Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերի գերակշիռ մեծամասնությունը չի խուսափել պոպուլիստական խոստումների գայթակղությունից»,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ այսօր հայտարարեց «Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի ղեկավար, տնտեսագետ Թաթուլ Մանասերյանը՝ հավելելով, որ այս գնահատականը տնտեսագետներից կազմած մշտական պլատֆորմինն է, որի անունից էլ ինքը հանդես է գալիս:

«Ավելին՝ բազմաթիվ ծրագրերում դրանք ուղղակի օգտագործում են միմիայն քվեներ շահելու համար, և բնավ իրենց նեղություն չեն տվել փոքր-ինչ հստակություն մտցնել, թե ինչպես են պատկերացնում այս կամ այն առաջարկի իրագործումը»,- նշեց Թաթուլ Մանասերյանը:

Տնտեսագետի խոսքերով՝ ծրագրերի մեծ մասում կոռուպցիայի դեմ պայքարի մասին դրույթներ կան, բայց որևէ ծրագրում այդպես էլ նշված չեն  հստակ քայլեր, առաջարկություններ, թե ինչպես են այդ «աղետի» դեմ պայքարելու: Նույնը, ըստ նրա, վերաբերում է ստվերային տնտեսությանը:

«Ծրագրերում բավական անդրադարձեր կան, սակայն հետաքրքիր է, որ ստվերի կրճատման, այսինքն՝  հարկման դաշտ բերելու, պետական բյուջեն եկամուտներով  համալրելու և դրանից ելնելով մյուս խոստումների՝  կենսաթոշակների և նվազագույն աշխատավարձի բարձրացման կապը բացարձակ հաստատված չէ: Ավելին, կան բազմաթիվ խոստումներ, մասնավորապես, փոքր և միջին բիզնեսի  հարկերից ազատելու մասով: Սակայն հարկային արտոնությունների պարագայում խնդիրներ են առաջանում՝ ինչպես հարկեր չհավաքելով կարող են բարձրացնել աշխատավարձները»,- ասաց Թաթուլ Մանասերյանը:

Ինչ վերաբերում է վարկերին,  որոնց մասին գրեթե բոլորն են խոսում,  տնտեսագետը նշեց, որ դա իսկապես լրջագույն խնդիրներից մեկն է, բայց ինչպես  դրանք մատչելի դարձնել, ինչի հաշվին՝ դարձյալ ծրագրերում  անդրադարձ չկա:

Թաթուլ Մանասերյանի խոսքերով՝  քաղաքական ուժերի նախընտրական  ծրագրերում գրեթե անդրադարձ չկա գիտության զարգացման, երիտասարդ ընտանիքների Հայաստանում արմատավորվելու և իրենց մասնագիտական կարողությունն իրացնելու մասին: Մինչդեռ,  ըստ տնտեսագետի, երիտասարդների ուղեղների արտահոսքի պատճառով անհնար է դառնում բազմաթիվ ծրագրերի իրագործումը:

«Այսօր, գնահատական տալով քաղաքական ուժերի մեծ մասամբ անիրատեսական խոստումներին, ուզում ենք հուսալ, որ մեր՝ առարկայական քննարկումներից  բխող գնահատականը ճիշտ ըմբռնում կգտնի քաղաքական ուժերի մոտ»,- ընդգծեց տնտեսագետը:

Թաթուլ Մանասերյանը նշեց նաև, որ ծրագրերում առաջարկներն ու խոստումները մեծ մասամբ կոսմետիկ բնույթ են կրում, որոնք չեն կարող փոխել Հայաստանի տնտեսության իրավիճակը:  Նրա խոսքերով՝ անհրաժեշտ են արմատական բարեփոխումներ, Հայաստանին  պետք է որակապես նոր տնտեսություն:

Անդրադառնալով քաղաքական ուժերի կողմից ներդրումների վերաբերյալ խոստումներին՝ Թաթուլ Մանասերյանը նշեց, որ այս խոստումները ևս գայթակղությունների թվում են: ՀՀ կառավարությունը որոշ չափով հաշվառում է իրականացրել, թե որ ճյուղերում ինչ  չափով, ինչ ծավալների ներդրում է անհրաժեշտ,  որը 5 մլրդ-ից ավելի է:

«Ձևավորվել են նաև ներդրումային հիմնադրամներ և, կարծում եմ՝ դրական միտում է ներդրումներին ուշադրություն դարձնելը, բայց կարևոր է հստակեցնել, թե որ ճյուղում, որտեղ են ներդրումները փոխշահավետ և ներդրողի,  և մեզ համար»,- ասաց տնտեսագետը:

Պատասխանելով  Panorama.am-ի հարցին, թե քաղաքական ուժերից մեկի առաջնորդի 15 մլրդ դոլարից ավելի ներդրում ներգրավելու խոստումը որքանով է իրատեսական, այն դեպքում, երբ դա մեր ՀՆԱ-ից բարձր է, Թաթուլ Մանասերյանը պատասխանեց. «Ես գտնում եմ, որ Հայաստանում 5 մլրդ էլ, 20 մլրդ դոլարի ներդրում էլ կարելի է անել, բայց  որտեղի՞ց են գալու այդ ներդրումները, ո՞ր պետություններից, և ուր պետք է ուղղենք:  Պետք է հստակեցնել, թե որ ճյուղերում են կատարվելու այդ ներդրումները: Միայն գյուղատնտեսության ոլորտում առնվազն 10 մլրդ դոլարի ներդրման կարիք կա»:

Միաժամանակ Թաթուլ Մանասերյանը նշեց,  որ գրեթե ոչ ոք չի անդրադառնում հարցին՝  եթե ակնկալիք ունենք դրսից միլիարդավոր ներդրումների, ինչո՞ւ մենք ներքին ներդրում չենք անում:

«Բոլորը խոսում են դրսից ներդրումներ ներգրավելու մասին, բայց ինչու պետք է միլիարդավոր դոլարների ներդրում անեն ՀՀ-ում, եթե մենք ինքներս ներքին ներդրումներ չենք անում: Եթե ներքին ներդրումները չենք խթանում, այդ դեպքում ով պետք է հետաքրքրված լինի, որպեսզի  Հայաստանում ներդրումներ կատարի»,- ասաց տնտեսագետը: 

Դիտարկմանը, թե ի վերջո նախընտրական ծրագրերում  չկա՞ն իրատեսական տարրեր, Թաթուլ Մանասերյանը պատասխանեց. «Չի կարելի ասել՝ իրատեսական տարրեր չկան, բայց դրանք կազմում են բավական փոքր հատված։ Ավելին՝ մեկ-երկու քաղաքական ուժի դեկլարատիվ բառերից բացի հստակություն չկա, մի քանի նախադասություն է  շարադրված, որն առաջին կուրսեցին էլ կարող է անել»: