Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Զուտ մարդկային և մարդասիրական տեսանկյունից՝ չափազանց կարևոր է, որ վերջին 6 տարիների ընթացքում բոլորից շատ տառապանքներ տեսած սիրիացի ժողովուրդը նույնպես և՛ հույսով, և՛ բաղձալի խաղաղության մեծ ակնկալիքով է դիմավորում 2017թ.»,- Panօrama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց արաբագետ Արմեն Պետրոսյանը՝ մեկնաբանելով սիրիական հիմնախնդրի վերաբերյալ ռուս-թուրքական պայմանավորվածությունները և դրանց արդյունքում արդեն նախորդ գիշեր մեկնարկած հրադադարի նոր ռեժիմի հնարավոր արդյունքները:

Փորձագետի կարծիքով՝ «2016թ. Սիրիայում ընթացող հակամարտությունը հանգուցալուծելու նպատակով նախ մարտ-ապրիլ ամիսներին, ապա՝ սեպտեմբերին արդեն իսկ  հրադադար հաստատելու 2 անհաջող փորձ իրականացվել է՝ հիմնականում ռուս-ամերիկյան պայմանավորվածությունների արդյունքում, որոնք ամրագրվել էին անգամ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի հատուկ բանաձևով, մինչդեռ դրանք որևէ էական արդյունք չարձանագրեցին: Եթե հիշում ենք, դարձյալ մարտ-ապրիլին կազմակերպվեցին անգամ «Ժնև 3» պայմանական անվանումը ստացած միջազգային համաժողով՝ ներսիրիական հակամարտ կողմերին հաշտեցնելու նպատակով, որի շրջանակներում ևս որևէ առարկայական տեղաշարժ չարձանագրվեց: Նշված ձախողումների հիմնական  պատճառն այն է, որ հիմնականում Սիրիայից դուրս՝ միջազգային տարբեր հարթակներում սիրիական հիմնախնդրի արտաքին դերակատարների միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությունները հնարավոր չեղան կենսագործել բուն երկրի տարածքում, քանի որ  սեփական հովանավորյալի՝ հակակառավարական տարաբնույթ խմբավորումների վրա ներազդելու իրական լծակներ Արևմուտքը չուներ»,-նշեց Պետրոսյանը, ապա պարզաբանեց.«Վերոնշյալի տեսանկյունից, ռուս-թուրքական հովանավորությամբ հրադադարի վերաբերյալ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները շատ ավելի խոստումնալից են, քանի որ երկու առանցքային արտաքին ուժերն էլ բավական լուրջ ազդեցություն ունեն ներսիրիական հիմնական դերակատարների վրա՝ Մոսկվան կառավարական ուժերի, Անկարան՝ ընդդիմադիր խմբավորումների բավական պատկառելի մասի. ի դեպ, նաև այս երկու արտաքին դերակատարների մասնակցությամբ դրական հանգուցալուծման օրինակի ականատես եղանք ընթացիկ ամսվա ընթացքում Հալեպ քաղաքում»:

Անդրադառնալով հրադադարի արդյունավետության հնարավորությանն՝ արաբագետը նշեց. «Ինչ խոսք, բավական բարդ է հստակ կանխատեսումներ անել, կրակի դադարեցման ռեժիմի արդյունավետության հետ կապված, քանի որ, ինչպես գիտենք, սիրիական հակամարտությունը բազմաշերտ է, նրա շրջանակներում խաչվում են ոչ միայն նշված 2 արտաքին դերակատարաների, այլև մի շարք այլ արտասիրիական խաղացողների՝ ԱՄՆ-ի, Սաուդյան Արաբիայի, Կատարի և այլն, ինչպես նաև՝ նրանց հովանավորյալ արդեն ներսիրիական խմբավորումների շահերը, հետևաբար այս խրթին թնջուկի վերջնական հանգուցալուծումը նախ և առաջ ենթադրում է փոխզիջման և շահերի փոխադարձ ճանաչման անհրաժեշտություն, ինչը դեռևս ամբողջապես չի ուրվագծվում. առկա է լուրջ աշխարհաքաղաքական դիմակայություն ինչպես գերտերությունների, այնպես էլ՝ տարածաշրջանային խաղացողների միջև:

Եվ թեպետ Մոսկվան ու Անկարան հայտարարում են ընդհանուր շուրջ 60 հազ. զինյալ ունեցող 7 առանցքային ընդդիմադիր խմբավորումների կողմից հրադադարին միանալու համաձայնության մասին, որոնք ընդգրկում են երկրի գրեթե բոլոր հատվածներն, այնուամենայնիվ կրակի դադարեցումն ամբողջական լինել չի կարող, քանի որ, բացի նշվածներից, սիրիական ռազմադաշտում գործում են նաև բազմաթիվ այլ ազդեցիկ խմբավորումներ, որոնք կրում են ԱՄՆ-ի, Սաուդյան Արաբիայի, Կատարի լրջագույն ազդեցությունը»,-նկատեց Panorama.am-ի զրուցակիցն, ապա հավելեց. «Բացի այդ, համաձայնագրերում չի խոսվում «Քրդական ինքնապաշտպանական ջոկատների» մասին, որոնք բավական ազդեցիկ ուժեն Սիրիայի հյուսիսում, և վերջապես, հրադադարը չի վերաբերում ահաբեչական խմբավորումներին՝ «Իսլամական պետությանն» ու «Ջաբհաթ ալ-Նուսրային», ինչը ենթադրում է, որ առնվազն վերջին երեք կառույցների մասնակցությամբ կամ նրանց դեմ ռազմական գործողությունները շարունակվելու են: Իսկ հրադադարին միացած խմբավորումների գործողությունների արեալը հիմնականում երկրի հյուսիս արևմտյան, արևմտյան, նաև որոշ կենտրոնական շրջաններն են, այսինքն նաև այս համատեքստում դժվար է ակնկալել ամբողջական խաղաղության: Այլ հարց է, որ սկզբնական շրջանում պայմանավորվածությունների հաջող իրականացումը և հատկապես արտաքին դերակատարների միջև փոխզիջման կայացումը, կարող է ընդլայնել հրադադարի ռեժիմի աշխարհագրությունն. այս տեսանկյունից, անշուշտ, շատ բան պարզ կլինի նաև ԱՄՆ-ում Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի իրական քաղաքականությունից»:

«Եվ բացի այդ, անգամ հաջողված հրադադարին պետք է հաջորդի բավական խրթին քաղաքական գործընթացը, բազմափուլ բանակցություններն, հնարավոր է՝ Աստանայում, գուցե նաև Ժնևում, ինչն առկա աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային իրողությունների պայմաններում հավելյալ բարդություններ է ստեղծում վերջնական հանգուցալուծման համար՝ ամեն վայրկյան գործընթացը տապալելու լայն հնարավորությամբ: Այսուհանդերձ, զուտ մարդկային և մարդասիրական տեսանկունից բավական կարևոր է, որ վերջին 5-6 տարիների ընթացքում ամենից շատ տառապանք տեսած սիրիացի ժողովուրդն, այդ թվում տասնյակ հազարավոր մեր հայրենակիցները, չնայած առկա բազմաբնույթ խնդիրներին 2017թ. դիմավորեն հույսով և հավատով, խաղաղության սպասելիքով, որի հավանականությունն այս անգամ համեմատաբար ավելի իրական է»,- եզրափակեց Ա.Պետրոսյանը