Ձեր վստահելի աղբյուրը

Լենա Նազարյանը, որ այսօր ԱԺ փոխնախագահն է, դեռ անցած տարվա փետրվարին տեղի ունեցած քննարկման ժամանակ հայտարարել էր,  որ Թեղուտի հարցով ԱԺ-ը կարող է շատ բան անել, սակայն չի անում՝ հաշվի առնելով քաղաքական վիճակը: Նա մյուս բանախոսների հետ միասին պնդել էին, որ  Թեղուտի հանքի շահագործումը պետք է ընդհանրապես դադարեցնել և ընկերության նկատմամբ քրգործ հարուցել:

«Ես իսկապես  շատ հետաքրքրված եմ, որ քննիչ հանձնաժողով ստեղծվի, որ հարցն ուսումնասիրվի, բազմակողմանի քննվի, հասկանան, թե ինչ խնդիր է, ինչ-որ եզրակացություն լինի»,-ասել էր նա։

Ռեկորդային կարճ ժամանակահատվածում Թեղուտի  վերագործարկման ու բնականոն աշխատանքի անցնելու մասին հայտարարությունից  հետո Լենա Նազարյանը մանրամասներ չխնդրեց ոչ ընկերությունից, ոչ էլ կառավարությունից։

Նույն քննարկման մասնակից աշխարհագրագետ, Հայկական բնապահպանական ճակատ քաղաքացիական նախաձեռնության անդամ Լևոն Գալստյանը մեկ տարի առաջ էլ, այսօր էլ ահազանգում է՝ հանքի շահագործումը վտանգավոր է։

«Նորից հետ չենք գնալու 2017 թվականն ու բացատրենք, թե Թեղուտն ի՞նչ վտանգներ ունի։ Դրա մասին անիմաստ է խոսելը, բազմաթիվ անգամներ կրկնել ենք, հայտարարություններ արել»,-ասաց նա։

Գալստյանի խոսքով, այս պահին հանքի շահագործման հետ կապված մեզ հուզող խնդիրներից մեկը պոչամբարի պատվարի  ամրության հարցն է, երբ 2018-ին դադարեցվեց ընկերության գործունեությունը, կարևոր պատճառների թվում դա էր նշված։

«Մենք էլ ունենք ինֆորմացիա, որ նման խնդիր կա։ Միջազգային գիտական,  մասնագիտական, փորձագիտական ընկերությունների հետազոտություններն էլ ցույց են տվել, որ թե Թեղուտի, թե Հայաստանի բոլոր պոչամբարները սխալ են կառուցված, դրանց փլուզման վտանգը միշտ աչքի առաջ պետք է ունենալ, քանի որ դրանք կառուցված են վերընթաց տեխնոլոգիայի միջոցով, այսինքն պատվարի մակարդակը բարձացվում է լցվելուց հետո»,-ասաց Գալստյանը։

Ավելի վաղ աշխարհագրագետը մեկնաբանել էր, որ նման պոչամբարները հակացուցված են սեյսմիկ և տեկտոնական ակտիվ գոտիների համար, իսկ Հայաստանը և մասնավորապես Թեղուտը համարվում են նման գոտիներ։

Վերագործարկումից հետո նախաձեռնության անդամն ԱԻ նախարարությունից պահանջել է իրենց տրամադրել տեխնիկական անվտանգության փորձաքննության եզրակացությունը։

«Կարդացինք ու հասկացանք, որ ոչ մի բան չի փոխվել։ Այնտեղ որևէ բառ չկա գրված, թե ինչ խնդիրներ են  եղել, ինչ խնդիրներ կան հիմա և կարող են առաջանալ։ Օրենքին համապատասխան փորձաքննված չէ նաև, թե ինչ տարածքներ կարող են հայտնվել վտանգված գոտում, ինչ միջոցառումներ պետք է իրականցվե, ինչ վնաս կարող է հասցնել մարդկանց, բնությանը, համայնքներին։ Ոչ մի բառ չկա դրանց մասին»,-շեշտեց Գալստյանը։

Այս տարվա սեպտեմբերին ընկերության գործադիր տնօրեն Կարեն Ղազարյանը տեղեկացրել էր, որ 2019 թվականի սեպտեմբեր ամսից սկսած 3 ամիսների ընթացքում նախատեսվում է իրականացնել հորատման և լաբորատոր-անալիտիկ աշխատանքներ, իսկ հետագա 3-4 ամիսների ընթացքում իրականացնել պատվարի կայունության հետազոտություն՝ ևս մեկ անգամ համոզվելու, որ պոչամբարի պատվարին վտանգ չի սպառնում:

2020 թվականի մարտ-ապրիլ ամիսներին «Թեղուտ» ՓԲԸ կտրամադրվի ուսումնասիրություններն իրականացնող միջազգային ընկերության փորձագիտական ամբողջական եզրակացությունը։

Աշխարահագրագետն ընդգծում է՝ հետազոտությունը պետք է արվի գործարկելուց առաջ, ոչ թե հետո։

«Մի բան էլ ավելացնեմ, պոչամբարների՝ այդ տիպի կառուցված պատվարների փլուզում վերջին 4-5 տարվա մեջ եղել է և Կանդայում, և Բրազիլիայում։ 3-4 դեպք է եղել՝ մարդկային զոհերով, շրջակա միջավայրի աղտոտումով ու այլ հետևանքներով։ Ու բոլոր այդ պատվարները կառուցված են եղել նույն ձևով, ինչպես Թեղուտի պոչամբարի պատվարը։ Պատվարները երկրաշարժից չեն փլվել։ Հիմա հաճախ են ասում, այ երկրաշարժ եղավ, ճաք չեղավ։ Մեկ անգամ ևս ասեմ, որ պատվարները փլվում են կամ մեծ քանակությամբ տեղումների առատության հետևանքով առաջացած ջրի հոսքի անկառավարելիության, կամ էլ շահագործման ընթացքում ջրային զանգվածի մեծացման պատճառով, երբ պատվարի մարմինը սկսկում է խոնավանալ, կայունությունը խաթարվում է»,-ասաց նա։

Հիշեցնենք, որ հուլիսի 12-ին վարչապետ Փաշինյանն իր էջում   գրել էր. «Հուլիսի վերջին մեծ աղմուկ բարձրացավ այն մասին, թե իբր Թեղուտի հանքի պոչամբարի պատվարը փլուզման եզրին է եւ ամեն պահի կարող է փլվել:

Միանգամից ասեմ, որ եթե այդ պնդումները ճշմարիտ լինեին, Թեղուտի պոչամբարի պատվարը պիտի նախորդ օրը տեղի ունեցած երկրաշարժի հետեւանքով փլված լիներ (կամ գոնե ճաքեր, դեֆորմացվեր), որովհետևհանքի շրջանում 2-4 բալ երկրաշարժ է գրանցվել»։