվել է հարաբերական խաղաղություն։
Հաշվի առնելով դարերով ամրացված «բաժանիր, որ տիրես»-ի քաղաքական ավանդույթները և դրան զուգակցող մշակութային ու հուզական կապվածությունը՝ միանշանակ չէր նաև Մեծ Բրիտանիայի մոտեցումը միացյալ Եվրոպայի գաղափարին։ Եվրոպական համայնքներին (ԵՄ նախորդող կառույց) Մեծ Բրիտանիան միացել է 1973թ., որին անդամակցության շարունակման վերաբերյալ հանրաքվեն տեղի է ունեցել 1975թ.։ Այդուհանդերձ, Բրիտանիան ոչ ամբողջապես էր մասնակցում ԵՄ-ի շրջանակներում ընթացող ինտեգրացիոն գործընթացներին, մասնավորապես եվրոգոտու և Շենգեն գոտու անդամ չէր, և այդ երկրում մշտապես ակտիվ են եղել եվրոսկեպտիկները։
Այնպես, որ սպասելի էր, որ մի օր Բրիտանիայում կհասունանա ԵՄ-ից դուրս գալու պահանջը և կլինեն գործիչներ, որ այդ պլատֆորմի վրա կգան իշանության ու կփորձեն իրագործել դա։ Հանգամանքների բերումով կամ գուցե տրամաբանորեն այդ ժամանակաշրջանը համընկավ Եվրոպական Միության ներսում խորը ճգնաժամի հետ, որը կապված է ֆինանսական, միգրացիոն, գաղափարախոսական խնդիրների հետ։ Այս փուլում ԵՄ կազմից Մեծ Բրիտանիայի անխնդիր դուրս գալը էլ ավելի կխորացներ ԵՄ նկատմամբ թերհավատությունն ու առկա քննադատությունները, և կարող էր օրինակ ծառայել այլ երկրների համար։ Այդ իսկ պատճառով ստեղծված իրավիճակում ԵՄ կողմի համար լավագույն լուծումը կլիներ Մեծ Բրիտանիայի վերդարձը իր կազմ, ինչի անհնարինության դեպքում առաջին հայացքից միացյալ Եվրոպայի կողմնակիցների համար նախընտրելի է թվում «կոշտ» Բրեքսիթը, քան թե նոր պայմանագրի վերաբանակցումը։
Այնպես որ, Մեծ Բրիտանիային չի հաջողվելու այս անգամ հեռանալ անգլիական ձևով, այն է՝ առանց հրաժեշտ տալու։ Հարկավոր կլինի վճարել հին ու նոր «պարտքերը» միացյալ Եվրոպային։
Հարակից հրապարակումներ`
Լրահոս
Տեսանյութեր
«Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժման անդամները քայլերթով գալու են Երևան. Բագրատ Սրբազան
