«Բարև Ձեզ»... Ստամբուլահայ լուսանկարիչ Արա Գյուլերի համար հայ լինելը «առավելություն» է (Լուսանկարներ)
«Կան մարդիկ, ովքեր լեգենդ են դառնում կենդանության օրոք: Հենց այդպիսին է լուսանկարիչ Արա Գյուլերը: Նա լեգենդ է իր ապրած կյանքով, ստեղծագործական աշխատանքով, իր մտածողությամբ և տեսակով: Նրա ստեղծագործություններում մենք տեսնում ենք աշխարհն իր ամբողջ գեղեցկությամբ»,-Հայաստանի Ազգային պատկերասրահում ստամբուլահայ լուսանկարիչ Արա Գյուլերի աշխատանքների ցուցահանդեսի բացման ժամանակ ասաց Հայաստանի մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանը:
Ցուցահանդեսի բացմանը ներկա էր անձամբ լուսանկարիչը՝ ասելու «Բարև ձեզ», ինչպես որ վերնագրված է ցուցահանդեսը: Նա նշեց, որ հինգերորդ անգամ է Հայաստանում: Վերջին անգամ եղել է Խորհրդային Միության տարիներին: Այդ տարիների համեմատությամբ Արա Գյուլերի նկատած ամենաակնառու փոփոխությունը բարձրակրունկ կոշիկներն են:
Ստամբուլահայ նկարչի մայրական կողմը, նրա ներկայացմամբ, 400 տարվա պոլսեցիներ են, իսկ հայրը՝ Շապին Գարահիսարից է եղել: Ա. Գյուլերն ընդգծեց, որ հայ լինելը առավելություն է, ոչ մի խնդիր չի ունեցել, երբևէ չի թաքցրել, որ հայ է: «Ոչ, այդպիսի բան չի եղել»,- այսպիսին էր նրա պատասխանն այն հարցին, թե մամուլում շրջանառվող լուրերի համաձայն, նա սկզբնական շրջանում թաքցրել է, որ հայ է:
«Միշտ վազել եմ երջանկության հետևից, բայց երբևէ չեմ կարողացել այն ձեռք բերել: Ինձ համար երջանկություն այն, ինչ օբյեկտիվի միջից տեսնում եմ»,- ասաց լուսանկարիչը:
Նրա խոսքով, լավ լուսնակարիչը պետք է միշտ պատրաստ լինի ամեն ինչի: «Մարդկային գեղեցկությունն անցողիկ է, էության է ինձ համար կարևոր»,- նման դիտարկում արեց Ա. Գյուլերն ի պատասխան այն հարցի, թե նկարել եք աշխարհահռչակ դերասանուհիների՝ ցանկացե՞լ եք նրանց գեղեցկությունը փոխանցել, թե՞ էությանը: Արա Գյուլերն ասաց, որ Սերգեյ Փարաջանովը իր շատ մտերիմ ընկերն է եղել, մի քանի անգամ նկարել է նրան, իսկ նա էլ իր նկարները կտրել ու կոլաժներ է պատրաստել:
Նա չցանկացավ խոսել քաղաքականության, հայ-թուրքական հարաբերությունների մասին՝ նախ ասելով, որ ինքը պետական գործերին չի խառնվում, այնուհետև շեշտեց, որ մարդիկ պետք է սիրեն իրար, բարեկամանան: «Ես ատում եմ քաղաքականությունը: Աշխարհի վրա գոյություն ունեցող բոլոր քաղաքական գործիչները թող գրողի ծոցը գնան»,- ժպտալով ասաց ստամբուլահայ լուսանկարիչը:
Ցուցահանդեսում ներկայացված է 100 աշխատանք, որոնք ցուցահանդեսի ավարտից հետո լուսանկարիչը նվիրաբերելու է Հայաստանի Ազգային պատկերասրահին: Ցուցահանդեսը կշարունակվի երեք ամիս:
Հայաստանի մշակույթի նախարարի խորհրդական Ներսես Տեր-Վարդանյանն ասաց, որ նման ցուցահանդես կազմակերպելու մտահղացում առաջացել է դեռ մարտի վերջին, երբ գործուղումով գտնվում էր Ստամբուլում, ուր հանդիպել է լուսանկարչին ու նրա հարազատներին: «Գաղափարը մշակույթի նախարարության կողմից մեծ ոգևորությամբ ընդունվեց»,- ասաց Ն. Տեր-Վարդանյանը:
«Հավանեցաք, հավանեցաք, չհավանեցաք՝ ինչ անեմ»,- հավաքվածներին դիմելով՝ ասաց աշխահահռչակ ստամբուլահայ լուսանկարիչ Արա Գյուլերը:
Աշխարհահռչակ հայազգի լուսանկարիչ ծնվել է 1928 թ. Ստամբուլում՝ հայկական Բեյօղլու՝ Բերյայի թաղամասում: Իր կատարած լուսանկարներով միջազգային ճանաչում ձեռք բերած ներկայացուցիչներից է Թուրքիայում: 1951 թ. ավարտել է Կենդրոնական վարժարանը, իսկ լրագրությամբ սկսել է զբաղվել 1950 թ. «Նոր Ստամբուլ» թերթում: Այս տարիներին հայերեն թերթերում և գրական ամսագրերում հրապարակում է պատմվածքներ: Եղել է 1956 թ. «Time life», 1958 թ. «Paris-Match» և «Stern» ամսագրերի Մերձավոր Արևելքի ֆոտոթղթակիցը՝ միևնույն ժամանակ անդամակցելով «Մաղնում» գործակալությանը: 1961 թ. Անգլիայում լույս տեսնող «British journal of Photography Year book»-ը նրան ճանաչել է աշխարհի լավագույն 7 լուսանկարիչներից մեկը: 1962 թ. Գերմանիայում վաստակել է «Master of Leica» տիտղոսը, որն աշխարհում 38 հոգի ունի: Աշխարհի տարբեր ծայրերում հարյուրավոր ցուցահանդեսներ է բացել: 2004 թ. Ստամբուլի Տեխնիկական համալսարանի պատվավոր դոկտոր է: Պարգևատրվել է ֆրանսիական «Legion d’ honneur», 2005թ.` թուրքական «Grand prize of culture and art», 2009թ.` Նյու Յորքի «Lucie Award» մրցանակներով: Գյուլերը համարվում է Թուրքիայում ֆոտոնկարչության հիմնադիրը, ինչի համար էլ ստացել է «Ստամբուլի աչք» կամ «Ստամբուլի լուսանկարիչ» անունը: 2004թ-ից Ստամբուլի Տեխնիկական համալսարանի պատվավոր դոկտոր է: Նա 800.000 լուսանկարների հեղինակ է:
Տաղանդավոր արվեստագետը լուսանկարել է Բերթրան Ռասելից մինչև Ուինսենթ Չերչիլ, Առնոլդ Թոյնբիից մինչև Պիկասո, Սալվադոր Դալի, Մարկ Շագալ, Ալֆրեդ Հիչքոք, Թենեսի Ուիլյամս, Վիլյամ Սարոյան ու Փարաջանով ու բազմաթիվ հայտնի անձանց: Լուսանկարների մեծ մասը հատուկ հավաքածուով ցուցադրվել է Փարիզում` Ազգային գրադարանում, ԱՄՆ-ում` Նեբրասկա համալսարանի Շելդոն հավաքածուում, բացի այդ՝ նաև Բոսթոնում, Չիկագոյում, Նյու Յորքում:
2012-ի մարտին 2-ին Ստամբուլի Լյութֆի Քըրդար միջազգային կոնգրեսի պալատում մշակույթի և արվեստի գործիչներին պարգևատրման արարողության ժամանակ Էրդողանը աշխարհահռչակ լուսանկարիչ Արա Գյուլերից վերցրել է ֆոտոխցիկը և լուսանկարել նրան` որպես հարգանքի նշան: Արա Գյուլերն էլ կատակով հարցրել է, թե երբ կարող է վերցնել նկարները: Հենց այդ միջոցառման ժամանակ էր, որ Գյուլերը ճանաչվեց դարի լուսանկարիչ: Իսկ Էրդողանի` Գյուլերին լուսանկարելու պահը ֆիքսած լուսանկարը Թուրքիայում ճանաչվել էր ամենահոջողվածներից մեկը:
Ֆոտոշարքն այստեղ
Նախորդող նորություններ՝ Պոլսահայ հայտնի լուսանկարիչը պատմել է, թե ինչու է թաքցրել իր հայ լինելը
Ստամբուլահայ նշանավոր լուսանկարիչ Արա Գյուլերը պարգևատրվել է ՀՀ մշակույթի նախարարության Ոսկե մեդալով
Աշխարհահռչակ լուսանկարիչ Արա Գյուլերի հայաստանյան թեմաներով լուսանկարները դիտել է ՀՀ նախագահը
«Ակադեմիա» պատկերասրահում ցուցադրվում են «Ստամբուլի լուսանկարիչ» Արա Գյուլերի հայաստանյան թեմայով աշխատանքները
Լրահոս
Տեսանյութեր
Բագրատ Սրբազանի գլխավորած երթը դեպի Երևան շարունակվում է
